Bączylas
51°47′36″N 16°54′15″E/51,793333 16,904167| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
124[2] |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
63-805[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PGS |
| SIMC |
0374999 |
Położenie na mapie gminy Poniec  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gostyńskiego  | |
| 51°47′36″N 16°54′15″E/51,793333 16,904167[1]
| |
Bączylas – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Poniec[4].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość ma metrykę średniowieczną i w dokumentach wymieniana jest od XIV wieku. W 1395 jako Belcziflas, Belczislasz, 1404 Belczilas, 1409 Belczilasz, 1413 Belczilassz, 1420 Belczlesse, 1435 Belczyleschy, 1510 Belczilass, 1530 Belczilasch, 1563 Belczylyass, 1566 Belcziliasz[5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś początkowo była własnością szlachecką należącą do lokalnej szlachty wielkopolskiej z rodu Bełczywlas, a później do Rokosowskich. W 1435 leżała w powiecie kościańskim Korony Królestwa Polskiego. W 1510 miejscowość leżała w parafii Żytowiecko[5].
W latach 1395-1409 notowany był Mikołaj Bełczywlas, z Bączylasu, który w 1396 prowadził spór sądowy z Michałem z Piechanina dowodząc, że prawnie zabrał mu mienie. W 1413 odnotowany został Pietrzyk kmieć z Bączylasu oraz jego siostra mieszczka w Gostyniu, żona złotnika, którzy przegrali spór z Bernardem Odornikiem z Mirzewa o sołectwo w Mirzewie (obecnie Mierzejewo). W latach 1420-1452 jako właściciel we wsi odnotowany został Tomisław Bełczek Rokosowski. W 1432 woźny sądu ziemskiego zapowiedział dziedziny Rokosowo, Bączylas, Karsiec, Sławikowice jako własność Bełczka i Dziersława oraz Mikołaja i Wojciecha Bełczków[5].
W 1435 Dziersław Rokosowski zapisał swojej żonie Dorocie 280 grzywien macierzyzny i 60 grzywien ojcowizny na połowie części w Rokosowie i Bączylesie, przypadłych mu z podziałów majątku z braćmi. W 1437 w kojenym dokumencie zapisał żonie Dorocie po 170 grzywien posagu oraz wiana na połowie wsi Rokosowo i Bączylas. W 1469 Wawrzyniec Rokosowski zapisał swojej żonie Katarzynie po 100 grzywien posagu oraz wiana na połowie połowy swych dóbr w Rokosowie i Bączylesie, należnej mu z podziałów majątkowych z braćmi[5].
W 1477 Eliasz Rokosowski dał w działach bratu Stanisławowi Rokosowskiemu czwartą część wsi Karsiec oraz połowę wsi, czyli folwarku, a ten dał mu Bączylas oraz 1/4 Rokosowa. W 1507 kupił on od Jadwigi, żony Jana Przelepskiego, części majątku po ojcu we wsiach Rokosowo, Bączylas, Karsiec, Sławikowice za jeden łan osiadły w Dzierżanowie w powiecie pyzdrskim oraz za 76 grzywien[5].
Wieś odnotowały historyczne rejestry podatkowe. W 1510 odnotowani zostali miejscowi dziedzice: Wawrzyniec i Maciej Rokosowscy oraz Jan i Maciej, a także należący do nich folwark, 16 łanów kmiecych], w tym 4 łany opuszczone. W 1529 Maciej Rokosowski zapisał wikariuszom katedry poznańskiej 50 grzywien na Rokosowie i Bączylesie. W 1530 pobrano podatki z 8 łanów. W 1566 pobór odbył się z części Jakuba Rokosowskiego od 10,5 łana kmiecego, 3 zagrodników, karczmy. Z części nalezącej do Adama Rokosowskiego pobrano podatek od 1,5 łana oraz dwóch zagrodników, a z części Andrzeja Rokosowskiego z jednego łana. W 1581 pobór miał miejsce z części Adama Rokosowskiego od 1/2 łana i jednego zagrodnika, z części Andrzeja Rokosowskiego od jednego łana, z cześci po zmarłym Jakubie Rokosowskim od 12,5 łana, 3 zagrodników, i jednego kolonisty[5].
W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kröben (krobskim) w rejencji poznańskiej[6]. Bączylas należał do okręgu krobskiego tego powiatu i stanowił część majątku Rokosowo, którego właścicielem był wówczas (1846) Józef Mycielski[6]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 180 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 20 dymów (domostw)[6].
Wieś rycerska, własność księcia Zygmunta Czartoryskiego, położona była w 1909 roku w powiecie gostyńskim |rejencji poznańskiej w Wielkim Księstwie Poznańskim[7].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
Bączylas w Słowniku historyczno-geograficznym województwa poznańskiego w średniowieczu
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 3393
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 16 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2013-06-19].
- ↑ a b c d e f Chmielewski 1982 ↓, s. 24.
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 231.
- ↑ Księga adresowa polskich właścicieli ziemskich Wielkiego Księstwa Poznańskiego z uwzglednieniem powiatu, stacyi poczty, telegrafu, dworca, Poznań 1909, s. 10.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stefan Chmielewski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. I, zesz. 1, hasło "Bełczylas". Wrocław: Wydawnictwo PTPN, 1982, s. 24.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Bączylas, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 122.
