Boczniak rowkowanotrzonowy
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
boczniak rowkowanotrzonowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Pleurotus cornucopiae (Paulet) Rolland Acta Phytogeogr. Suec.: pl. 44, fig. 36 (1910) | |
.jpg)
.jpg)
Boczniak rowkowanotrzonowy (Pleurotus cornucopiae (Paulet) Rolland) – gatunek grzybów z rodziny boczniakowatych (Pleurotaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pleurotus, Pleurotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1793 r. J.J. Paulet nadając mu nazwę Dendrosarcus cornucopiae. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1910 r. Léon Louis Rolland[1].
- Agaricus cornucopiae (Paulet) Pers. 1828
- Agaricus dimidiatus Bull. 1791
- Agaricus sapidus Schulzer 188
- Agaricus sapidus Schulzer 1873
- Crepidotus cornucopiae (Paulet) Murrill, 1916
- Dendrosarcus cornucopiae Paulet 1793
- Dendrosarcus sapidus (Sacc.) Kuntze 1898
- Fungus cornucopiae Paulet 1793
- Pleurotus cornucopiae (Paulet) Rolland 1910 subsp. cornucopiae
- Pleurotus cornucopiae (Paulet) Rolland 1910 var. cornucopiae
- Pleurotus ostreatus f. cornucopiae (Paulet) Quél. 1886
- Pleurotus ostreatus var. cornucopiae (Paulet) Pilát 1935
- Pleurotus sapidus Sacc. 1887
- Pocillaria cornucopioides (Paulet) Kuntze 1891
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1999 r.[3] Używana jest też nazwa boczniak lejkowaty[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 4–12 cm, kształt początkowo łukowaty, później płaski, w końcu wklęsły, a nawet lejkowaty. Powierzchnia gładka, naga, o barwie białawej, płowożółtej, płowoochrowej, bladobrązowej. Starsze owocniki blakną[4]. Podczas suchej pogody nieco lepki, podczas wilgotnej śliski[5].
Średnio gęste, o szerokości do 10 mm, głęboko zbiegające po trzonie. W dolnej części często bywają często siateczkowate wskutek połączenia anastomozami. U młodych owocników białe, potem kremowo-żółte[4].
Wysokość 3–10 cm, grubość 1–1,8 cm, centralny lub ekscentryczny, czasami nawet rozgałęziony. Barwa początkowo biała, potem kremowa[4]. Silnie wrośnięty w podłoże[5].
Elastyczny, mięsisty, biały, nie zmieniający barwy po uszkodzeniu. Smak i zapach łagodny, przyjemny[5].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników białawy[5]. System strzępkowy w miąższu monomityczny lub dimityczny, strzępki o bardzo grubych ścianach, zwłaszcza u starszych owocników. Zarodniki w kształcie wydłużonej elipsoidy o rozmiarach około 8–11 μm o 3,5–5,5 μm. Brak cystyd[6].
- Gatunki podobne
- boczniak ostrygowaty (Pleurotus ostreatus). Jest bardziej pospolity, zwykle większy, ma niebieskosiny kapelusz, boczny trzon, i pojawia się dopiero późną jesienią[4].
- boczniak białożółty (Pleurotus dryinus). Nie ma anastomoz na blaszkach i jego kapelusz nie jest lejkowaty[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony. Podano jego występowanie także w zachodniej Kanadzie, na wyspie Mauritius obok Afryki i kilku miejscach Azji (Iran, Japonia, Tajwan i Korea)[7]. W Polsce znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Szwajcarii i Norwegii, w Niemczech jest rzadki[3].
Rośnie w lasach i parkach na martwym drewnie, zwłaszcza buków, topoli osiki i dębów. Owocniki pojawiają się od maja do października[3].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Saprotrof i łagodny pasożyt drzew liściastych[6]. Grzyb jadalny i w niektórych krajach uprawiany tak samo, jak boczniak ostrygowaty. W rejonie Szanghaju w Chinach uprawiany jest na podłożu z bawełny i wiórów drzewnych o zawartości wody powyżej 65%[9]. Jako podłoże stosowana jest także pasteryzowana trawa, ale wydajność produkcji na tym podłożu jest mniejsza[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2017-05-13].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c d E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ a b Knudsen, H.; Vesterholt, J., eds. (2008). Funga Nordica Agaricoid, boletoid and cyphelloid genera. Copenhagen: Nordsvamp. s. 322. isbn= 978-87-983961-3-0.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2017-05-13].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Shi Xiujuan (2009). „Screening of Pleurotus cornucopiae varieties and culture media suitable to Baoshan local conditions.”. Acta Agriculturae Shanghai (in Chinese). 25 (3): 137–139.
- ↑ Royse DJ (2004). „Yield, mushroom size and time to production of Pleurotus cornucopiae (oyster mushroom) grown on switch grass substrate spawned and supplemented at various rates.”. Bioresource Technology. 91 (1): 85–91.