Lipan: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 05:32, 7 sty 2007

Lipan plemię Indian Ameryki Północnej z grupy plemiennej Apaczów. Ich nazwa własna może oznaczać Lë pan, czyli "wojownicy z gór", chociaż w okresie swej największej aktywności zamieszkiwali prerie zachodniego Teksasu. W czasach historycznych zajmowali ziemie na południe aż do rzeki Kolorado. Dzisiaj kilkuset z nich zamieszkuje na terenie rezerwatu Mescalero.

Historia

W początku XVIII wieku Lipanowie, którzy do tego czasu utrzymywali bliskie więzi plemienne z Jicarillami, odeszli na południe i osiedli na preriach południowego Teksasu. W początku XVIII wieku opanowali konia i wkrótce stali się niedościgłymi łowcami bizonów z łatwością przemieszczającymi się od stanu Kansas po granicę meksykańską i napadającymi okoliczne wioski. Indianie z plemienia Kado śmiertelnie bali się ich rajdów rozbójniczych dopóki nie dostali broni palnej od Francuzów i stali się zdolni do przepędzenia napastników.

W połowie XVIII wieku Lipanowie sami stali się w potrzebie i poprosili miejscowe władze hiszpańskie o pomoc przeciwko Komanczom napierających na nich z północy i wschodu. Nie na wiele się to zdało i pod koniec stulecia Lipanowie wyparci zostali tam, gdzie ich pobratymcy Mescalero i Jicarilla. Na terenie Teksasu pozostała ich zaledwie garstka. W roku 1900 liczono ich na około 100 osób. Trzeba jednak przyznać, że ci nieliczni oddali stanowi wielkie usługi jako przewodnicy, zwiadowcy i obwoźni handlarze.

Po wojnie z Meksykiem w roku 1848, w której Lipanowie wspomagali Amerykanów, nie doczekali się podziękowań ani lepszego traktowania. Władze postanowiły ich spacyfikować i zesłać do rezerwatu. Bili sie o swoje (uczestniczyli w ostatnich bojach wodza Chiricahua'ów, Victoria), aż w końcu zostali zmuszeni do połączenia się z Apaczami Mescalero w ich rezerwacie. Było to w roku 1903.

@@ Linia 2: / Linia 2: @@
 ==Historia==
-W początku XVIII wieku Lipanowie, którzy do tego czasu utrzymywali bliskie więzi plemienne z [[Jicarilla]]mi, odeszli na południe i osiewdli na preriach południowego Teksasu.
+W początku XVIII wieku Lipanowie, którzy do tego czasu utrzymywali bliskie więzi plemienne z [[Jicarilla]]mi, odeszli na południe i osiedli na preriach południowego [[Teksas]]u. W początku XVIII wieku opanowali konia i wkrótce stali się niedościgłymi łowcami [[bizon]]ów z łatwością przemieszczającymi się od stanu [[Kansas]] po granicę [[Meksyk|meksykańską]] i napadającymi okoliczne wioski. Indianie z plemienia [[Kado]] śmiertelnie bali się ich rajdów rozbójniczych dopóki nie dostali broni palnej od [[Francja|Francuzów]] i stali się zdolni do przepędzenia napastników.
+W połowie XVIII wieku Lipanowie sami stali się w potrzebie i poprosili miejscowe władze [[Hiszpania|hiszpańskie]] o pomoc przeciwko [[Komancze|Komanczom]] napierających na nich z północy i wschodu. Nie na wiele się to zdało i pod koniec stulecia Lipanowie wyparci zostali tam, gdzie ich pobratymcy [[Mescalero]] i [[Jicarilla]]. Na terenie Teksasu pozostała ich zaledwie garstka. W roku [[1900]] liczono ich na około 100 osób. Trzeba jednak przyznać, że ci nieliczni oddali stanowi wielkie usługi jako przewodnicy, zwiadowcy i obwoźni handlarze.
+Po wojnie z Meksykiem w roku [[1848]], w której Lipanowie wspomagali [[Stany Zjednoczone|Amerykanów]], nie doczekali się podziękowań ani lepszego traktowania. Władze postanowiły ich spacyfikować i zesłać do rezerwatu. Bili sie o swoje (uczestniczyli w ostatnich bojach wodza Chiricahua'ów, Victoria), aż w końcu zostali zmuszeni do połączenia się z Apaczami Mescalero w ich rezerwacie. Było to w roku [[1903]].
 [[Kategoria:Plemiona Indian Ameryki Północnej]]