Polonia Bydgoszcz (żużel)

Polonia Bydgoszcz

Pełna nazwa	Żużlowy Klub Sportowy Polonia Bydgoszcz Spółka Akcyjna
Przydomek	Gryfy
Barwy	biało-czerwone
Data założenia	14 maja 1920 (klub) 22 maja 1946 (sekcja)
Debiut w najwyższej lidze	20 maja 1951
Liga	2. Ekstraliga
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Siedziba	Bydgoszcz
Adres	ul. Sportowa 2 85-091 Bydgoszcz
Stadion	Stadion Miejski im. Marszałka Józefa Piłsudskiego
Prezes	Jerzy Kanclerz
Menedżer	Krzysztof Kanclerz
Trener	Tomasz Bajerski
Strona internetowa

Zawodnicy Polonii Bydgoszcz w 2010 roku

Polonia Bydgoszcz – polski klub żużlowy z siedzibą w Bydgoszczy. 7-krotny drużynowy mistrz Polski.

Klub jest kontynuatorem tradycji Klubu Sportowego „Polonia”, który powstał 14 maja 1920 roku, a po II wojnie światowej został reaktywowany w 1945 roku.

Sekcja motocyklowa w Bydgoskim Klubie Sportowym „Polonia” powstała 22 maja 1946 roku. W 1949 roku sekcje BKS-u i cały ich majątek wraz z częścią zawodników przekazano Zrzeszeniu Sportowemu „Gwardia”. Było to efektem dekretu wydanego przez władze państwowe na przełomie 1948 i 1949 roku, który mówił o przystąpieniu klubów sportowych do zrzeszeń. Zarząd Polonii zmuszony był rozwiązać klub, co nastąpiło w lutym 1949 roku.

24 maja 1957 na fali popaździernikowej odwilży władze zezwoliły na reaktywację Polonii, pod warunkiem fuzji z Gwardią. Klub przemianowano wówczas na Milicyjny Klub Sportowy „Polonia”. Funkcjonował on jako milicyjny do 1990 roku, natomiast do końca sezonu 2003 działał jako jedna z sekcji wielosekcyjnego BKS „Polonia”, który następnie został rozwiązany.

20 października 2003 roku powstało Bydgoskie Towarzystwo Żużlowe „Polonia”, które startowało w lidze w latach 2004–2006, zajmując – za zgodą władz PZM, miejsce dotychczasowego klubu w najwyższej klasie rozgrywkowej. Od 2007 roku, po powstaniu ligi zawodowej, zgodnie z przepisami klub w najwyższej klasie rozgrywkowej musiał funkcjonować jako spółka akcyjna, w związku z czym BTŻ „Polonia” wraz z Miastem Bydgoszcz powołała 27 października 2006 roku spółkę Żużlowy Klub Sportowy „Polonia Bydgoszcz” S.A., która od sezonu 2007 występuje w rozgrywkach ligowych.

Od sezonu 2020 sponsorem tytularnym zespołu jest firma przetwórstwa rybnego Abramczyk. Od tego czasu drużyna występuje pod nazwą Abramczyk Polonia Bydgoszcz.

Historia

Czasy przed i powojenne

Polonia Bydgoszcz powstała jeszcze przed II wojną światową, 14 maja 1920 roku jako Klub Sportowy „Polonia”, bez posiadania do 1939 roku sekcji żużlowej. W międzywojennej Bydgoszczy istniały dwa kluby żużlowo-motocyklowe – Klub Motocyklistów Bydgoszcz powstały w 1925 roku oraz Klub Motocyklistów Związku Strzeleckiego. Pierwsze zawody żużlowe w grodzie nad Brdą odbyły się w 1930 roku. W 1935 roku mistrzem Polski został zawodnik miejscowego KMB Jan Witkowski. Po II wojnie światowej nie udało się reaktywować klubów przedwojennych, bowiem KMB był klubem „burżuazyjnym”, a Strzelec radykalnie prawicowym. Pomimo tego w Bydgoszczy cały czas funkcjonowali przedwojenni działacze i zawodnicy tamtych drużyn. Wówczas na pomysł kontynuacji przedwojennego KMB w ramach sekcji BKS „Polonia” wpadł działacz Polonii, Saturnin Wasilewski. Takim sposobem 22 maja 1946 roku przy BKS powstała sekcja żużlowa. W dość szybkim tempie uporano się z zarejestrowaniem maszyn i przyjęciem w poczet członków Polskiego Związku Motorowego. Z chwilą powstania sekcja liczyła 70 członków i działała na zasadach dużej autonomii. Również w 1946 roku w Bydgoszczy przy Milicyjnym Klubie Sportowym „Partyzant” powstała sekcja motocyklowo-żużlowa.

Początki ligowych zmagań

W latach 1946-1947 Polonia potwierdzała świetną markę bydgoskiego żużla, jaką wyrobił sobie jeszcze przed wojną KMB. W 1947 roku złoty medal mistrzostw Polski w klasie 250 cm³ wywalczył zawodnik Polonii, Zygmunt Śmigiel. W lokalnej rywalizacji dwóch klubów żużlowych Polonia mocno zdystansowała Partyzanta, choć ten już w 1947 roku „podebrał” biało-czerwonym 4 zawodników (Szczurowskiego, Przybyłkę, Tomaszewskiego oraz Karaszewskiego). Nie może więc dziwić fakt, że gdy w 1948 roku Polski Związek Motorowy wytypował 16 najlepszych klubów żużlowych celem rozegrania eliminacji do I oraz II ligi, z Bydgoszczy wytypowano Polonię. W 1948 Polonia przystąpiła do eliminacji tworzenia ligi żużlowej. Na 16 zaproszonych przez PZM ekip, Polonia zajęła przedostatnią lokatę. 6 czerwca 1948 poloniści zadebiutowali więc w rozgrywkach II ligi żużlowej meczem w Bytomiu. W sezonie tym biało-czerwoni zajęli „na drugim froncie” trzecie miejsce za Polonią Bytom i RKM-em Rybnik.

Na przełomie 1948 i 1949 roku władze państwowe wydały dekret, który mówił o przystąpieniu klubów sportowych do zrzeszeń. Zarząd Polonii zmuszony był rozwiązać klub, co nastąpiło w lutym 1949 roku. Sekcje BKS-u i cały ich majątek z częścią zawodników przekazano Zrzeszeniu Sportowemu „Gwardia” (wcześniej MKS „Partyzant”). Od tego momentu barwy sportowców ze Sportowej to czerwony, biały i niebieski. Sezon 1949 gwardziści rozpoczęli od barażu o prawo startu w I lidze, jednak nie ułożył się on po myśli bydgoszczan. W rozgrywkach ligowych Gwardia zajęła pierwsze miejsce, co oznaczało awans do I ligi. Tymczasem z powodu braków sprzętowych zarządzono konieczność rozegrania barażu. Drugoligowcy ścigali się na sprzęcie amatorskim, więc obiecano dostarczyć wszystkim zespołom równy sprzęt, mimo to gwardziści odmówili startu, ponieważ motocykle dostarczono im dopiero w dniu zawodów.

I Liga (Ekstraliga)

Po czterech kolejkach sezonu 1950 Gwardia oraz Włókniarz Częstochowa lideruje tabeli, lecz rozgrywek nie dokończono. Na najwyższym partyjnym szczeblu zapadła decyzja, aby sportowa aktywność w kraju miała formę zrzeszeń sportowych. Poza bydgoszczanami chęć do reprezentowania milicji wyrazili rzeszowianie i poznaniacy. O tym, który klub przystąpi do rozgrywek w lidze zrzeszeniowej zadecydował trójmecz rozegrany 23 kwietnia 1951 roku w Rzeszowie. Bydgoski klub reprezentowali: Józef Buda oraz pozyskani z Torunia Zbigniew Raniszewski i Roman Zakrzewski. Bydgosko-toruńska ekipa zwyciężyła w zawodach i zapewniła bydgoskiej Gwardii miejsce w najwyższej klasie rozgrywkowej. W sezonie 1951 siłę bydgoszczan mieli stanowić ponadto Bolesław Bonin i Feliks Błajda, a także pozyskani z innych milicyjnych ośrodków: Eugeniusz Nazimek, Kazimierz Kurek i Zygmunt Garyantosiewicz. Debiutancki sezon w I lidze Gwardia zakończyła na drugim miejscu, zdobywając srebrne medale mistrzostw Polski. Kolejny sezon drużyna zakończyła tuż za podium, na czwartym miejscu. W półfinale gwardziści przegrali z CWKS-em Wrocław. Natomiast mecz o 3. miejsce ze Spójnią Wrocław zakończył się walkowerem, gdyż zespół z Bydgoszczy nie przybył na zawody.

Przed sezonem 1953 Gwardię wzmocnili Jan Malinowski oraz Alfred Spyra. Zaowocowało to drugim w historii klubu wicemistrzostwem. Natomiast rok później bydgoszczanie plasują się na czwartym miejscu. Na sezon 1955 zespół wzmocnili bracia Rajmund i Norbert Świtałowie, a także indywidualny mistrz Polski, Mieczysław Połukard. Tymczasem w związku z likwidacją ligi zrzeszeniowej do Stali Rzeszów przeniósł się Eugeniusz Nazimek. Gwardia dopięła jednak swego i zdobyła swój pierwszy tytuł DMP. W sezonie 1956 zawodnicy wywalczyli brązowe medale, jednak sezon ten przyćmił tragiczny wypadek Zbigniewa Raniszewskiego. Pozyskany z Torunia zawodnik zginął 21 kwietnia w Wiedniu podczas meczu międzypaństwowego.

W maju 1957 klub przemianowano na Milicyjny Klub Sportowy „Polonia”. Pozostał on jednak przy czerwono-biało-niebieskich barwach. Żużlowcy sezon zakończyli drugi raz z rzędu na 3. miejscu.

Klub jako milicyjny funkcjonował do 1990 roku. Jednakże nazwa „Gwardia” już w 1957 przestała funkcjonować i od tamtego roku, aż po dziś nosi nazwę „Polonia”. Warte jest jednak podkreślenie faktu, że Polonia działająca w ramach resortu milicyjnego z klubem działającym do 1949 roku nie miała zbyt wiele wspólnego.

W sezonie 2007 klub po raz pierwszy w historii spadł do I ligi. Apator Toruń został jedynym klubem, który nigdy nie został zdegradowany, jednak Polonia była 25 lat dłużej w elicie od swojego rywala zza miedzy. Polonia Bydgoszcz dotychczas walczyła 5-krotnie w barażach m.in. z Unią Leszno (1968), Stalą Toruń (1973, 1975), Motorem Lublin (1981) oraz GKM Grudziądz (1983). Z każdego dwumeczu wychodziła zwycięsko. W 2008 roku Polonia wygrała rozgrywki I ligi i powróciła do Ekstraligi, jednak dwa lata później po raz drugi w historii spadła do I ligi. W ciągu ponad pół wieku jeżdżenia w najwyższej klasie rozgrywkowej Polonia zdobyła 25 medali DMP, z czego 7 złotych, 7 srebrnych oraz 11 brązowych. Tytuł mistrza Polski udało jej się tylko raz obronić w latach 1997-1998. Bydgoski zespół w ciągu tych wszystkich lat rozegrał 928 meczów, wygrywając 484, remisując 28 oraz przegrywając 416. Łącznie w rozgrywkach ekstraligi zdobył 1002 punkty – jest to rekord polskiego żużla.

Poszczególne sezony

Sezon	Rozgrywki ligowe				Uwagi
	Liga		Miejsce
1948	Eliminacje		15/16		Kwalifikacja do II ligi
	II	II liga	3/9		3. miejsce w turnieju barażowym o awans
1949		II liga	1/9		Brak awansu – zarządzono baraże
					Odmowa startu w turnieju barażowym o awans
1950		II liga	1/8		Przydział do ligi „zrzeszeniowej”
					Brak przydziału – zarządzono baraż pomiędzy „gwardzistami”
					1. miejsce w turnieju barażowym „gwardzistów” o przydział
1951	I	Liga	2/10
1952		Liga	4/10
1953		Liga	2/10
1954		Liga	4/10
1955		I liga	1/6
1956		I liga	3/8
1957		I liga	3/8
1958		I liga	5/8
1959		I liga	4/8
1960		I liga	3/8
1961		I liga	3/8
1962		I liga	4/8
1963		I liga	8/8	4/8
1964		I liga	3/8
1965		I liga	7/8	6/8
1966		I liga	6/8
1967		I liga	7/8	7/8
1968		I liga	5/8		Wygrane baraże o utrzymanie
1969		I liga	4/8
1970		I liga	4/8
1971		I liga	1/8
1972		I liga	2/8
1973		I liga	7/8		Wygrane baraże o utrzymanie
1974		I liga	5/8
1975		I liga	7/8		Wygrane baraże o utrzymanie
1976		I liga	5/10
1977		I liga	4/10
1978		I liga	5/10
1979		I liga	8/10
1980		I liga	5/10
1981		I liga	9/10		Wygrane baraże o utrzymanie
1982		I liga	8/10
1983		I liga	9/10		Wygrane baraże o utrzymanie
1984		I liga	8/10
1985		I liga	4/10
1986		I liga	2/10
1987		I liga	2/10
1988		I liga	3/10
1989		I liga	7/10
1990		I liga	3/8
1991 1		I liga	5/8
	II	II liga	7/12
1992	I	I liga	1/10
1993		I liga	2/10
1994		I liga	8/10
1995		I liga	3/10
1996		I liga	6/10
1997		I liga	1/10
1998		I liga	1/10
1999		I liga	4/10
2000		Ekstraliga	1/8
2001		Ekstraliga	3/8
2002		Ekstraliga	1/8
2003		Ekstraliga	3/8
2004		Ekstraliga	6/8
2005		Ekstraliga	2/8
2006		Ekstraliga	3/8
2007		Ekstraliga	8/8
2008	II	I liga	1/8
2009	I	Ekstraliga	4/8
2010		Ekstraliga	8/8
2011	II	I liga	1/8
2012	I	Ekstraliga	6/10
2013		Ekstraliga	9/10
2014	II	I liga	5/8
2015		I liga	4/7
2016		I liga	8/11
2017		I liga	8/8
2018	III	II liga	6/7
2019		II liga	1/7
2020	II	I liga	7/8
2021		I liga	5/8
2022		I liga	3/8
2023		I liga	3/8

Poziom ligowy	Liczba sezonów	Sezony
I	61	1951–2007, 2009–2010, 2012–2013
II	13	1948–1950, 2008, 2011, 2014–2017, 2020–2023
III	2	2018–2019

¹ W 1991 r. w rozgrywkach ligowych występowała również druga drużyna.

Osiągnięcia

Krajowe

Poniższe zestawienia obejmują osiągnięcia klubu oraz indywidualne osiągnięcia zawodników w rozgrywkach pod egidą PZM, GKSŻ oraz Ekstraligi.

Mistrzostwa Polski

Drużynowe mistrzostwa Polski

• 1. miejsce (7): 1955, 1971, 1992, 1997, 1998, 2000, 2002
• 2. miejsce (7): 1951, 1953, 1972, 1986, 1987, 1993, 2005
• 3. miejsce (11): 1956, 1957, 1960, 1961, 1964, 1988, 1990, 1995, 2001, 2003, 2006

Młodzieżowe drużynowe mistrzostwa Polski

• 1. miejsce (2): 1989, 2011
• 2. miejsce (3): 1986, 1988, 1992
• 3. miejsce (3): 1978, 1987, 2002

Mistrzostwa Polski par klubowych

• 1. miejsce (11): 1974, 1990, 1991, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1999, 2000, 2002
• 2. miejsce (6): 1979, 1992, 1998, 2001, 2005, 2006
• 3. miejsce (2): 2010, 2019

Młodzieżowe mistrzostwa Polski par klubowych

• 1. miejsce (1): 1980
• 2. miejsce (5): 1985, 1986, 1987, 2006, 2012
• 3. miejsce (2): 1988, 2001

Indywidualne mistrzostwa Polski

• 1. miejsce (9):
  • 1947 – Zygmunt Śmigiel (kl. 250 cm³)
  • 1992 – Tomasz Gollob
  • 1993 – Tomasz Gollob
  • 1994 – Tomasz Gollob
  • 1995 – Tomasz Gollob
  • 1998 – Jacek Gollob
  • 1999 – Piotr Protasiewicz
  • 2001 – Tomasz Gollob
  • 2002 – Tomasz Gollob
• 2. miejsce (5):
  • 1953 – Bolesław Bonin
  • 1985 – Bolesław Proch
  • 1998 – Tomasz Gollob
  • 1999 – Tomasz Gollob
  • 2003 – Tomasz Gollob
• 3. miejsce (6):
  • 1951 – Zbigniew Raniszewski
  • 1955 – Zbigniew Raniszewski
  • 1972 – Henryk Glücklich
  • 1990 – Tomasz Gollob
  • 1997 – Tomasz Gollob
  • 2012 – Krzysztof Buczkowski

Młodzieżowe indywidualne mistrzostwa Polski

• 1. miejsce (9):
  • 1970 – Stanisław Kasa
  • 1976 – Wiesław Patynek
  • 1977 – Marek Ziarnik
  • 1978 – Wiesław Patynek
  • 1986 – Ryszard Dołomisiewicz
  • 1990 – Tomasz Gollob
  • 1991 – Tomasz Gollob
  • 1992 – Tomasz Gollob
  • 2014 – Szymon Woźniak
• 2. miejsce (1):
  • 1987 – Ryszard Dołomisiewicz
• 3. miejsce (3):
  • 1969 – Stanisław Kasa
  • 1976 – Kazimierz Ziarnik
  • 1988 – Jacek Gomólski

Pozostałe

Puchar Polskiego Związku Motorowego

• 2. miejsce (1): 1962
• 3. miejsce (3): 1970, 1972, 1973

Młodzieżowy Puchar Polskiego Związku Motorowego

• 1. miejsce (1): 1976
• 3. miejsce (2): 1975, 1977

Indywidualny Puchar Polski

• 2. miejsce (2):
  • 1987 – Ryszard Dołomisiewicz
  • 1988 – Ryszard Dołomisiewicz

Złoty Kask

• 1. miejsce (10):
  • 1981 – Bolesław Proch
  • 1992 – Tomasz Gollob
  • 1994 – Tomasz Gollob
  • 1995 – Tomasz Gollob
  • 1996 – Jacek Gollob
  • 1997 – Tomasz Gollob
  • 1998 – Jacek Gollob
  • 2000 – Tomasz Gollob
  • 2001 – Piotr Protasiewicz
  • 2002 – Tomasz Gollob
• 2. miejsce (4):
  • 1967 – Henryk Glücklich
  • 1972 – Henryk Glücklich
  • 1996 – Tomasz Gollob
  • 2002 – Jacek Gollob
• 3. miejsce (2):
  • 2002 – Piotr Protasiewicz
  • 2006 – Piotr Protasiewicz

Srebrny Kask

• 1. miejsce (6):
  • 1984 – Ryszard Dołomisiewicz
  • 1986 – Ryszard Dołomisiewicz
  • 1987 – Ryszard Dołomisiewicz
  • 1990 – Tomasz Gollob
  • 1992 – Tomasz Gollob
  • 2007 – Marcin Jędrzejewski
• 2. miejsce (2):
  • 1968 – Stanisław Kasa
  • 1988 – Waldemar Cieślewicz
• 3. miejsce (7):
  • 1966 – Henryk Glücklich
  • 1984 – Ryszard Gabrych
  • 1985 – Ryszard Dołomisiewicz
  • 1987 – Piotr Glücklich
  • 1988 – Jacek Gomólski
  • 2014 – Szymon Woźniak
  • 2022 – Wiktor Przyjemski

Brązowy Kask

• 1. miejsce (3):
  • 1984 – Ryszard Dołomisiewicz
  • 2002 – Robert Umiński
  • 2023 – Wiktor Przyjemski
• 2. miejsce (5):
  • 1985 – Ryszard Dołomisiewicz
  • 1988 – Jacek Woźniak
  • 1995 – Tomasz Poprawski
  • 1996 – Marcin Ryczek
  • 2000 – Krzysztof Słaboń
• 3. miejsce (4):
  • 1991 – Tomasz Kornacki
  • 1999 – Krzysztof Słaboń
  • 2005 – Marcin Jędrzejewski
  • 2006 – Marcin Jędrzejewski

Liga Juniorów

• 2. miejsce (1): 2010

Indywidualne mistrzostwa Ligi Juniorów

• 2. miejsce (1):
  • 2013 – Szymon Woźniak
• 3. miejsce (1):
  • 2012 – Mikołaj Curyło

Międzynarodowe

Poniższe zestawienia obejmują osiągnięcia klubu oraz indywidualne osiągnięcia zawodników krajowych (w zawodach drużynowych, par i indywidualnych) i zagranicznych (w zawodach indywidualnych) w rozgrywkach pod egidą FIM oraz FIM Europe.

Mistrzostwa świata

Drużynowe mistrzostwa świata

• 1. miejsce (4):
  • 1961 – Mieczysław Połukard
  • 1969 – Henryk Glücklich
  • 1996 – Tomasz Gollob
  • 2005 – Piotr Protasiewicz
• 2. miejsce (3):
  • 1994 – Jacek Gollob i Tomasz Gollob
  • 1997 – Tomasz Gollob i Piotr Protasiewicz
  • 2001 – Tomasz Gollob i Piotr Protasiewicz
• 3. miejsce (5):
  • 1962 – Mieczysław Połukard
  • 1968 – Henryk Glücklich
  • 1970 – Henryk Glücklich
  • 1971 – Henryk Glücklich
  • 1972 – Henryk Glücklich

Drużynowe mistrzostwa świata juniorów

• 1. miejsce (5):
  • 2005 – Krystian Klecha
  • 2006 – Krzysztof Buczkowski
  • 2007 – Krzysztof Buczkowski
  • 2022 – Wiktor Przyjemski
  • 2023 – Wiktor Przyjemski
• 3. miejsce (1):
  • 2010 – Szymon Woźniak

Indywidualne mistrzostwa świata

• 1. miejsce (1):
  • 1993 – Sam Ermolenko
• 2. miejsce (2):
  • 1991 – Tony Rickardsson
  • 1999 – Tomasz Gollob
• 3. miejsce (4):
  • 1997 – Tomasz Gollob
  • 1998 – Tomasz Gollob
  • 2001 – Tomasz Gollob
  • 2009 – Emil Sajfutdinow

Indywidualne mistrzostwa świata juniorów

• 1. miejsce (2):
  • 2007 – Emil Sajfutdinow
  • 2008 – Emil Sajfutdinow

Mistrzostwa Europy

Drużynowe mistrzostwa Europy juniorów

• 1. miejsce (1):
  • 2023 – Wiktor Przyjemski

Mistrzostwa Europy par

• 2. miejsce (1):
  • 2021 – Grzegorz Zengota

Mistrzostwa Europy par juniorów

• 1. miejsce (1):
  • 2022 – Wiktor Przyjemski

Indywidualne mistrzostwa Europy

• 2. miejsce (1):
  • 2011 – Tomasz Gapiński

Indywidualne mistrzostwa Europy juniorów

• 1. miejsce (1):
  • 2023 – Wiktor Przyjemski

Pozostałe

Klubowy Puchar Europy

• 1. miejsce (3): 1998, 1999, 2001

Indywidualny Puchar Mistrzów

• 1. miejsce (1):
  • 1993 – Tomasz Gollob

Zawodnicy

Kadra drużyny

Stan na 5 listopada 2023

Stat.	Żużlowiec	Kat.
S	Kai Huckenbeck
S	Krzysztof Buczkowski
S	Mateusz Szczepaniak
S	Andreas Lyager
S	Tim Sørensen	U-24
J	Franciszek Karczewski	U-19
J	Olivier Buszkiewicz	U-19
J	Bartosz Nowak	U-19

Derby Pomorza

Derby Pomorza to spotkania ligowe Polonii Bydgoszcz i Apatora Toruń. Dotychczas rozegrano 84 pojedynki derbowe, podczas których Polonia odniosła 34 zwycięstwa nad torunianami, zespół Apatora 48 razy pokonał bydgoszczan, a dwa spotkania zakończyły się remisem. Poza ligowymi potyczkami rozegrano także 4 spotkania w barażach o wejście do I ligi. Spotkania te odbyły się w 1973 i 1975. Bilans tych meczów to 2 zwycięstwa ówczesnej Stali Toruń i 2 Polonii Bydgoszcz.

Bibliografia

• Historia speedway’a w Polsce [online], speedwayw.pl  (pol.).strona główna serwisu