Mauzoleum w Halikarnasie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mauzoleum w Halikarnasie
Ilustracja
Pozostałości po mauzoleum
Państwo

 Turcja

Miejscowość

Bodrum

Typ budynku

mauzoleum

Styl architektoniczny

architektura klasyczna

Wysokość całkowita

ok. 45 m

Ukończenie budowy

ok. 350 p.n.e.

Zniszczono

do początku XV w

Położenie na mapie Turcji
Mapa konturowa Turcji, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Mauzoleum w Halikarnasie”
Ziemia37°02′16,58″N 27°25′26,76″E/37,037939 27,424100

Mauzoleum[1] w Halikarnasie – grobowiec Mauzolosa, perskiego satrapy Karii, wzniesiony ok. 350 p.n.e., uważany za jeden z siedmiu antycznych cudów świata (obecnie w Bodrum w południowo-zachodniej Turcji).

Budowla została zaprojektowana przez architektów Satyrosa i Pyteosa na polecenie królowej-wdowy – Artemizji. Ozdobili go natomiast rzeźbiarze Skopas, Leochares, Timoteos i Bryaksis z Karii[2].

Makieta prawdopodobnego wyglądu budowli

Mauzoleum nie przetrwało do naszych czasów – zaniedbana budowla pod wpływem upływu czasu, działań ludzi i trzęsień ziemi stopniowo popadała w ruinę. W 1404 roku tylko fundamenty i podstawa budynku pozostawały całe. W 1494 i 1522 joannici zagrożeni najazdem muzułmanów używali surowców z mauzoleum, aby wzmocnić swoją siedzibę, znaną jako Zamek Świętego Piotra. W trakcie rozbiórki mauzoleum odkryty został sarkofag Mauzolosa, który następnie zaginął. Część zabytków z mauzoleum, m.in. rzeźby, znajduje się w British Museum w Londynie[potrzebny przypis].

Mauzoleum było świątynią w jońskim porządku architektonicznym z kolumnadą, na którą składało się 40 kolumn[3]. Na jej szczycie znajdowała się 24-stopniowa piramida z kwadrygą niosącą postaci zmarłego króla i jego małżonki – Artemizji. Była zbudowana na planie prostokąta o wymiarach 35,6 × 25 m i mierzyła 45 m wysokości.

Miasto Halikarnas[edytuj | edytuj kod]

W IV wieku p.n.e. Halikarnas był stolicą królestwa Karii, w imperium Achemenidów, na zachodnim wybrzeżu Azji Mniejszej. W 377 r. p.n.e. nominalny władca regionu, Hekatomnos z Milas, zmarł pozostawiając rządy swojemu synowi Mauzolosowi. Hekatomnos był przedstawicielem lokalnej dynastii Hektamonidów, sprawującej rządy z ramienia Persów, która przejęła kontrolę nad kilkoma sąsiadującymi miastami i dzielnicami. Oprócz Artemizji i Mauzolosa Hekatomnos miał kilka innych córek i synów: Adę (przybraną matkę Aleksandra Wielkiego) oraz Idrieusa i Piksodarosa.

Mauzolos rozszerzył swoje terytorium aż do południowo-zachodniego wybrzeża Anatolii, atakując w szczególności terytorium Licji, niezwykłe z powodu licznych monumentalnych grobowców, takich jak grobowiec w Ksantos, z którego czerpał inspirację do swojego mauzoleum[4].

Artemizja i Mauzolos rządzili z Halikarnasu przez 24 lata. Mauzolos, choć wywodził się od miejscowej ludności, mówił po grecku i podziwiał grecki styl życia i rząd. Wzdłuż wybrzeża założył wiele miast w greckim stylu i promował greckie tradycje demokratyczne.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Polski egzonim uchwalony na 109. posiedzeniu KSNG.
  2. Wielkie tajemnice historii, nr 5. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2006, s. 12, ISBN 83-7458-210-3.
  3. Roland Gööck: Cuda świata. Warszawa: Muza, 1994, s. 12.
  4. Curtis i inni, Forgotten empire : the world of ancient Persia, Berkeley: University of California Press, 2005, ISBN 0-520-24731-0, OCLC 62279815 [dostęp 2020-01-05].