Szlak bursztynowy: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 20:06, 3 maj 2020

Szlak bursztynowy – szlak handlowy między europejskimi krajami basenu Morza Śródziemnego a ziemiami leżącymi na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego. W znaczeniu węższym jest to przebieg tras zorganizowanych wypraw po bursztyn, nasilonych od I wieku n.e.

Historia

Początkowo bursztyn był przedmiotem wymiany handlowej, w której pośrednikami byli Celtowie. Pierwsze zorganizowane wyprawy z obszarów Europy południowej po elektron odbywały się w V w. p.n.e. Nie docierały one jednak do wybrzeży Bałtyku, a bursztyn kupowano od celtyckich pośredników.

Dopiero po podboju terenów nad środkowym Dunajem w I wieku n.e. Rzymianie rozwinęli handel bursztynem na dużą skalę, organizując kilkoma drogami wyprawy z Panonii nad Bałtyk, szczególnie do Sambii (wyprawa rzymskiego ekwity po bursztyn wspomniana jest w Historii naturalnej Pliniusza Starszego^[1]). Szczytowy rozwój tego handlu przypada na III w., a od połowy IV w. wymiana stopniowo zamierała. Ostatnie znane poselstwo Estiów z darami do króla Ostrogotów Teodoryka w Rzymie odbyło się zgodnie z przekazem Kasjodora w 525 roku^[2].

Głównym ośrodkiem handlu bursztynem na terenie imperium rzymskiego była Akwileja.

Przebieg szlaku

Dokładny przebieg szlaku nie został jednoznacznie określony. Uznaje się, że zaczynał się on w Akwilei nad Adriatykiem, jednym z rzymskich centrów rzemieślniczych (obecnie na liście UNESCO). Wiadomo, że szlak wiódł przez Bramę Morawską oraz Kotlinę Kłodzką, przez Śląsk, Wielkopolskę oraz Kujawy (brodem przez Wisłę w Otłoczynie koło Torunia) prowadził nad Bałtyk.

Można przypuszczać, że główna nitka szlaku, poczynając od przełomu I i II wieku, biegła z Wiednia (Vindobony) przez Brno, Kłodzko, Wrocław (Budorigum), Kalisz (Calisia), Żnin (Setidava), Bydgoszcz (Askaukalis) i Świecie do Pruszcza Gdańskiego, będącego protoplastą dzisiejszego Gdańska^[3].

Warianty przebiegu szlaku rekonstruowane są na podstawie wzmianek starożytnych pisarzy, ale głównie dzięki wynikom badań archeologicznych. Szlak znaczą znaleziska rzymskich monet, wyroby z brązu, ceramika rzymska (terra sigillata) i znaczne ilości bursztynu. Na szlaku leżał z pewnością dzisiejszy Wrocław. Na terenie wrocławskiego osiedla Partynice znaleziono w XIX wieku duże ilości bursztynu, tzw. „bursztynowy depozyt z Partynic”, pochodzący z I w. p.n.e. o łącznej wadze ok. 1,5 tony. Znajduje się on w Muzeum Archeologicznym we Wrocławiu.

Europejska Federacja Cyklistów wyznaczyła szlak rowerowy EuroVelo 9 o przebiegu pokrywającym się z Bursztynowym Szlakiem.

Zobacz też

Autostrada Bursztynowa (autostrada A1 w Polsce)

Przypisy

↑ Jerzy Kolendo. Ziemie u południowo-wschodnich wybrzeży Bałtyku w źródłach antycznych. „Pruthenia”. IV, s. 20, 2009. Olsztyn: Towarzystwo Naukowe Pruthenia. ISSN 1897–0915.
↑ „Główne nasilenie tych przemarszów przypadło na drugą połowę V i pierwszą połowę VI w. n.e. Z pruskiej Sambii przybyło do króla Ostrogotów do Rzymu około roku 525 poselstwo z darami bursztynu, zapewne z nadzieją, że uda się nawiązać zerwane przez wędrówki ludów więzy handlowe z krajami basenu Morza Śródziemnego. Jednakże król Teodoryk odesłał poselstwo z uroczystym listem wysłanym z Rawenny do ludu Estów (Haestiis), wspominając tylko o wzajemnym darze, a nie o handlu. Tak samo na odrodzenie wymiany towarowej na próżno liczyli Sweowie (tj. Szwedzi), mający do zbycia kosztowne futra. W VI w. ustał wiele wieków trwający handel między krajami nadbałtyckimi i śródziemnomorskimi.” [w:] Kasiodor; Gerard Labuda. Historia Pomorza, tom 1, część 1, s. 304.
↑ Agnieszka Parkot. Rzymianie, pruszczanie i bursztyn. „Pomorskie - magazyn samorządu województwa pomorskiego”. 2 (marzec-kwiecień 2012).

[1] Jerzy Kolendo. Ziemie u południowo-wschodnich wybrzeży Bałtyku w źródłach antycznych. „Pruthenia”. IV, s. 20, 2009. Olsztyn: Towarzystwo Naukowe Pruthenia. ISSN 1897–0915.

[2] „Główne nasilenie tych przemarszów przypadło na drugą połowę V i pierwszą połowę VI w. n.e. Z pruskiej Sambii przybyło do króla Ostrogotów do Rzymu około roku 525 poselstwo z darami bursztynu, zapewne z nadzieją, że uda się nawiązać zerwane przez wędrówki ludów więzy handlowe z krajami basenu Morza Śródziemnego. Jednakże król Teodoryk odesłał poselstwo z uroczystym listem wysłanym z Rawenny do ludu Estów (Haestiis), wspominając tylko o wzajemnym darze, a nie o handlu. Tak samo na odrodzenie wymiany towarowej na próżno liczyli Sweowie (tj. Szwedzi), mający do zbycia kosztowne futra. W VI w. ustał wiele wieków trwający handel między krajami nadbałtyckimi i śródziemnomorskimi.” [w:] Kasiodor; Gerard Labuda. Historia Pomorza, tom 1, część 1, s. 304.

[3] Agnieszka Parkot. Rzymianie, pruszczanie i bursztyn. „Pomorskie - magazyn samorządu województwa pomorskiego”. 2 (marzec-kwiecień 2012).

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 14: / Linia 14: @@
 Można przypuszczać, że główna nitka szlaku, poczynając od przełomu I i II wieku, biegła z [[Wiedeń|Wiednia]] ([[Vindobona|Vindobony]]) przez [[Brno]], [[Kłodzko]], [[Wrocław]] (Budorigum), [[Kalisz]] ([[Kalisia|Calisia]]), [[Żnin]] ([[Setidava]]), [[Bydgoszcz]] ([[Askaukalis]]) i [[Świecie]] do [[Pruszcz Gdański|Pruszcza Gdańskiego]], będącego protoplastą dzisiejszego [[Gdańsk]]a<ref>{{Cytuj pismo | autor = Agnieszka Parkot  | tytuł = Rzymianie, pruszczanie i bursztyn | czasopismo = Pomorskie - magazyn samorządu województwa pomorskiego | wydanie = marzec-kwiecień 2012 | wolumin = 2}}</ref>.
-Warianty przebiegu szlaku rekonstruowane są na podstawie wzmianek starożytnych pisarzy, ale głównie dzięki wynikom badań [[archeologia|archeologicznych]]. Szlak znaczą znaleziska rzymskich monet, wyroby z brązu, ceramika rzymska (''[[terra sigillata]]'') i znaczne ilości [[bursztyn]]u. Na szlaku leżał z pewnością dzisiejszy [[Wrocław]]. Na terenie wrocławskiego osiedla [[Partynice]] znaleziono w XIX wieku duże ilości bursztynu, tzw. „[[bursztynowy depozyt z Partynic]]”, pochodzący z I w. p.n.e., o łącznej wadze ok. 1,5 tony. Znajduje się on w [[Muzeum Archeologiczne we Wrocławiu|Muzeum Archeologicznym we Wrocławiu]].
+Warianty przebiegu szlaku rekonstruowane są na podstawie wzmianek starożytnych pisarzy, ale głównie dzięki wynikom badań [[archeologia|archeologicznych]]. Szlak znaczą znaleziska rzymskich monet, wyroby z brązu, ceramika rzymska (''[[terra sigillata]]'') i znaczne ilości [[bursztyn]]u. Na szlaku leżał z pewnością dzisiejszy [[Wrocław]]. Na terenie wrocławskiego osiedla [[Partynice]] znaleziono w XIX wieku duże ilości bursztynu, tzw. „[[bursztynowy depozyt z Partynic]]”, pochodzący z I w. p.n.e. o łącznej wadze ok. 1,5 tony. Znajduje się on w [[Muzeum Archeologiczne we Wrocławiu|Muzeum Archeologicznym we Wrocławiu]].
 Europejska Federacja Cyklistów wyznaczyła szlak rowerowy [[EuroVelo]] 9 o przebiegu pokrywającym się z Bursztynowym Szlakiem.