Jerzy Szuba: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Poprawiam goły link na tytuł w szablonie cytowania |
Aight 2009 (dyskusja | edycje) drobne merytoryczne |
||
Linia 9: | Linia 9: | ||
|stopień grafika = PL Epolet ppor.svg |
|stopień grafika = PL Epolet ppor.svg |
||
|stopień = podporucznik piechoty |
|stopień = podporucznik piechoty |
||
|data urodzenia = |
|data urodzenia = 9 listopada 1916 |
||
|miejsce urodzenia = [[Samara]], {{państwo|RUS|wariant=1914}} |
|miejsce urodzenia = [[Samara]], {{państwo|RUS|wariant=1914}} |
||
|data śmierci = |
|data śmierci = 15 maja 2006 |
||
|miejsce śmierci = [[Gliwice]], {{Państwo|POL}} |
|miejsce śmierci = [[Gliwice]], {{Państwo|POL}} |
||
|lata służby = |
|lata służby = |
||
Linia 19: | Linia 19: | ||
|wojny i bitwy = [[II wojna światowa]] ([[kampania wrześniowa]], [[powstanie warszawskie]]) |
|wojny i bitwy = [[II wojna światowa]] ([[kampania wrześniowa]], [[powstanie warszawskie]]) |
||
|późniejsza praca = |
|późniejsza praca = |
||
|odznaczenia = {{Order|VM|KS}} {{Order|OOP|KK}} {{Order|OBPL|2}} {{Order|OSP|2}} {{Order|KW|1}} {{Order|KP}} {{Order|MW1939}} {{Order|MW|1}} {{Order|MZW}} {{Order|MZiW}} {{Order|KAK}} {{Order|WKP}}<br />[[Plik:Odznaka AK - Akcja Burza.jpg|30px|Odznaka Pamiątkowa „Akcji Burza”]] {{order|PL-OG}} |
|odznaczenia = {{Order|VM|KS}} {{Order|OOP|KK}} {{Order|OBPL|2}} {{Order|OSP|2}} {{Order|KW|1}} {{Order|KP}} {{Order|MW1939}} {{Order|MW|1}} {{Order|MZW}} {{Order|MZiW}} {{Order|KAK}} {{Order|WKP}} {{Order|MPL10}}<br />[[Plik:Odznaka AK - Akcja Burza.jpg|30px|Odznaka Pamiątkowa „Akcji Burza”]] {{order|PL-OG}} |
||
|commons = |
|commons = |
||
}} |
}} |
||
'''Jerzy Szuba''' [[Pseudonim|ps.]] ''"Świda"'' (ur. [[9 listopada]] [[1916]] w [[Samara|Samarze]] na [[Syberia|Syberii]], zm. [[15 maja]] [[2006]] w [[Gliwice|Gliwicach]]) – [[podporucznik]] piechoty Polskich Sił Zbrojnych<ref name="MPW">{{Cytuj stronę | url = http://www.1944.pl/powstancze-biogramy/jerzy-szuba,44356.html | tytuł = Jerzy Szuba | praca = Biogramy | opublikowany = Muzeum Powstania Warszawskiego | język = pl | data dostępu = 2016-12-19}}</ref>, [[inżynier]] [[Chemia|chemik]], specjalista [[Karbochemia|karbochemii]], [[profesor zwyczajny]] [[Politechnika Śląska|Politechniki Śląskiej]]. |
'''Jerzy Szuba''' [[Pseudonim|ps.]] ''"Świda"'' (ur. [[9 listopada]] [[1916]] w [[Samara|Samarze]] na [[Syberia|Syberii]], zm. [[15 maja]] [[2006]] w [[Gliwice|Gliwicach]]) – [[podporucznik]] piechoty Polskich Sił Zbrojnych<ref name="MPW">{{Cytuj stronę | url = http://www.1944.pl/powstancze-biogramy/jerzy-szuba,44356.html | tytuł = Jerzy Szuba | praca = Biogramy | opublikowany = Muzeum Powstania Warszawskiego | język = pl | data dostępu = 2016-12-19}}</ref>, [[inżynier]] [[Chemia|chemik]], specjalista [[Karbochemia|karbochemii]], [[profesor zwyczajny]] [[Politechnika Śląska|Politechniki Śląskiej]]. [[Order Budowniczych Polski Ludowej|Budowniczy Polski Ludowej]]. |
||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
||
Linia 54: | Linia 54: | ||
* [[Odznaka „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”]] (2001, patent nr 22737) |
* [[Odznaka „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”]] (2001, patent nr 22737) |
||
Za zasługi w działalności cywilnej został odznaczony: |
Za zasługi w działalności cywilnej został odznaczony: |
||
* [[Order Budowniczych Polski Ludowej]] (1974)<ref>[http://mbc.malopolska.pl/dlibra/plain-content?id=56619 ''Wręczenie odznaczeń w Belwederze''], „Dziennik Polski”, 1974, nr 172, s. 3.</ref> |
|||
* [[Order Budowniczych Polski Ludowej]] |
|||
* [[Order Sztandaru Pracy]] II klasy |
* [[Order Sztandaru Pracy]] II klasy |
||
* [[Order Odrodzenia Polski| |
* Krzyż Kawalerski [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (1964) |
||
* [[Medal 10-lecia Polski Ludowej]] (1955)<ref>{{Monitor Polski|1955|101|1400}}</ref> |
|||
W 1973 został wpisany do Księgi Zasłużonych Województwa Katowickiego, a w 1978 do Księgi Zasłużonych Miasta Gliwic. Był laureatem ośmiu nagród Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, licznych nagród wojewódzkich oraz nagród rektora Politechniki Śląskiej. |
W 1973 został wpisany do Księgi Zasłużonych Województwa Katowickiego, a w 1978 do Księgi Zasłużonych Miasta Gliwic. Był laureatem ośmiu nagród Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, licznych nagród wojewódzkich oraz nagród rektora Politechniki Śląskiej. |
||
Linia 88: | Linia 89: | ||
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (Polska Ludowa)]] |
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (Polska Ludowa)]] |
||
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Walecznych]] |
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Walecznych]] |
||
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej]] |
|||
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Wojska]] |
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Wojska]] |
||
[[Kategoria:Odznaczeni medalem „Za udział w wojnie obronnej 1939”]] |
[[Kategoria:Odznaczeni medalem „Za udział w wojnie obronnej 1939”]] |
Wersja z 00:34, 28 paź 2020
podporucznik piechoty | |
Data i miejsce urodzenia |
9 listopada 1916 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Główne wojny i bitwy |
II wojna światowa (kampania wrześniowa, powstanie warszawskie) |
Odznaczenia | |
|
Jerzy Szuba ps. "Świda" (ur. 9 listopada 1916 w Samarze na Syberii, zm. 15 maja 2006 w Gliwicach) – podporucznik piechoty Polskich Sił Zbrojnych[1], inżynier chemik, specjalista karbochemii, profesor zwyczajny Politechniki Śląskiej. Budowniczy Polski Ludowej.
Życiorys
Był synem Stanisława i pochodzącej z Wilna Marii z Petrusewiczów. W 1936 ukończył Gimnazjum im. Stanisława Konarskiego w Krakowie, a w 1946 Wydział Chemiczny PW. Jeszcze jako student w 1939 zostaje powołany na stanowisko mł. asystenta w Katedrze Chemii Nieorganicznej PW. Stopień doktora nauk technicznych otrzymuje na Wydziale Chemicznym PŚl w 1952 na podstawie rozprawy pt. „Chemiczna charakterystyka sadz aktywnych otrzymanych z węglowodorów aromatycznych”. Tytuł docenta uzyskał w 1954, prof. nadzw. w 1960, a prof. zw. w 1966. W 1974 Nowosybirski Instytut Elektrotechniczny (obecnie Uniwersytet Techniczny) nadaje mu godność doktora honoris causa.
Był uczestnikiem kampanii wrześniowej 1939 oraz członkiem ruchu oporu ZWZ i AK w Warszawie, w latach 1941–44. Nosił pseudonim „Świda”. Walczył w powstaniu warszawskim, w Batalionie Szturmowym "Nałęcz" Korpusu Bezpieczeństwa. W czasie powstania został ranny, a po kapitulacji przebywał w niemieckich obozach jenieckich dla podoficerów i szeregowców: Stalagu 344 Lamsdorf i Stalagu X-B Sandbostel. W kwietniu 1945, po ewakuacji obozu Sandbostel, przeniesiony został do koszar artyleryjskich w Bad Schwartau koło Lubeki. W tym samym roku, po wyzwoleniu z niewoli, powrócił do kraju.
W okresie okupacji pracował w Zakładach Przemysłowych Mikrochemia w Warszawie. Po wyzwoleniu w latach 1946–1950 był kierownikiem Centralnego Laboratorium Zjednoczenia Przemysłu Koksochemicznego w Zabrzu, a jednocześnie w latach 1947–1950 st. asystentem w Katedrze Chemicznej Technologii Węgla na Wydziale Chemicznym PWr. Od 1950 pracował na Wydziale Chemicznym PŚl, od 1960 jako profesor w Katedrze Chemicznej Technologii Węgla. Równocześnie pełnił funkcję prodziekana, a następnie dziekana Wydziału Chemicznego, prorektora (1962–1965) i wreszcie rektora (1965–1974) PŚl.
Aktywność zawodowa Jerzego Szuby była bardzo widoczna również poza uczelnią. Już w latach 1954–1956 uczestniczył jako doradca przy rozruchu Zakładu Koksochemicznego Huty im. Lenina (obecnie im. Sendzimira) w Krakowie. W latach 1963–1972 był członkiem Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, w tym od 1966 członkiem jej prezydium, a od 1970 przewodniczącym Sekcji Technicznej. Następne funkcje to: członek Rady Nauki i Techniki i Komisji Doskonalenia Kadr przy KNiT (1969–1972); członek Głównej Komisji Kwalifikacyjnej ds. Kadr Naukowych (1968–1973); członek Komitetu Ekspertów ds. Opracowania Raportu o Stanie Oświaty (1971–1973); członek Europejskiego Stowarzyszenia Rektorów Szkół Wyższych (1972–1974); członek Komitetu Nauk Chemicznych PAN (1972–1978); członek Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej ds. Kadr Naukowych przy Prezesie Rady Ministrów (1973–1988); członek Prezydium Komitetu Karbochemii PAN (1978–1988); członek Polskiego Komitetu ds. UNESCO (1968–1974); stały delegat Międzynarodowej Unii Przemysłu Gazowniczego (1982–1990); przewodniczący Rad Naukowych: Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu (1973–1991), Programu Rządowego PR-1 Kompleksowe Przetwórstwo Węgla przy Ministrze Górnictwa i Energetyki (1976–1986); członek Komisji Rządowej ds. Doskonalenia Funkcjonowania Gospodarki Narodowej (1972–1980); członek Prezydium ww. komisji oraz przewodniczący Zespołu IV Postęp Naukowo-Techniczny (1976–1980); kierownik Centralnego Programu Badawczo-Rozwojowego 3.17 Kompleksowe Przetwórstwo Węgla (1976–1986).
Członek PPS (1946–1948). Aktywny członek PZPR (1948–1990), członek Egzekutywy KW PZPR w Katowicach, zastępca członka Komitetu Centralnego PZPR (1968–1975)[2]. Członek Związku Kombatantów RP oraz Związku Inwalidów Wojennych RP.
Jest autorem lub współautorem ponad 150 prac naukowych i monografii publikowanych, w tym sześciu książek oraz współautorem 18 patentów. Był promotorem 16 rozpraw doktorskich oraz ponad 200 prac dyplomowych. Jest ponadto autorem szeregu nie publikowanych opracowań o charakterze rozwiązań technologicznych wynikających z zapotrzebowania przemysłu. Brał udział w licznych konferencjach i seminariach naukowych krajowych i zagranicznych w wielu krajach europejskich, a także w Japonii, Indiach i Australii.
W pierwszym okresie swej działalności naukowej Jerzy Szuba zajął się badaniem procesów produkcji sadz aktywnych, a jego cytowana wyżej praca doktorska umożliwiła sformułowanie wytycznych, na podstawie których wytwarza się w kraju sadzę techniczną dla przemysłu gumowego i dla produkcji niektórych farb, a ustalona procedura i system klasyfikacji sadz i obecnie nie straciły na aktualności. Następnie zajął się przerobem ciekłych węglopochodnych, a zwłaszcza smoły koksowniczej w instalacjach przemysłowych. Wydany w 1973 podręcznik pt. „Technologia smoły węglowej” stanowi do dziś aktualne i wyczerpujące kompendium wiedzy na ten temat. Jego późniejsze badania dotyczyły upłynniania węgla w celu otrzymywania paliw silnikowych z wykorzystaniem różnych procesów dla otrzymywania cieczy węglowych, jak ekstrakcja nadkrytyczna toluenem lub parą wodną albo prowadzona w różnych warunkach piroliza. Podjęte przez Jerzego Szubę badania dotyczyły również katalitycznych procesów hydrorafinacji, hydrokrakingu i hydrogenizacji różnych cieczy węglowych dla pozyskania produktów końcowych o pożądanych właściwościach. Za swoich nauczycieli uważał Wojciecha Świętosławskiego, Błażeja Rogę i Józefa Salcewicza. Zmarł 15 maja 2006 w Gliwicach. Pochowany na Cmentarzu Centralnym (str. leśna, cz. A, p. 6, rząd 1, nr 1A).
Odznaczenia i wyróżnienia
Za udział w wojnie obronnej i w walce z okupantem hitlerowskim został uhonorowany:
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (1944)
- Krzyż Walecznych (1944)
- Krzyż Armii Krajowej (1989, Londyn)
- Warszawski Krzyż Powstańczy (1982)
- Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939”;
- Medal Wojska (1948, Londyn)
- Krzyż Partyzancki (1995)
- Medal za Warszawę 1939–1945
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
- Odznaka Grunwaldzka
- Odznaka pamiątkowa Akcji „Burza”
- Odznaka „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny” (2001, patent nr 22737)
Za zasługi w działalności cywilnej został odznaczony:
- Order Budowniczych Polski Ludowej (1974)[3]
- Order Sztandaru Pracy II klasy
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1964)
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)[4]
W 1973 został wpisany do Księgi Zasłużonych Województwa Katowickiego, a w 1978 do Księgi Zasłużonych Miasta Gliwic. Był laureatem ośmiu nagród Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, licznych nagród wojewódzkich oraz nagród rektora Politechniki Śląskiej.
Przypisy
- ↑ Jerzy Szuba. [w:] Biogramy [on-line]. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2016-12-19]. (pol.).
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 962–963. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ Wręczenie odznaczeń w Belwederze, „Dziennik Polski”, 1974, nr 172, s. 3.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400
Bibliografia
- Stanisław Grossmann, „Karbo” 2003 nr 1 s. 2
- Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny, tom IV, s.373
- Informacje współpracowników i rodziny
- Jerzy Szuba (1965 - 1974). [zarchiwizowane z tego adresu (2007-01-12)].
- Absolwenci Politechniki Śląskiej
- Członkowie Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów
- Członkowie Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach
- Jeńcy Stalagu VIIIB/344 Lamsdorf
- Ludzie urodzeni w Samarze
- Odznaczeni Krzyżem Armii Krajowej
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Odznaczeni Krzyżem Partyzanckim
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Medalem Wojska
- Odznaczeni medalem „Za udział w wojnie obronnej 1939”
- Odznaczeni Medalem za Warszawę 1939–1945
- Odznaczeni Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945
- Odznaczeni Odznaką Grunwaldzką
- Odznaczeni odznaką pamiątkową Akcji „Burza”
- Odznaczeni Odznaką „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”
- Odznaczeni Orderem Budowniczych Polski Ludowej
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy II klasy
- Odznaczeni Warszawskim Krzyżem Powstańczym
- Pochowani na Cmentarzu Centralnym w Gliwicach
- Polscy chemicy
- Podporucznicy piechoty Polskich Sił Zbrojnych
- Rektorzy Politechniki Śląskiej
- Wykładowcy Politechniki Śląskiej
- Uczestnicy kampanii wrześniowej
- Urodzeni w 1916
- Zastępcy członków Komitetu Centralnego PZPR
- Zmarli w 2006
- Żołnierze Armii Krajowej
- Żołnierze Korpusu Bezpieczeństwa