Utrata

Utrata
	; Utrata w Parku Potulickich w Pruszkowie
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
	Rzeka
Długość	76,5 km
Powierzchnia zlewni	792 km²
	Źródło
Miejsce	okolice wsi Kaleń
Wysokość	160 m n.p.m.
Współrzędne	51°59′52,0″N 20°41′52,7″E/51,997778 20,697972
	Ujście
Recypient	Bzura
Miejsce	w Sochaczewie
Wysokość	69 m n.p.m.
Współrzędne	52°14′43,7″N 20°14′59,4″E/52,245472 20,249833
Szlak
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego źródło ujście
	Położenie na mapie Polski źródło ujście
	Multimedia w Wikimedia Commons

Utrata – rzeka w województwie mazowieckim na Równinie Łowicko-Błońskiej, prawy dopływ Bzury. Ma około 76,5 km długości oraz powierzchnię dorzecza 792 km². Źródłami Utraty są dwie nikłe strugi na wysokości 160 m nad poziomem morza w okolicach Ojrzanowa źródła w dolinie wsi Ojrzanów-Towarzystwo, Lisówek i Zaręby g. Żabia Wola. Ujście znajduje się na wysokości 69 m nad poziomem morza.

Nad rzeką rozegrała się bitwa pod Raszynem.

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Pierwotną formą nazwy jest Nrowa. W takiej formie występuje już w najstarszych zapisach w XV wieku oraz we wszystkich późniejszych dokumentach i mapach aż do końca XIX wieku. W Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich nazwa Utrata pojawia się dopiero w suplemencie (tom XV) z roku 1902 i odsyła do hasła Mrowa z roku 1885 w tomie VI.

Nie jest znana rodzima (słowiańska) etymologia tej nazwy, jest to więc nazwa przedsłowiańska. Zapewne oparta na praindoeuropejskim rdzeniu *neur- oznaczającym wodę.

Forma Mrowa jest późniejsza i jest uproszczeniem i ułatwieniem wymowy tej nazwy (obca w języku polskim nagłosowa grupa Nr-).

Forma Nrowa (Rnowa, Wrnowa, Mrowa i inne podobne) występują jeszcze w końcu XIX wieku.

Nie wiadomo w jaki sposób pierwotną nazwę zastąpiła nazwa Utrata, która jest nazwą karczmy położonej nad niniejszą rzeką w miejscu jej przecięcia z trasą Warszawa – Poznań (między Starym Kopytowem a Radzikowem koło Błonia). Być może jest to powielany i przez to utrwalony błąd urzędniczy.

W najbliższej okolicy istnieją jeszcze dwie inne rzeki o nazwach tego samego pochodzenia: Mrowna koło Grodziska Mazowieckiego oraz Mrówka (dopływ Nrowy) zaczynający się pod Nadarzynem, Drna – strumień przepływający w czasach historycznych przez Nowe Miasto w Warszawie. W innych okolicach kraju istnieją rzeki; Ner, Nur, Nurzec, Myrawa, Mroga, Mrowla i kilka Mrówek, których nazwy wywodzą się z tej samej podstawy językowej^[1].

Utrata jest jedną z najbardziej zanieczyszczonych rzek w województwie mazowieckim (m.in. odcieki z Góry Żbikowskiej).