4 Korpus Zmechanizowany (ZSRR)
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
lipiec 1940 |
| Rozformowanie |
czerwiec 1941 |
| Tradycje | |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
generał major Michaił Potapow |
| Ostatni |
generał major Andriej Własow |
| Działania zbrojne | |
| II wojna światowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość |
Kijowski Specjalny Okręg Wojskowy, |
4 Korpus Zmechanizowany (ros. 4-й механизированный корпус) – wyższy związek taktyczny wojsk zmechanizowanych Armii Czerwonej okresu II wojny światowej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Dnia 20 czerwca 1941 roku w korpusie ogłoszono alarm bojowy, w związku z planowaną agresją III Rzeszy na ZSRR. Do pierwszego starcia z wojskami niemieckimi doszło 22 czerwca kiedy 3 Pułk Motocyklowy zaatakował jednostki Wermachtu przeprawiające się przez San w rejonie miasta Laszki. Tego samego dnia dowództwo podjęło decyzję o przemieszczeniu korpusu w rejon miasta Brody. W związku z chaosem jaki ogarnął w pierwszych dniach wojny jednostki radzieckie, korpus nie wykonał postawionego przed nim zadania. 24 czerwca ze składu korpusu wyłączono 8 Dywizję Pancerną i przekazano ją do 15 Korpusu Zmechanizowanego. W związku z ciężkim położeniem sił radzieckich, korpus rozpoczął odwrót na wschód. 29 czerwca opuścił on rejon Lwowa i 3 lipca dotarł do Zbaraża. 7 lipca w wyniku odwrotu w składzie korpusu pozostało tylko 126 czołgów. 9 lipca jednostka dotarła do Iwanopola[1]. 12 lipca korpus przekroczył Dniepr w rejonie miasta Pryłuki, odrywając się od jednostek niemieckich, jak i od 6 Armii, której podlegał. Z dniem 12 lipca rozwiązano obydwie dywizje pancerne korpusu. Na bazie 8 Dywizji Pancernej sformowano 130 Brygadę Pancerną, a na bazie 32 Dywizji: 1 Brygadę Pancerną i 8 Brygadę Pancerną.
Od września 1942 do grudniu 1942 roku korpus walczył w składzie: 57 Armii a następnie 5 Armii Uderzeniowej Frontu Stalingradzkiego. 4 KZmech. 23 listopada 1942 połączył się z 4 Korpusem Pancernym pod Kałaczem zamykając pierścień okrążenia wokół wojsk niemieckich walczących w Stalingradzie[2].
Rozkazem NKO nr 394 z 18 grudnia 1942 roku 4 Korpus Zmechanizowany przeformowano w 3 Gwardyjski Korpus Zmechanizowany[3].
Dowódcy korpusu[edytuj | edytuj kod]
- generał major Michaił Potapow – 04 czerwca 1940 – 17 stycznia 1941,
- generał major Andriej Własow[4] – 17 stycznia 1941 – lipiec 1941.
Skład korpusu[edytuj | edytuj kod]
I formowanie[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze formowanie Korpusu rozpoczęto w lipcu 1940 roku w Kijowskim Specjalnym Okręgu Wojskowym. Dowództwo Korpusu mieściło się we Lwowie na terenie świeżo zajętej Ukrainy. Dowództwo Korpusu sformowany na bazie dowództwa 49 Korpusu Strzeleckiego.
Skład:
- 2 Dywizja Pancerna,
- 5 Dywizja Pancerna – do lutego 1941 roku,
- 32 Dywizja Pancerna – od lutego 1941 roku,
- 84 Dywizja Zmotoryzowana
- oddziały korpuśne: 3 pułk motocyklowy, 441 korpuśny pułk artylerii, 445 korpuśny pułk artylerii, 184 samodzielny batalion łączności, 48 samodzielny zmotoryzowany batalion saperów i 104 korpuśna eskadra lotnicza.
W dniu 1 czerwca 1941 korpus liczył 28 098 żołnierzy. W dniu 22 czerwca 1941 roku miał na wyposażeniu 979 czołgów, w tym: 414 T-34 i KW-1, 175 samochody pancernymi, 134 armaty, 152 moździerze, 2854 samochody, 274 ciągniki i 1050 motocykli[5].
II formowanie[edytuj | edytuj kod]
Drugie formowanie 4 Korpusu Zmechanizowanego nastąpiło we wrześniu 1942 roku na podstawie dyrektywy NKO nr 1104915ss z 8 września 1942 roku w Moskiewskim Okręgu Wojskowym.
Skład korpusu[3]:
- 36 Brygada Zmechanizowana,
- 26 Pułk Czołgów,
- 59 Brygada Zmechanizowana,
- 20 Pułk Czołgów,
- 60 Brygada Pancerna,
- 21 Pułk Czołgów,
- 55 Pułk Czołgów,
- 158 Pułk Czołgów,
- 603 pułk przeciwlotniczy,
- 334 dywizjon gwardyjskich moździerzy (BM-13),
- 44 batalion samochodów pancernych,
- 61 batalion motocyklowy,
- oddziały korpuśne: 31 samodzielny batalion saperów (od 24.10.1942 r.), 79 batalion remontowy (od 24.10.1942 r.), 346 samodzielny batalion łączności (od 18.02.1943 r.), 27 samodzielny batalion saperów (od 15.10.1942 r.), 36 samodzielna kompania inżynieryjno – minowa (od 24.10.1942 r.), 28 samodzielna kompania transportowa (od 24.10.1942 r.), 1801 poczta polowa (od 25.10.1942 r.).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sołonin 2007 ↓, s. 300.
- ↑ Forczyk 2019 ↓, s. 465.
- ↑ a b 4 Korpus Zmechanizowany ↓.
- ↑ Hoffmann 2008 ↓, s. 59.
- ↑ Sołonin 2007 ↓, s. 240.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Robert Forczyk: Wojna pancerna na froncie wschodnim 1941-1942. Schwerpunkt. Łódź: 2019. ISBN 978837731253-7.
- Joachim Hoffmann: Rosyjscy sojusznicy Hitlera. Własow i jego armii. Warszawa: 2008. ISBN 978-83-11-11145-5.
- Mark Siemiowicz Sołonin. Czerwiec 1941. Ostateczna diagnoza. Wyd. Rebis, Poznań 2015. ISBN 978-83-7818-616-8.
- Mark Siemiowicz Sołonin: 22 czerwca 1941 czyli Jak zaczęła się Wielka Wojna Ojczyźniana. Poznan: Dom Wydawniczy Rebis, 2007, seria: Historia. ISBN 978-83-7510-130-0. OCLC 750110162. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- 4-й механизированный корпус/ 4 Korpus Zmechanizowany. [dostęp 2016-11-21].