Kaniów (Ukraina)

Odjazd Katarzyny II z Kaniowa w 1787 roku, Jan Bogumił Plersch

Odznaka pamiątkowa Związku Kaniowczyków, wykonana z mosiądzu (awers).

Kaniów (ukr. Канів) – miasto na Ukrainie, w obwodzie czerkaskim, nad Zbiornikiem Kaniowskim na Dnieprze.

Liczba mieszkańców w 2003 wynosiła ok. 25 tys.

Historia

Pierwsza wzmianka o Kaniowie pochodzi z 1078 roku. Miejscowość była znana jako główne miejsce przepraw przez rzekę Dniepr. Po 1240 roku był siedzibą nadzorców tatarskich (baskaków). Po przejęciu tych terenów przez Wielkie Księstwo Litewskie, książę Witold utworzył w Kaniowie komorę celną. W 1569 roku Kaniów znalazł się w granicach Polski, a w 1600 roku uzyskał miejskie prawa magdeburskie. Od 1635 wypłacano tu żołd Kozakom rejestrowym. W 1654 roku moskiewski książę Siemion Bołchowskij przyjmował w nim od Kozaków i Bohdana Chmielnickiego przysięgę wierności wobec Carstwa Rosyjskiego. W 1678 Kaniów został zniszczony przez Turków. Miejscowość rozwinęła się znacznie po 1775 roku gdy dziedzicznym starostą kaniowskim został bratanek króla Stanisław Poniatowski, który wprowadził wiele reform gospodarczych, m.in. oczynszował chłopów. W 1787 Katarzyna II Wielka caryca Rosji spotkała się w Kaniowie z królem Polski Stanisławem Augustem Poniatowskim. Gdy w roku 1793 miasto zostało zajęte przez Rosję, Stanisław Poniatowski sprzedał swoje miejscowe dobra. W 1861 roku pochowano pod miastem poetę Tarasa Szewczenkę, w miejscu w którym obecnie istnieje Narodowy Rezerwat Szewczenki.

Podczas Pierwszej Wojny Światowej w nocy z 10 na 11 maja 1918 rozpoczęła się Bitwa pod Kaniowem – bez żadnych uprzedzeń przeważające liczebnie oddziały niemieckie zaatakowały rozlokowane w okolicy Kaniowa jednostki polskie generała Hallera niezadowolone z postanowień Traktatu Brzeskiego. Po całodziennej walce i wyczerpaniu się zapasów amunicji II Korpus Polski został zmuszony do złożenia broni. Straty niemieckie wyniosły ok. 1500 zabitych i rannych, polskie nie przekraczały 1000.

W 1972 roku w pobliżu miasta uruchomiono elektrownię wodną.

Ciekawostki

W położonej pod miastem wsi Martynówka urodził się polski działacz socjalistyczny Ludwik Waryński.

Miasto w literaturze

W Kaniowie toczy się akcja poematu Seweryna Goszczyńskiego Zamek kaniowski.

Zobacz też

• Powiat kaniowski
• Bitwa pod Kaniowem

Linki zewnętrzne

• Kaniów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 806 .