Przydawka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
KristoffZZ (dyskusja | edycje) m przywrócenie poprzedniej wersji |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Przydawka''' (zwana również ''atrybutem'') – |
'''Przydawka''' (zwana również ''atrybutem'') – część zdania określająca [[rzeczownik]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://sjp.pwn.pl/haslo.php?id=2511957| tytuł = "przydawka" w SJP PWN | data dostępu = [[6 grudnia]] [[2009]] | autor = PWN}}</ref> lub zaimek rzeczowny. Może być wyrażona przymiotnikiem (np. '''ładny''' kwiatek), zaimkiem przymiotnym (np. '''mój''' kwiatek), imiesłowem przymiotnikowym czynnym (np. '''rosnący''' kwiatek), imiesłowem przymiotnikowym biernym (np. '''podlany''' kwiatek), liczebnikiem (np. podlałem już '''trzeci''' kwiatek), wyrażeniem przyimkowym (np. sweter '''z wełny'''). Przydawka odpowiada na pytania: ''jaki?, jaka?, jakie?, który?, która?, które?, czyj?, czyja?, czyje?, ile?, ilu?, czego?, z czego?, od czego?''{{odn|Klemensiewicz|1953|s=35–41}}. |
||
== Podział przydawek == |
== Podział przydawek == |
||
Wersja z 10:34, 21 kwi 2020
Przydawka (zwana również atrybutem) – część zdania określająca rzeczownik[1] lub zaimek rzeczowny. Może być wyrażona przymiotnikiem (np. ładny kwiatek), zaimkiem przymiotnym (np. mój kwiatek), imiesłowem przymiotnikowym czynnym (np. rosnący kwiatek), imiesłowem przymiotnikowym biernym (np. podlany kwiatek), liczebnikiem (np. podlałem już trzeci kwiatek), wyrażeniem przyimkowym (np. sweter z wełny). Przydawka odpowiada na pytania: jaki?, jaka?, jakie?, który?, która?, które?, czyj?, czyja?, czyje?, ile?, ilu?, czego?, z czego?, od czego?[2].
Podział przydawek
Ze względu na przynależność do części mowy i typ połączeń składniowych wyróżnia się przydawki:
- przymiotną (wyrażoną przymiotnikiem, zaimkiem przymiotnym, imiesłowem przymiotnikowym)[3]: kochany Jacek
- rzeczowną (wyrażoną rzeczownikiem w mianowniku)[4]: powieść „Chłopi”
- dopełniaczową (wyrażoną rzeczownikiem w dopełniaczu)[4]: miasto ludzi
- przyimkową (wyrażoną wyrażeniem przyimkowym)[5]: nagroda dla zwycięzców
- dopełnieniową, występującą tylko z rzeczownikami utworzonymi od czasowników i zachowującą się jak dopełnienie: rzut kulą (bo: rzucają kulą)[6]
- okolicznikową, występującą tylko z rzeczownikami utworzonymi od czasowników i zachowującą się jak okolicznik: podróż do lasu (bo: jedziemy do lasu)[7]
Przydawka charakteryzująca a klasyfikująca
Jeśli przymiotnik stoi przed rzeczownikiem, przydawkę określa się jako charakteryzującą, tzn. mówiącą o cesze przygodnej[8]. W przeciwnym przypadku – gdy przymiotnik następuje po rzeczowniku – z przydawką klasyfikującą (wyodrębniającą)[9].
Przykłady:
- karlik większy – przydawka klasyfikująca – jest nazwą gatunkową i nic nie mówi o wielkości danego osobnika względem innego (nawet najmniejszy osobnik tego gatunku jest karlikiem większym);
- większy karlik – przydawka charakteryzująca – opisuje fakt, że jeden osobnik jest większy od drugiego, ale nic nie mówi o przynależności gatunkowej (być może chodzi o karlika malutkiego lub drobnego).
Zobacz też
Przypisy
- ↑ PWN: "przydawka" w SJP PWN. [dostęp 6 grudnia 2009].
- ↑ Klemensiewicz 1953 ↓, s. 35–41.
- ↑ Bąk 1977 ↓, s. 426.
- ↑ a b Bąk 1977 ↓, s. 427.
- ↑ Bąk 1977 ↓, s. 428.
- ↑ Bąk 1977 ↓, s. 428–429.
- ↑ Bąk 1977 ↓, s. 429.
- ↑ Klemensiewicz 1953 ↓, s. 36.
- ↑ Klemensiewicz 1953 ↓, s. 38.
Bibliografia
- Piotr Bąk: Gramatyka języka polskiego - zarys popularny. Warszawa: Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1977. ISBN 83-214-0923-7.
- Zenon Klemensiewicz: Zarys składni polskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1953.
- Stanisław Szober: Gramatyka języka polskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962.
- Stanisław Jodłowski: Podstawy polskiej składni. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976.