Jarosław I Mądry: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 02:59, 12 mar 2011

Jarosław I Mądry (norm. Konug Jarisleif; ukr. Ярослав I Мудрий, ros. Ярослав Мудрый) (ur. 978 – zm. 20 lutego 1054) – pochodził z dynastii Rurykowiczów, syn i następca Włodzimierza I Wielkiego i Rognedy, wielki książę Rusi Kijowskiej (Gardariki) od 1016.

W 1018 pokonany przez Bolesława I Chrobrego podczas wyprawy kijowskiej, w 1019 pokonał ostatecznie swojego starszego brata Świętopełka I w walce o sukcesję po ojcu. Panowanie Jarosława było dla Rusi czasem szybkiego rozwoju i sukcesów militarnych. Książę w latach 20. i 30. XI wieku prowadził wojny z Jaćwingami, Litwinami i Polską. W 1036 roku rozbił pod Kijowem Pieczyngów. Wspomógł też w 1047 roku Kazimierza I Odnowiciela w walce z powstaniem pogańskim i Miecławem. Zadarł nawet z Bizancjum: w latach 1043–1046 prowadził wojnę z cesarstwem.

Za jego rządów rozbudowano wiele grodów ruskich, a w szczególności Kijów. Stolica Rusi została wyniesiona w 1037 r. do rangi metropolii – w tym samym roku rozpoczęto budowę katedry Mądrości Bożej (Sofijskiej), gdzie można znaleźć najstarsze w sztuce Rusi mozaiki i freski. W 1051 r. powstał pierwszy na Rusi klasztor Ławra Peczerska, w kijowskich jaskiniach nad Dnieprem.

Za jego panowania opracowano zbiór staroruskich i słowiańskich praw zwyczajowych oraz bizantyńskiego prawodawstwa, zwany Prawda Ruska.

W 1031 r. zajął on Grody Czerwieńskie i pomógł objąć władzę Bezprymowi w Polsce.

Po jego śmierci Ruś weszła w okres rozbicia dzielnicowego. Jarosław Mądry wprowadził seniorat, ale niedługo po jego śmierci senior Izajasław musiał opuścić Kijów, który stał się miejscem walk o władzę.

Przodkowie

4. Światosław I 942–972
	2. Włodzimierz I Wielki 956 lub 958–15 lipca 1015
5. Małusza
		1. Jarosław I Mądry przed 986–20 lutego 1054
6. Rogwołod
	3. Rogneda około 956–1002
7. NN

Żony

1. Anna^{[potrzebny przypis]} (zm. 1018)
2. Od 1019 Ingegerda Szwedzka

Potomstwo

z pierwszego małżeństwa:

Ilia – ks. wielko-nowogrodzki

z drugiego małżeństwa:

Włodzimierz – ks. wielko-nowogrodzki
Izjasław I – wielki książę kijowski
Światosław II – ks. czernihowski, wielki książę kijowski
Wsiewołod I – ks. perejasławski, wielki książę kijowski, ks. czernihowski, ks. rostowski, suzdalski
Elżbieta – żona Haralda III, króla Norwegii, później Swena II, króla Danii
Anna – żona Henryka I, króla Francji
Anastazja – żona Andrzeja I króla Węgier
Wiaczesław – ks. smoleński
Igor – ks. włodzimierski-wołyński, ks. smoleński

Szablon:Władca-Ruś Kijowska

Szablon:Link GA Szablon:Link GA

@@ Linia 2: / Linia 2: @@
 '''Jarosław I Mądry''' ([[Język staronorweski|norm.]] ''Konug Jarisleif''; [[język ukraiński|ukr.]] ''Ярослав I Мудрий'', [[język rosyjski|ros.]] ''Ярослав Мудрый'') (ur. [[978]] – zm. [[20 lutego]] [[1054]]) – pochodził z dynastii [[Rurykowicze|Rurykowiczów]], syn i następca [[Włodzimierz I Wielki|Włodzimierza I Wielkiego]] i [[Rogneda|Rognedy]], wielki książę [[Ruś Kijowska|Rusi Kijowskiej]] (''Gardariki'') od [[1016]].
-W [[1018]] pokonany przez [[Bolesław I Chrobry|Bolesława I Chrobrego]] podczas [[Wyprawa kijowska (1018)|wyprawy kijowskiej]], w [[1019]] pokonał ostatecznie swojego starszego brata [[Światopełk I Przeklęty|Świętopełka I]] w walce o sukcesję po ojcu. Panowanie Jarosława było dla Rusi czasem szybkiego rozwoju i sukcesów militarnych. Książę w latach 20. i 30. [[XI wiek]]u prowadził wojny z [[Jaćwingowie|Jaćwingami]], [[Litwini|Litwinami]] i [[Polska|Polską]]. W [[1036]] roku rozbił pod [[Kijów|Kijowem]] [[Pieczyngowie|Pieczyngów]]. Wspomógł też [[Kazimierz I Odnowiciel|Kazimierza I Odnowiciela]] w walce z powstaniem pogańskim. Zadarł nawet z [[Cesarstwo Bizantyńskie|Bizancjum]]: w latach [[1043]]–[[1046]] prowadził wojnę z cesarstwem.
+W [[1018]] pokonany przez [[Bolesław I Chrobry|Bolesława I Chrobrego]] podczas [[Wyprawa kijowska (1018)|wyprawy kijowskiej]], w [[1019]] pokonał ostatecznie swojego starszego brata [[Światopełk I Przeklęty|Świętopełka I]] w walce o sukcesję po ojcu. Panowanie Jarosława było dla Rusi czasem szybkiego rozwoju i sukcesów militarnych. Książę w latach 20. i 30. [[XI wiek]]u prowadził wojny z [[Jaćwingowie|Jaćwingami]], [[Litwini|Litwinami]] i [[Polska|Polską]]. W [[1036]] roku rozbił pod [[Kijów|Kijowem]] [[Pieczyngowie|Pieczyngów]]. Wspomógł też w 1047 roku [[Kazimierz I Odnowiciel|Kazimierza I Odnowiciela]] w walce z powstaniem pogańskim i [[Miecław]]em. Zadarł nawet z [[Cesarstwo Bizantyńskie|Bizancjum]]: w latach [[1043]]–[[1046]] prowadził wojnę z cesarstwem.
-Za jego rządów rozbudowano wiele miast ruskich, a w szczególności [[Kijów]]. Stolica Rusi została wyniesiona w [[1037]] r. do rangi [[metropolia|metropolii]] – w tym samym roku rozpoczęto budowę [[Sobór Mądrości Bożej w Kijowie|katedry Mądrości Bożej (Sofijskiej)]], gdzie można znaleźć najstarsze w [[sztuka ruska|sztuce Rusi]] [[mozaika|mozaiki]] i [[fresk]]i. W [[1051]] r. powstał pierwszy na Rusi [[klasztor]] [[Ławra Pieczerska|Ławra Peczerska]], w kijowskich [[jaskinia]]ch nad [[Dniepr]]em.
+Za jego rządów rozbudowano wiele grodów ruskich, a w szczególności [[Kijów]]. Stolica Rusi została wyniesiona w [[1037]] r. do rangi [[metropolia|metropolii]] – w tym samym roku rozpoczęto budowę [[Sobór Mądrości Bożej w Kijowie|katedry Mądrości Bożej (Sofijskiej)]], gdzie można znaleźć najstarsze w [[sztuka ruska|sztuce Rusi]] [[mozaika|mozaiki]] i [[fresk]]i. W [[1051]] r. powstał pierwszy na Rusi [[klasztor]] [[Ławra Pieczerska|Ławra Peczerska]], w kijowskich [[jaskinia]]ch nad [[Dniepr]]em.
 Za jego panowania opracowano zbiór staroruskich i słowiańskich [[prawo zwyczajowe|praw zwyczajowych]] oraz [[cesarstwo Bizantyńskie|bizantyńskiego]] [[prawodawstwo|prawodawstwa]], zwany [[Ruska Prawda|Prawda Ruska]].