Szczekuszka ałtajska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szczekuszka ałtajska
Ochotona alpina[1]
(Pallas, 1773)[2]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

zajęczaki

Rodzina

szczekuszkowate

Rodzaj

szczekuszka

Podrodzaj

Pika

Gatunek

szczekuszka ałtajska

Synonimy
Podgatunki[8]
  • O. a. alpina (Pallas, 1773)
  • O. a. changaica Ognev, 1940[7]
  • O. a. sayanica Yakhontov & Formozov, 1992[6]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[9]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Szczekuszka ałtajska[10] (Ochotona alpina) – gatunek ssaka z rodziny szczekuszkowatych (Ochotonidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Szczekuszka ałtajska występuje w środkowej Azji zamieszkujący w zależności od podgatunku[11]:

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1773 roku niemiecki przyrodnik Peter Simon Pallas nadając mu nazwę Lepus alpinus[2]. Holotyp pochodził z obszaru górnego biegu rzeki Inia, w górach Tigirek, w Kraju Ałtajskim, w Rosji[8].

O. alpina należy do podrodzaju podrodzaju Pika[8][12][11]. O. alpina jest sympatryczny z O. hyperborea w Sajanie Zachodnim i Wschodnim, Changaj i górach Tannu-Oła (Tuva, Rosja)[11]. Na podstawie badań morfologicznych O. alpina obejmuje taksony atra, changaica, nanula, nitida, sayanica i sushkini – z których changaica i sayanica są uznawane za podgatunki[11]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają trzy podgatunki[11].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Ochotona: mongolska nazwa ochodona dla szczekuszki[13].
  • alpina: łac. alpinus „alpejski, wysokogórski”, od alpes lub alpis „wysokie góry”[14].
  • changaica: góry Changaj, środkowa Mongolia[14].
  • sayanica: góry Sajany, Syberia, Rosja[14].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 190–250 mm, długość ucha 20–30 mm, długość tylnej stopy 26–39 mm; masa ciała 150–360 g[12].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Środowisko[edytuj | edytuj kod]

Szczekuszki północne zamieszkują wyżynne stepy, a także obszary skaliste w terenach o klimacie kontynentalnym. Szata roślinna w tych rejonach jest raczej uboga, składają się na nią przede wszystkim trawy, zioła oraz niskie krzewy.

Zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Za schronienie bardzo często służą im nory pozostawione przez inne gatunki ssaków. Zajęte przez nie stanowisko wypełniają sianem. Przeciętna nora składa się z jednej komory i z 3-5 korytarzy prowadzących na powierzchnię. Zwierzęta te żyją w koloniach, komunikują się wzajemnie oraz ostrzegają przed niebezpieczeństwem za pomocą dźwięków słyszanych z dużej odległości. Osobniki tego gatunku charakteryzuje także duża odporność na niskie temperatury, jednak w przypadku wyjątkowo srogiej zimy zapadają w krótki sen. Rzadko chodzą po ziemi, zazwyczaj skaczą.

Pożywienie[edytuj | edytuj kod]

Szczekuszki są roślinożerne i żywią się najczęściej różnymi gatunkami traw i ziół, a także liśćmi i gałązkami krzewów. Przez cały okres wegetacji roślin zbierają zimowe zapasy, które mogą ważyć nawet 20 kg.

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Maksymalnie w ciągu roku szczekuszka może mieć 3 mioty, a w każdym z nich może znajdować się do 13 młodych. Ciążą trwa 20-24 dni. Pierwszy poród zazwyczaj pojawia się w maju. Zwierzęta z pierwszego miotu nawet w tym samym roku mogą przystąpić do rozrodu. Wysoka rozrodczość tych ssaków związana jest z wysokim poziomem śmiertelności populacji. Żyją 3 lata.

Wrogowie[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Ochotona alpina, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c P.S. Pallas: Reise durch verschiedene Provinzen des Rußischen Reichs. Cz. 2. St. Petersburg: Kayserl. Akademie der Wissenschaften, 1773, s. 701. (łac.).
  3. E.F. Eversmann: Addenda ad celeberrimi pallasii zoographiam rosso-asiaticam. Cz. 3. Kasani: In Officina Universitatis Typographica, 1835–1842, s. 3. (łac.).
  4. N. Hollister. New mammals from the highlands of Siberia. „Smithsonian miscellaneous collections”. 60 (14), s. 4, 1912. (ang.). 
  5. O. Thomas. A new pika from the Altai. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 13, s. 163, 1924. (ang.). 
  6. a b E.L. Yakhontov & N.A. Formozov. [Systematic revision of the pika’s species complex Ochotona alpina - Ochotona hyperborea. 1. Geographic variation in Ochotona alpine]. „Vestnik Moskovskogo Universiteta”. Seriya Biologicheskaya. 16 (1), s. 30, 1992. (ros.). 
  7. S.I. Ognev: [Mammals of the USSR and Adjacent Countries]. T. 4. Moskwa-Leningrad: Izdatel’stvo AN SSSR, 1940, s. 33. (ros.).
  8. a b c D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species: Ochotona (Pika) alpina. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-11].
  9. A.T. Smith, J. Cook, Ochotona alpina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-19] (ang.).
  10. W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 55. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  11. a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 276. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  12. a b S. Schai-Braun & K. Hackländer: Family Ochotonidae (Pikas). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 49–50. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
  13. T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 468, 1904. (ang.). 
  14. a b c The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).