1 Rosyjska Armia Narodowa

1. Rosyjska Armia Narodowa – rosyjska kolaboracyjna formacja zbrojna w służbie Niemiec podczas II wojny światowej

Na początku lipca 1941 r. niemiecki wywiad wojskowy Abwehra utworzył spośród emigrantów rosyjskich i jeńców z Armii Czerwonej szkolny batalion pod nazwą Lehrbataillon für Feind-Abwehr und Nachrichtendienst. W jego ramach prowadzono szkolenie w zakresie zdobywania informacji o przeciwniku. Funkcję komendanta objął Boris A. Smyslovsky-Holmston, który służył w Abwehrze w stopniu Sonderführera (kapitana). Początkowo przewagę w batalionie mieli porewolucyjni emigranci, ale w krótkim czasie większość zaczęli stanowić sowieccy jeńcy wojenni. Niemcy w ciągu 1942 i 1943 r. sformowali w sumie 12 takich batalionów, liczących ok. 4,5-5 tys. ludzi, i połączyli je w jedno zgrupowanie zwane Sonderdivision "R" (Dywizja Specjalna "R" – od Rosji). Na jej czele nadal stał B. A. Smysłowski awansowany do stopnia pułkownika. Wobec klęsk na Wschodzie niemieckie władze wojskowe zmieniły koncepcję jej użycia. Pod koniec 1944 r. – po dodatkowym naborze i przeszkoleniu – przekształcono ją w zwykłą formację piechoty. Liczyła ona wówczas ok. 6 tys. żołnierzy. W jej skład wchodziły dwa pułki piechoty: 1. pp – dowódca ppłk Tarasow-Sobolew i 2. pp – dowódca ppłk Bobrikow. 22 lutego 1945 r. otrzymała ona kryptonimową nazwę Grüne Armee zur besonderen Vervendung (Zielona Armia do Zadań Specjalnych). Jednakże już 10 marca zmieniono jej nazwę na 1. Rosyjska Armia Narodowa. 4 kwietnia jej dowódca B. A. Smysłowski został awansowany do stopnia generała majora. Ostatni okres wojny Armia spędziła na obszarze Austrii, walcząc z Armią Czerwoną. W ostatnich dniach działań wojennych ok. 500 jej żołnierzy wraz z gen. B. A. Smysłowskim dotarło do granic neutralnego Wielkiego Księstwa Liechtenstein, na terytorium którego zostali internowani. Pomimo silnych nacisków sowieckich i działalności misji repatriacyjnej, która namawiała ich do powrotu do ZSRR, jedynie nieliczni żołnierze zdecydowali się na to. Pozostali zostali w Liechtensteinie lub wyemigrowali, głównie do Ameryki Południowej.

Epizod z dziejów 1. Rosyjskiej Armii Narodowej związany z Liechtensteinem stał się kanwą francusko-polskiego filmu fabularnego z 1992 r. pt. "Wiatr ze Wschodu", którego reżyserem był Robert Enrico.

Bibliografia

Hasło opracowano na podstawie:

• Jarosław W. Gdański, Zapomniani żołnierze Hitlera, Warszawa 2005

Zobacz też

Kolaboracja pod okupacją niemiecką podczas II wojny światowej