Żelechów (gmina)

Żelechów
	gmina miejsko-wiejska
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	garwoliński
TERC	1403143
Burmistrz	Łukasz Bogusz (2018)
Powierzchnia	87,64 km²
Populacja (2017-12-31); • liczba ludności	; 8 374
• gęstość	95,6 os./km²
Nr kierunkowy	25
Tablice rejestracyjne	WG
	Adres urzędu:ul. Rynek 1; 08-430 Żelechów
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	18
Liczba miejscowości	19
	Położenie na mapie powiatu;
	51°48′35″N 21°53′45″E/51,809722 21,895833
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Żelechów – gmina miejsko-wiejska w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie siedleckim.

Siedziba gminy to Żelechów.

Według danych z 31 grudnia 2005^[4] gminę zamieszkiwało 8503 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku gminę zamieszkiwały 8374 osoby^[1].

Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]

Według danych z roku 2002^[5] gmina Żelechów ma obszar 87,64 km², w tym:

użytki rolne: 78%
użytki leśne: 15%

Gmina stanowi 6,82% powierzchni powiatu.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Dane z 31 grudnia 2017 roku^[1].

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	8 374	100	4 139	49,4	4 235	50,6
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	96		47		49

Ludność gminy stanowiła 8,15% ludności powiatu. W 2005 w Żelechowie mieszkało 45% mieszkańców gminy.

Piramida wieku mieszkańców gminy Żelechów w 2014 roku^[6].

Zatrudnienie[edytuj | edytuj kod]

W 2005 liczba pracujących w głównym miejscu pracy wynosiła^[7]753 osoby (63,9% kobiet). Liczba zarejestrowanych bezrobotnych wyniosła 759 osób (60,5% mężczyzn). Według danych z 2005 roku średni dochód na mieszkańca wynosił 1765,95 zł, co stanowi 100,5% średniej krajowej i 94,1% średniej województwa^[5].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza wzmianka o Żelechowie pochodzi z 1282 roku. Część miejscowości powstała podczas karczowania puszczy jeszcze w średniowieczu, jednak większość powstała w końcu XVIII i w XIX wieku. Wykarczowano wtedy większość lasów, przeznaczając je pod pola uprawne. Gminę wiejską Żelechów utworzono mocą ukazu cara Aleksandra II z 1864 roku o urządzeniu gmin wiejskich. Siedziba urzędu gminy Żelechów znajdowała się do końca XIX wieku we Franzdorfie II (obecny Piastów), później przeniesiono ją do Żelechowa. Miasto Żelechów nie wchodziło w skład gminy wiejskiej - tworzyło samodzielną gminę miejską. 1 stycznia 1973 r. mocą ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. Nr 49 poz.312) zlikwidowano gminę wiejską i miejską, a w ich miejsce utworzono gminę miejsko-wiejską Żelechów z siedzibą w Żelechowie.

Władze gminy[edytuj | edytuj kod]

Przewodniczący Rady Miejskiej:

Andrzej Prządka (2002-2006)
Jan Tadeusz Pietryka (2006-2010)
Jadwiga Kulikowska (2010-2014)
Jacek Sławomir Bogusz (od 2014)

Burmistrzowie Żelechowa:

Jan Osowiecki (1990-1996)
Leonard Piotr Gula (1996-2010)
Mirosława Jadwiga Miszkurka (2010-2018)
Łukasz Bogusz (od 2018)

Sołectwa[edytuj | edytuj kod]

Gąsiory, Gózdek, Huta Żelechowska, Janówek, Kalinów, Kotłówka, Łomnica, Nowy Goniwilk, Nowy Kębłów, Piastów, Sokolniki, Stary Goniwilk, Stary Kębłów, Stefanów, Władysławów I, Władysławów II, Wola Żelechowska, Zakrzówek^[2].

Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]

Górzno, Kłoczew, Miastków Kościelny, Sobolew, Trojanów, Wola Mysłowska

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Gmina Żelechów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ ^a ^b Strona Żelechowa, sołectwa
↑ GUS. Rejestr TERYT
↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ ^a ^b Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Gmina Żelechów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Bank Danych Regionalnych – Strona główna. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[:0-1] Gmina Żelechów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[gmi-2] Strona Żelechowa, sołectwa

[3] GUS. Rejestr TERYT

[4] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[autonazwa1-5] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[populacja2016-6] Gmina Żelechów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[autonazwa2-7] Bank Danych Regionalnych – Strona główna. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Wsie	Budki Gąsiory Gózdek Huta Żelechowska Janówek Kalinów Kotłówka Łomnica Nowy Goniwilk Nowy Kębłów Piastów Sokolniki Stary Goniwilk Stary Kębłów Stefanów Władysławów Wola Żelechowska Zakrzówek
Kolonia	Ostrożeń Trzeci
Części miast	Krupa
Integralne cz. miejscowości	Antonówka Borki Bród Brzeziaki Budki (Kotłówka) Goniwilk-Las Jezioro Józefów Kałuskie Koziarnia Ług Łużki Michalin (Gąsiory) Michalin (Janówek) Nad Rzeką (Łomnica) Nad Rzeką (Wola Żelechowska) Pod Lasem Podlasie Podwierzbie Ragusin Warda
Nieofic. cz. wsi	Kontrowers

Miasta	Garwolin Łaskarzew Maciejowice Pilawa Żelechów
Gminy miejskie	Garwolin Łaskarzew
Gminy miejsko-wiejskie	Maciejowice Pilawa Żelechów
Gminy wiejskie	Borowie Garwolin Górzno Łaskarzew Miastków Kościelny Parysów Sobolew Trojanów Wilga

Przynależność wojewódzka	gubernia siedlecka (1867–1912) gubernia lubelska (1912–1915) woj. lubelskie (II RP) (1919–39) woj. warszawskie (II RP) (1939) woj. warszawskie (PRL) (1945–75)
Miasta	Dęblin (1954–55 →) Garwolin Łaskarzew (do 1870 i od 1969) Maciejowice (do 1870) Osieck (do 1870) Parysów (do 1870) Stężyca (do 1870) Żelechów
Osiedla (1954–72)	Łaskarzew (1959–68)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Borowie (od 1973) Dąbrowa (do 1870) Garwolin (od 1973) Górzno (od 1874) Irena (←1939–54) Kłoczew (do 1954) Łaskarzew-Osada (1927–54) Łaskarzew(–Wieś) (od 1870) Maciejowice Miastków (Kościelny) (← od 1922) Osieck (do 1954) Parysów (od 191?) Pawłowice (do 191?) Pilawa (od 1973) Podłęż (1868–1954) Pszonka (do 191?) Ruda Talubska (do 1874) Ryki (do 1954) Sobienie-Jeziory (do 1954) Sobolew Stężyca (191?–1954) Trojanów (do 1954) Ułęż (do 1954) Unin (do 1874) Warszawice (1868–1939) Wilga Wola Korycka (do 1874) Wola Rębkowska (do 1954) Żelechów Życzyn (do 1874)
Gromady (1954–72)	Bazanów Nowy (1954–55 →) Białki Dolne (1954–55 →) Bobrowniki (1954–55 →) Borowie (1954–72) Budy Uśniackie (1954–68) Czernic (1954–55 →) Dąbrowa (1954–59) Dęblin (1954) Głosków (1954–72) Goniwilk (1954–59) Gończyce (1954–72) Gościewicz (1954–59) Górzno (1954–72) Grabów Szlachecki (1954–55 →) Izdebno (1954–59) Jagodne (1954–55 →) Jaźwiny (1954–59) Kłoczew (1954–55 →) Kobyla Wola (1954–57) Korytnica (1954–55 →) Kotłówka (1954–56) Krempa (1954–59) Łaskarzew-Osada (1954–72) Maciejowice (1954–72) Marianów (1959–72) Mariańskie Porzecze (1954–59) Miastków Kościelny (1954–72) Mierzączka (1954–56) Moszczanka (1954–55 →) Niwa Babicka (1954–55 →) Nowodwór (1954–55 →) Oblin (1954–57) Osieck (1954–57 →) Oziemkówka (1954–59) Parysów (1954–72) Pawłowice (1954–55 →) Piastów (1954–61) Pilawa (1954–72) Pilczyn (1954–59) Podłęż (1954–72) Puznówka (1954–61) Rębków (1954–59) Rokitnia Stara (1954–55 →) Rososz (1954–55 →) Ruda Talubska (1954–72) Ryki (1954–55 →) Sobienie-Jeziory (1954–57 →) Sobieszyn (1954–55 →) Sobolew (1954–72) Stężyca (1954–55 →) Strych (1954–55 → i ← 1957–59) Sulbiny (1956–57) Swaty (1954–55 →) Szymonowice Duże (1954–57 →) Trąbki (1954–61) Trojanów (1954–55 →) Ułęż (1954–55 →) Unin (1954–61) Warszawice (1954–57 →) Wilga (1954–72) Wola Rębkowska (1954–72) Wola Starogrodzka (1954–61) Wola Zadybska (1954–55 →) Wola Żelechowska (1954–57) Wola Życka (1954–55 →) Zadybie Stare (1954–55 →) Zakrzówek (1957) Zwola (1954–59) Żabieniec Nowy (1954–59) Żelechów (1958–72)