Druga Republika Czechosłowacka: Różnice pomiędzy wersjami

Druga Republika Czechosłowacka
Česko-Slovenská Republika
	1938-1939
Flaga	Herb
	Dewiza: (czes.) Pravda vítězí ; (Prawda zwycięża)
	Hymn: Kde domov můj i Nad Tatrou sa blýska ; (Gdzie dom mój i Nad Tatrami się błyska)
Język urzędowy	czeski, słowacki
Stolica	Praga
Ustrój polityczny	republika
Głowa państwa	prezydent (ostatni) Emil Hácha
Szef rządu	premier (ostatni) Rudolf Beran
Powierzchnia ; • całkowita	; 99 348 km²
Waluta	korona czechosłowacka (K, CSK)
Aneksja Kraju Sudeckiego	przez III Rzeszę; 29 września 1938
Aneksja	przez III Rzeszę; 16 marca 1939
Strefa czasowa	UTC +1 – zima; UTC+2 – lato

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 12:42, 7 sty 2011

Szablon:Źródła

Druga Republika Czechosłowacka, Czecho-Słowacja (cz. i słow. Česko-Slovenská Republika) – państwo powstałe po zajęciu Kraju Sudeckiego przez III Rzeszę i przekształceniu konstytucyjnym I Republiki w państwo federacyjne złożone z Czech, Słowacji i Ukrainy Karpackiej.

30 września 1938 układ monachijski przyznał Niemcom Kraj Sudecki, zamieszkany przez etniczną większość niemiecką (Niemcy sudeccy). Wobec nierozstrzygnięcia w układzie monachijskim roszczeń Polski do Czechosłowacji na zasadzie parytetu, 1 października 1938 Czechosłowacja przyjęła wystosowane 30 września ultimatum Polski, wyrażając zgodę na zajęcie Śląska Zaolziańskiego, zamieszkanego przez etniczną większość polską. W listopadzie Węgrzy na mocy pierwszego arbitrażu wiedeńskiego zajęli południową Słowację i południową Ruś Zakarpacką z Użhorodem i Mukaczewem, zamieszkane przez etniczną większość węgierską.

W konsekwencji układu monachijskiego i załamania się dotychczasowego systemu sojuszy Czechosłowacji opartych o Francję, wobec rezygnacji Francji i ZSRR z obrony integralności terytorialnej sojusznika, do dymisji podał się dotychczasowy prezydent Edvard Beneš^[1] (nastawiony proradziecko i profrancusko). Zastąpił go Emil Hácha, do tej pory apolityczny prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego Czechosłowacji, nastawiony na prowadzenie polityki proniemieckiej na zasadzie appeasementu. Po utracie fortyfikacji w Sudetach kraj był faktycznie bezbronny wobec III Rzeszy, pomimo posiadania znacznych zasobów sprzętu wojskowego i fabryk przemysłu zbrojeniowego. Próba odsprzedaży części tego sprzętu Polsce i krajom bałkańskim została zablokowana przez III Rzeszę. Nowy czeski rząd, na czele którego stanął premier Rudolf Beran zaczął kopiować model włoskiego faszyzmu, tworząc Partię Jedności Narodowej (Strana národní jednoty) i wprowadzając cenzurę. Działalność Komunistycznej Partii Czechosłowacji i Kominternu w Czechosłowacji została zakazana. Rząd Drugiej Republiki jeszcze przed rozpoczęciem niemieckiej okupacji ograniczył prawa części obywateli wprowadzając antysemickie ustawy rasowe, a dekretem z 2 marca 1939 roku stworzył także obozy dla Romów w Letach i Hodoninie^[2].

14 marca powołany po październiku 1938 parlament słowacki ogłosił w Bratysławie akt niepodległości i utworzenie Republiki Słowackiej. Nastąpiło to za zachętą Niemiec i pod groźbą zgody Niemiec na aneksję Słowacji przez Węgry (których częścią terytorium Słowacji było do traktatu w Trianon (1920)). Nowe słowackie państwo zostało uznane przez większość państw europejskich, jednak stało się satelitą III Rzeszy. 15 marca 1939 III Rzesza utworzyła za wymuszoną przez Hitlera zgodą prezydenta Republiki Czecho-Słowackiej Emila Hachy (podczas jego wizyty w Berlinie)^[3] z Czech Protektorat Czech i Moraw, okupowany przez Wehrmacht i podporządkowany Rzeszy. Zachowany został dotychczasowy ustrój wewnętrzny państwa przy likwidacji armii czeskiej i przejęciu jej uzbrojenia przez Niemcy. Protektorem z ramienia Rzeszy został Konstantin von Neurath. Zasoby armii czeskiej i potencjał czeskiego przemysłu zbrojeniowego zostały przejęte przez III Rzeszę, a w maju 1939 depozyt złota Banku Czechosłowacji znajdujący się w bankach Wielkiej Brytanii został na żądanie rządu Protektoratu przekazany do Pragi, gdzie został następnie przejęty przez III Rzeszę.

Słowacja została z kolei zmuszona do zawarcia układu podporządkowującego politykę zagraniczną III Rzeszy i dopuściła do wprowadzenia Wehrmachtu na swoje terytorium (pas doliny Wagu). We wrześniu 1939 uczestniczyła w kampanii wrześniowej po stronie III Rzeszy przeciwko Polsce.

↑ wywodzący się z Partii Agrarnej
↑ Chlew zamiast pomnika zamordowanych czeskich Romów
↑ Hitler zagroził w razie odmowy wydania rozkazu niestawiania oporu przez armię – bombardowaniem Pragi przez Luftwaffe.

Szablon:Czechosłowacja timeline

[1] wywodzący się z Partii Agrarnej

[2] Chlew zamiast pomnika zamordowanych czeskich Romów

[3] Hitler zagroził w razie odmowy wydania rozkazu niestawiania oporu przez armię – bombardowaniem Pragi przez Luftwaffe.

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 88: / Linia 88: @@
 [[30 września]] [[1938]] [[układ monachijski]] przyznał Niemcom [[Kraj Sudecki]], zamieszkany przez etniczną większość niemiecką ([[Niemcy sudeccy]]). Wobec nierozstrzygnięcia  w układzie monachijskim roszczeń Polski do Czechosłowacji na zasadzie [[parytet]]u,  [[1 października]] [[1938]] [[Czechosłowacja]] przyjęła wystosowane 30 września [[ultimatum]] Polski, wyrażając zgodę na zajęcie [[Zaolzie|Śląska Zaolziańskiego]], zamieszkanego przez etniczną większość polską. W listopadzie Węgrzy na mocy [[Pierwszy arbitraż wiedeński|pierwszego arbitrażu wiedeńskiego]] zajęli południową Słowację i południową Ruś Zakarpacką z [[Użhorod]]em i [[Mukaczewo|Mukaczewem]], zamieszkane przez etniczną większość węgierską.
-W konsekwencji układu monachijskiego i załamania się dotychczasowego systemu sojuszy Czechosłowacji opartych o [[III Republika Francuska|Francję]], wobec rezygnacji Francji i ZSRR z obrony integralności terytorialnej sojusznika, do dymisji podał się dotychczasowy prezydent [[Edvard Beneš]]<ref>wywodzący się z [[Partia Agrarna|Partii Agrarnej]]</ref> (nastawiony proradziecko i profrancusko). Zastąpił go [[Emil Hácha]], do tej pory apolityczny prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego Czechosłowacji, nastawiony na prowadzenie polityki proniemieckiej na zasadzie [[appeasement]]u. Po utracie fortyfikacji w Sudetach kraj był faktycznie bezbronny wobec III Rzeszy, pomimo posiadania znacznych zasobów sprzętu wojskowego i fabryk przemysłu zbrojeniowego. Próba odsprzedaży części tego sprzętu Polsce i krajom bałkańskim została zablokowana przez III Rzeszę. Nowy czeski rząd, na czele którego stanął premier [[Rudolf Beran]] zaczął kopiować model włoskiego faszyzmu, tworząc Partię Jedności Narodowej (Strana národní jednoty) i wprowadzając cenzurę. Działalność [[Komunistyczna Partia Czechosłowacji|Komunistycznej Partii Czechosłowacji]] i [[Międzynarodówka Komunistyczna|Kominternu]] w Czechosłowacji została zakazana. Rząd Drugiej Republiki jeszcze przed rozpoczęciem niemieckiej okupacji ograniczył prawa części obywateli wprowadzając antysemickie ustawy rasowe, a kilkanaście dni przed upadkiem państwa stworzył także obozy dla Romów w [[Lety|Letach]] i pod [[Hodonin]]em<ref>[http://wyborcza.pl/1,75477,8530153,Chlew_zamiast_pomnika_zamordowanych_czeskich_Romow.html Chlew zamiast pomnika zamordowanych czeskich Romów]</ref>.
+W konsekwencji układu monachijskiego i załamania się dotychczasowego systemu sojuszy Czechosłowacji opartych o [[III Republika Francuska|Francję]], wobec rezygnacji Francji i ZSRR z obrony integralności terytorialnej sojusznika, do dymisji podał się dotychczasowy prezydent [[Edvard Beneš]]<ref>wywodzący się z [[Partia Agrarna|Partii Agrarnej]]</ref> (nastawiony proradziecko i profrancusko). Zastąpił go [[Emil Hácha]], do tej pory apolityczny prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego Czechosłowacji, nastawiony na prowadzenie polityki proniemieckiej na zasadzie [[appeasement]]u. Po utracie fortyfikacji w Sudetach kraj był faktycznie bezbronny wobec III Rzeszy, pomimo posiadania znacznych zasobów sprzętu wojskowego i fabryk przemysłu zbrojeniowego. Próba odsprzedaży części tego sprzętu Polsce i krajom bałkańskim została zablokowana przez III Rzeszę. Nowy czeski rząd, na czele którego stanął premier [[Rudolf Beran]] zaczął kopiować model włoskiego faszyzmu, tworząc Partię Jedności Narodowej (Strana národní jednoty) i wprowadzając cenzurę. Działalność [[Komunistyczna Partia Czechosłowacji|Komunistycznej Partii Czechosłowacji]] i [[Międzynarodówka Komunistyczna|Kominternu]] w Czechosłowacji została zakazana. Rząd Drugiej Republiki jeszcze przed rozpoczęciem niemieckiej okupacji ograniczył prawa części obywateli wprowadzając antysemickie ustawy rasowe, a dekretem z 2 marca 1939 roku stworzył także [[Obozy koncentracyjne Lety i Hodonin|obozy dla Romów w Letach i Hodoninie]]<ref>[http://wyborcza.pl/1,75477,8530153,Chlew_zamiast_pomnika_zamordowanych_czeskich_Romow.html Chlew zamiast pomnika zamordowanych czeskich Romów]</ref>.
 [[14 marca]] powołany po październiku 1938 parlament słowacki ogłosił w [[Bratysława|Bratysławie]] akt niepodległości i utworzenie [[Pierwsza Republika Słowacka|Republiki Słowackiej]]. Nastąpiło to za zachętą Niemiec i pod groźbą zgody Niemiec na [[aneksja|aneksję]] Słowacji przez [[Królestwo Węgier|Węgry]] (których częścią terytorium Słowacji było do [[Traktat w Trianon|traktatu w Trianon]] (1920)). Nowe słowackie [[państwo]] zostało uznane przez większość państw europejskich, jednak stało się satelitą [[III Rzesza|III Rzeszy]].