Obrzęd przejścia: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 11:35, 21 mar 2007

Obrzęd przejścia to obrzęd, którego charakterystyczną cechą jest zmiana jakiejś właściwości poddanego mu człowieka. Często służy do zaznaczenia przełomowych okresów w życiu jednostki, związanych z przechodzeniem z jednej fazy życia do kolejnej, zmianą grupy wiekowej lub społecznej. Charakter o.p. mogą mieć także rytuały odprawiane przy okazji fizycznych zmian miejsca: przekroczenia granicy terytorium, przeprowadzki, podróży (szczególnie sakralna - pielgrzymka).

Arnold van Gennep w 1909 r. rozszerzył dotychczas używane pojęcie na wiele pozornie różnych obrzędów. Według niego charakter obrzędów przejścia mogą posiadać rytuały związane z:

fizycznym przejściem przez terytorium, pomieszczenia;
powitaniem i włączeniem obcego do społeczności;
ciążą i narodzeniem dziecka;
przejściem z fazy życia dziecięcej do dojrzałości;
inicjacją do stowarzyszeń (zawod., piolit., wojsk.), kast, klanów, grup religijnych (w tym chrzest);
zaręczynami i małżeństwem;
pogrzebem.

Struktura obrzędu przejścia (budowa)

O.p. składa się zawsze z trzech faz, ale długości ich trwania są tak różne, że niektóre mogą być prawie niezauważalne, a inne ciągnąć się latami.

Faza wyłączenia (f. preliminalna, f. segregacji) – odebranie statusu jednostki, wyłączenie z dotychczasowej grupy. Jednostka wyłączana jest w specyficzny sposób oznaczana np. poprzez:

ubiór,
pomalowanie twarzy,
oddalenie się od społeczności
izolacja (zamknięcie)

Ma to na celu uświadomienie społeczności, że ma do czynienia z osobą, która uczestniczy w obrzędzie przejścia. Czasem nastęuje rytualna "śmierć" (może to być sen, omdlenie, upadek, wycieńczenie).

Faza marginalna (f. liminalna, okres przejściowy) – jednostka jest zawieszona, „nie ma jej”, straciła poprzednią rolę społeczną, ale jeszcze nie nabywa nowej. Taki stan może trwać od kilku minut do wielu lat.

Faza włączenia (f. agregacji, f. integracji) – nadanie nowego statusu.

Bibliografia

Arnold van Gennep, Obrzędy przejścia, tłum. Beata Biały, PIW, Warszawa 2006.

Zobacz także:

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-'''Obrzędy przejścia''' to obrzęd, którego charakterystyczną cechą jest zmiana jaiejś właściwości poddanego mu człowieka. Często służy do zaznaczenia przełomowych okresów w życiu jednostki, związanych z przechodzeniem z jednej fazy życia do kolejnej, zmianą grupy wiekowej lub społecznej.
+'''Obrzęd przejścia''' to obrzęd, którego charakterystyczną cechą jest zmiana jakiejś właściwości poddanego mu człowieka. Często służy do zaznaczenia przełomowych okresów w życiu jednostki, związanych z przechodzeniem z jednej fazy życia do kolejnej, zmianą grupy wiekowej lub społecznej. Charakter o.p. mogą mieć także rytuały odprawiane przy okazji fizycznych zmian miejsca: przekroczenia granicy terytorium, przeprowadzki, podróży (szczególnie sakralna - pielgrzymka).
-[[Arnold van Gennep]] w [[1909]]r rozszerzył dotychczas używane pojęcie na wiele pozornie różnych obrzędów. Według niego charakter obrzędów przejścia mogą posiadać rytuały związane z:
+[[Arnold van Gennep]] w [[1909]] r. rozszerzył dotychczas używane pojęcie na wiele pozornie różnych obrzędów. Według niego charakter obrzędów przejścia mogą posiadać rytuały związane z:
 * fizycznym przejściem przez terytorium, pomieszczenia;
 * powitaniem i włączeniem obcego do społeczności;
@@ Linia 10: / Linia 10: @@
 * [[pogrzeb]]em.
-'''Struktura obrzędu przejścia (budowa)'''
+==Struktura obrzędu przejścia (budowa)==
+O.p. składa się zawsze z trzech faz, ale długości ich trwania są tak różne, że niektóre mogą być prawie niezauważalne, a inne ciągnąć się latami.
-# Faza wyłączenia (f. preliminalna, f. segregacji) &ndash; odebranie statusu jednostki, wyłączenie z dotychczasowej grupy. Jednostka wyłączana jest w specyficzny sposób oznaczana np. poprzez:
+'''Faza wyłączenia''' (f. preliminalna, f. segregacji) &ndash; odebranie statusu jednostki, wyłączenie z dotychczasowej grupy. Jednostka wyłączana jest w specyficzny sposób oznaczana np. poprzez:
 *ubiór,
 *pomalowanie twarzy,
@@ Linia 19: / Linia 21: @@
 Ma to na celu uświadomienie społeczności, że ma do czynienia z osobą, która uczestniczy w obrzędzie przejścia. Czasem nastęuje rytualna "śmierć" (może to być sen, omdlenie, upadek, wycieńczenie).
-# Faza marginalna (f. liminalna, okres przejściowy) &ndash; jednostka jest zawieszona, „nie ma jej”, straciła poprzednią rolę społeczną, ale jeszcze nie nabywa nowej. Taki stan może trwać od kilku minut do wielu lat.
+'''Faza marginalna''' (f. liminalna, okres przejściowy) &ndash; jednostka jest zawieszona, „nie ma jej”, straciła poprzednią rolę społeczną, ale jeszcze nie nabywa nowej. Taki stan może trwać od kilku minut do wielu lat.
+'''Faza włączenia''' (f. agregacji, f. integracji) &ndash; nadanie nowego statusu.
+==Bibliografia==
-# Faza włączenia (f. agregacji, f. integracji) &ndash; nadanie nowego statusu.
+[[Arnold van Gennep]], ''Obrzędy przejścia'', tłum. Beata Biały, PIW, Warszawa 2006.
 ==Zobacz także:==