Józef Szujski: Różnice pomiędzy wersjami

Pochodził z niezamożnej, lecz bardzo starej szlachty z kniaziowskim tytułem. Był nieślubnym dzieckiem Karoliny Szujskiej. Jego ojcem był [[Edward Langie]], powstaniec i konspirator, który jesienią 1834 ukrywał się w majątku Szujskich<ref>A. Wierzbicki, ''Poczet historyków polskich. Historiografia polska doby podzaborowej'', Poznań 2014, s. 103.</ref>. Józef, od najmłodszych lat wychowywany jedynie przez matkę, znaczną część swego dzieciństwa spędził w [[Zbyszyce|Zbyszycach]] nad Dunajcem – majątku swego wuja Piotra. W 1846 przeniósł się wraz z matką do [[Tarnów|Tarnowa]], gdzie rozpoczął naukę w jednym z [[I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie|tamtejszych gimnazjówgimnazjum]], mającym– przygotowaćprzygotowywał gosię do pracy w austriackiej administracji. Po sześciu latach nauki przeniósł się do znanego [[I Liceum Ogólnokształcące im. Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie|gimnazjum św. Anny]] w Krakowie. Po zdaniu egzaminów maturalnych, zapisał się na Wydział [[Filozofia|Filozoficzny]] [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]], jednak po pierwszym semestrze (prawdopodobnie pod presją matki) przeniósł się na Wydział Prawniczy.

Pod koniec 1857 zaczął uczęszczać na spotkania patriotycznego stowarzyszenia młodzieży krakowskiej, które odbywały się w pracowni rzeźbiarskiej [[Parys Filippi|P. Filippiego]]. W 1858 wyjechał na studia do [[Wiedeń|Wiednia]], by uzyskać kwalifikację nauczycielską. Wrócił jednak do Krakowa po pierwszym semestrze, a próba skontaktowania się z przyjaciółmi z pracowni Filippiego skończyła się objęciem go nadzorem policyjnym, (który nie pozwalał mu na objęcie żadnej rządowej posady).

W 1867 otrzymał mandat do [[Królestwo Galicji i Lodomerii|galicyjskiego]] [[Sejm Krajowy Galicji|Sejmu Krajowego]], gdzie zasiadał przez trzy kadencje. Następnie wybrano go na delegata do Izby Poselskiej austriackiej [[Rada Państwa (Austria)|Rady Państwa]]. W uznaniu zasług [[Austro-Węgry|cesarz]] ustanowił go dożywotnim członkiem Izby Panów parlamentu Wiedeńskiego.

Był współtwórcą [[Krakowska szkoła historyczna|krakowskiej szkoły historycznej]], która badała przyczyny narodowych niepowodzeń Polaków<ref>„Szkoła” (nazwy tej używali jej przeciwnicy) nie zajmowała jednolitego stanowiska. Poglądy samego Szujskiego ulegały zmianom, początkowo sprzyjał tradycjom republikańskim. „Naturę jego poetyczną porywała idea misyi, liberalizmu i wolności; z drugiej strony uderzały go czynniki dezorganizacyjne, na które w silnym rządzie radby szukać lekarstwa. Słowem, lawirował Szujski pomiędzy [[szkoła lelewelowska|szkołą Lelewelowską]] a monarchiczną [[Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryżu|Towarzy­stwa historyczno-literackiego w Paryżu]]” ([[Władysław Smoleński]], [http://bc.wbp.lublin.pl/dlibra/docmetadata?id=3237 ''Szkoły historyczne w Polsce: główne kierunki poglądów na przeszłość''] Warszawa 1887, s. 68). W tym duchu utrzymane zostały wczesne ''Dzieje Polski'', zaś powstałe kilkanaście lat później ''Historyi polskiej ... ksiąg dwanaście'' były bardziej pesymistyczne i lojalistyczne.</ref>. Jeden z przedstawicieli najaktywniejszych działaczyaktywnych krakowskich konserwatystów – [[Stańczycy|stańczyków]]. W latach 1865–1883 był członkiem honorowym [[Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk|Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk]]<ref>{{Cytuj|autor=Bolesław Erzepki|tytuł=Spis członków Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu|miejsce=Poznań|data=1896|s=4}}</ref>.

Przyjaciel [[Jan Matejko|Jana Matejki]] uwieczniony przez niego na obrazie ''[[Hołd pruski (obraz Jana Matejki)|Hołd Pruski]]'' jako wychowawca królewicza [[Zygmunt II August|Zygmunta Augusta]]. Jego imię nosi obecnie sala nr 56 w [[Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego|Collegium Novum]] UJ, w której 6 listopada 1939 [[Niemcy]], podczas akcji określanej w polskiej literaturze historycznej jako [[Sonderaktion Krakau]], aresztowali profesorów [[Uniwersytet Jagielloński|UJ]] i [[Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie|AGH]] przybyłych na inaugurację nowego roku akademickiego. 1 czerwca 1886 w Tarnowie, odsłoniętoprzed pomnikbudynkiem Józefagimnazjum, Szujskiegogdzie uczył się, odsłonięto jego pomnik<ref>{{Cytuj |tytuł = Pomnik Józefa Szujskiego |data dostępu = 2018-03-01 |opublikowany = mmtarnow.com |url = http://www.mmtarnow.com/2012/06/pomnik-jozefa-szujskiego.html}}</ref>.