Karol Stryjeński

Karol Stryjeński

Data i miejsce urodzenia	19 stycznia 1887 Kraków
Data i miejsce śmierci	21 grudnia 1932 Warszawa
Zawód, zajęcie	architekt, rzeźbiarz
Małżeństwo	Zofia Stryjeńska
Dzieci	Jan Stryjeński, Jacek Stryjeński, Magdalena Stryjeńska
Odznaczenia

Grób Karola Stryjeńskiego na Pęksowym Brzyzku

Karol Stryjeński (ur. 19 stycznia 1887 w Krakowie, zm. 21 grudnia 1932 w Warszawie) – architekt, rzeźbiarz, działacz społeczny, dyrektor Państwowej Szkoły Przemysłu Drzewnego w Zakopanem. Mąż Zofii Stryjeńskiej.

Życiorys

Był synem Tadeusza Stryjeńskiego, znanego krakowskiego architekta, bratem Władysława. Ukończył gimnazjum im. Sobieskiego w Krakowie. W latach 1907–1911 studiował architekturę na politechnice w Zurychu. Studiował też rzeźbę w paryskiej École nationale supérieure des beaux-arts. Pierwszym sukcesem Karola Stryjeńskiego było zwycięstwo w 1912 r. w konkursie na projekt mieszkań robotniczych w Krakowie. 4 listopada 1916 r. ożenił się z Zofią Lubańską, późniejszą znaną malarką, ilustratorką i projektantką tkanin. Małżeństwo skończyło się rozwodem w 1927, para była rodzicami trójki dzieci: córki Magdaleny (1918–1991) oraz synów bliźniaków: Jana i Jacka. W 1922 r. uzyskał pierwszą nagrodę w rządowym konkursie na plan regulacji Zakopanego. Od 1922 r. był dyrektorem Szkoły Przemysłu Drzewnego w Zakopanem. Podniósł znacząco poziom szkoły. Na Wystawie Sztuk Dekoracyjnych w Paryżu w 1925 r. prace jego uczniów uzyskały złote medale.

Udzielał się w Polskim Towarzystwie Tatrzańskim, był m.in. prezesem sekcji narciarskiej i organizatorem zawodów sportowych.

W 1927 r. przeniósł się do Warszawy, gdzie objął katedrę rzeźby monumentalnej na Akademii Sztuk Pięknych. W 1932 r. został dyrektorem Instytutu Propagandy Sztuki w Warszawie. W tym samym roku zmarł na skutek wylewu krwi do mózgu. Został pochowany w rodzinnym grobowcu w Krakowie, a po kilkunastu miesiącach zgodnie z ostatnią wolą zmarłego, przeniesiono jego prochy na Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem (kw. L-I-19).

Projekty i realizacje

• wnętrza pawilonu polskiego na Międzynarodowej Wystawie Sztuk Dekoracyjnych w Paryżu w 1925 r. (autor pawilonu: Józef Czajkowski),
• gmach Instytutu Propagandy Sztuki w Warszawie,
• skocznia narciarska Wielka Krokiew w Zakopanem,
• mauzoleum Kasprowicza na Harendzie w Zakopanem,
• schroniska tatrzańskie: Schronisko PTTK nad Morskim Okiem, nieistniejące już w tej postaci na Hali Gąsienicowej oraz Trzecie schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich.
• odbudowa i rozbudowa kościoła św. Jana Chrzciciela w Radłowie.
• kaplica nagrobna rodu Scipio del Campo w Łopuszce Wielkiej.

Ordery i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (9 listopada 1931)

Prace

• 
  Trzecie schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich (1928).
• 
  Mauzoleum Jana Kasprowicza (1933) będące przykładem architektury art déco inspirowanej stylem zakopiańskim
• 
  Kaplica grobowa rodziny Scipio del Campo w Łopuszce Wielkiej.
• 
  Wielka Krokiew (widok w 1939).

Bibliografia

• Janusz Zdebski, Stary Cmentarz w Zakopanem. Przewodnik biograficzny, Warszawa-Kraków 1986.