Lubcz (osiedle typu miejskiego): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Zabytki: drobne merytoryczne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne merytoryczne
Linia 36: Linia 36:
}}
}}
[[Plik:BLR Lyubcha 17thc.jpg|thumb|270px|right|Miasto i zamek w [[XVII wiek]]u]]
[[Plik:BLR Lyubcha 17thc.jpg|thumb|270px|right|Miasto i zamek w [[XVII wiek]]u]]
'''Lubcz''' ([[język białoruski|biał.]] ''Любча'', ''Lubcza'') – [[osiedle typu miejskiego]] na [[Białoruś|Białorusi]], [[rejon nowogródzki]], [[obwód grodzieński]] nad rzeką [[Niemen]], 23 km od [[Nowogródek|Nowogródka]]; 1,2 tys. mieszkańców (2010). Czasem w źródłach pojawia się nazwa Lubecz.
'''Lubcz''' ([[język białoruski|biał.]] ''Любча'', ''Lubcza'', do XIX wieku określane jako ''Lubcza'') – [[osiedle typu miejskiego]] na [[Białoruś|Białorusi]], [[rejon nowogródzki]], [[obwód grodzieński]] nad rzeką [[Niemen]], 23 km od [[Nowogródek|Nowogródka]]; 1,2 tys. mieszkańców (2010).

== Nazwa ===
W XVI i XVII wieku miasto było nazywane w dokumentach zawsze jako ''Lubecz'' (tak samo jak [[Lubecz|Lubecz nad Dnieprem]]). W XIX wieku pojawiła się rosyjska nazwa ''Ljubcza'', a w brzmieniu polskim ''Lubcz''.<ref>Stanisław Aleksandrowicz ''Opis zabudowy Lubcza 1644 r.'', s.619</ref>

== Historia ==
W dniu 3 maja 1499 roku [[Aleksander Jagiellończyk]] nadał dwór Lubcz podskarbiemu Fedorowi Chreptowiczowi. Miasteczko powstało niedługo przed 1528 roku, na co wskazuje dokument króla Zygmunta Starego wspominający o udzielonym wcześniej przez niego zezwoleniu na prowadzenie targu. W 1528 roku Lubcz kupił wojewoda [[Albrecht Gasztołt]], a w 1574 [[Jan Kiszka]]. W dniu 15 kwietnia 1590 roku na prośbę Jana Kiszki, król Zygmunt III Waza nadał osadzie prawa miejskie magdeburskie. W 1606 roku miasto stało się własnością rodu Radziwiłłów, którzy byli jego właścicielami do XIX wieku. Ponowny przywilej nadania praw miejskich wydał król [[Władysław IV]] 22 marca 1644 roku. W tym samym roku wymieniono istnienie w mieście 144 posesji. Miasteczko zostało zniszczone w 1655 roku przez Kozaków.


== Zabytki ==
== Zabytki ==
* Zamek z [[XVI wiek|XVI]]/[[XVII wiek]]u wzniesiony na skarpie nad rzeką Niemen. W 1 połowie XVI wieku miejscowe dobra stały się własnością Radziwiłłów z linii na [[Goniądz]]u i Miadziole. W 1544 roku właścicielem majątku i dworu został [[Wojewodowie witebscy|wojewoda witebski]] [[Stanisław Kiszka (wojewoda witebski)|Stanisław Kiszka]]. Zamek w miejscu dworu zbudował prawdopodobnie [[Jan Kiszka]] około 1581 roku, a prace budowlane, z uwagi na niejasną sytuację własnościową, były prowadzone do początków wieku XVII. W 1606 roku dobra trafiły ponownie w ręce Radziwiłłów (w osobie [[Krzysztof Radziwiłł (młodszy)|Krzysztofa II Radziwiłła]]), których własnością pozostały do początku XIX wieku. Zamek w 1 poł. XVII wieku miał plan regularnego czworoboku z czterema wieżami i jednym murowanym skrzydłem. W czasie [[Wojna polsko-rosyjska 1654-1667|IV wojny polsko-rosyjskiej]] w 1655 roku zamek zniszczyli Kozacy [[Iwan Zołotarenko|Iwana Zołotareńki]]. W XVIII wieku zamek uległ dalszemu zniszczeniu. Przy wykorzystaniu rozbieranych starych murów, w latach 1864-1870 od strony Niemna, wybudowano pałac neogotycki, który został zniszczony w podczas I Wojny światowej i częściowo odbudowany w czasach II RP. Po 1945 roku władze radzieckie przebudowały pałac w stylu klasycystycznym na szkołę.
* Zamek z [[XVI wiek|XVI]]/[[XVII wiek]]u wzniesiony na skarpie nad rzeką Niemen. Zamek w miejscu dworu zbudował prawdopodobnie [[Jan Kiszka]] około 1581 roku, a prace budowlane, z uwagi na niejasną sytuację własnościową, były prowadzone do początków wieku XVII. W 1606 roku dobra trafiły ponownie w ręce Radziwiłłów (w osobie [[Krzysztof Radziwiłł (młodszy)|Krzysztofa II Radziwiłła]]), których własnością pozostały do początku XIX wieku. Zamek w 1 poł. XVII wieku miał plan regularnego czworoboku z czterema wieżami i jednym murowanym skrzydłem. W czasie [[Wojna polsko-rosyjska 1654-1667|IV wojny polsko-rosyjskiej]] w 1655 roku zamek zniszczyli Kozacy [[Iwan Zołotarenko|Iwana Zołotareńki]]. W XVIII wieku zamek uległ dalszemu zniszczeniu. Przy wykorzystaniu rozbieranych starych murów, w latach 1864-1870 od strony Niemna, wybudowano pałac neogotycki, który został zniszczony w podczas I Wojny światowej i częściowo odbudowany w czasach II RP. Po 1945 roku władze radzieckie przebudowały pałac w stylu klasycystycznym na szkołę.
* cerkiew św. Proroka Eliasza z 1910 roku
* cerkiew św. Proroka Eliasza z 1910 roku
* cmentarz żydowski
* cmentarz żydowski
Linia 49: Linia 55:
* Brama miejska z cegły z muru pruskiego z XVII w. na ul. Nowogródzkiej
* Brama miejska z cegły z muru pruskiego z XVII w. na ul. Nowogródzkiej
* Brama miejska z cegły z muru pruskiego z XVII w. na ul. Haczykowskiej
* Brama miejska z cegły z muru pruskiego z XVII w. na ul. Haczykowskiej
* Drukarnia z XVII w.


{{przypisy}}
{{przypisy}}

Wersja z 13:13, 19 kwi 2011

Szablon:Miasto zagranica infobox

Miasto i zamek w XVII wieku

Lubcz (biał. Любча, Lubcza, do XIX wieku określane jako Lubcza) – osiedle typu miejskiego na Białorusi, rejon nowogródzki, obwód grodzieński nad rzeką Niemen, 23 km od Nowogródka; 1,2 tys. mieszkańców (2010).

Nazwa =

W XVI i XVII wieku miasto było nazywane w dokumentach zawsze jako Lubecz (tak samo jak Lubecz nad Dnieprem). W XIX wieku pojawiła się rosyjska nazwa Ljubcza, a w brzmieniu polskim Lubcz.[1]

Historia

W dniu 3 maja 1499 roku Aleksander Jagiellończyk nadał dwór Lubcz podskarbiemu Fedorowi Chreptowiczowi. Miasteczko powstało niedługo przed 1528 roku, na co wskazuje dokument króla Zygmunta Starego wspominający o udzielonym wcześniej przez niego zezwoleniu na prowadzenie targu. W 1528 roku Lubcz kupił wojewoda Albrecht Gasztołt, a w 1574 Jan Kiszka. W dniu 15 kwietnia 1590 roku na prośbę Jana Kiszki, król Zygmunt III Waza nadał osadzie prawa miejskie magdeburskie. W 1606 roku miasto stało się własnością rodu Radziwiłłów, którzy byli jego właścicielami do XIX wieku. Ponowny przywilej nadania praw miejskich wydał król Władysław IV 22 marca 1644 roku. W tym samym roku wymieniono istnienie w mieście 144 posesji. Miasteczko zostało zniszczone w 1655 roku przez Kozaków.

Zabytki

  • Zamek z XVI/XVII wieku wzniesiony na skarpie nad rzeką Niemen. Zamek w miejscu dworu zbudował prawdopodobnie Jan Kiszka około 1581 roku, a prace budowlane, z uwagi na niejasną sytuację własnościową, były prowadzone do początków wieku XVII. W 1606 roku dobra trafiły ponownie w ręce Radziwiłłów (w osobie Krzysztofa II Radziwiłła), których własnością pozostały do początku XIX wieku. Zamek w 1 poł. XVII wieku miał plan regularnego czworoboku z czterema wieżami i jednym murowanym skrzydłem. W czasie IV wojny polsko-rosyjskiej w 1655 roku zamek zniszczyli Kozacy Iwana Zołotareńki. W XVIII wieku zamek uległ dalszemu zniszczeniu. Przy wykorzystaniu rozbieranych starych murów, w latach 1864-1870 od strony Niemna, wybudowano pałac neogotycki, który został zniszczony w podczas I Wojny światowej i częściowo odbudowany w czasach II RP. Po 1945 roku władze radzieckie przebudowały pałac w stylu klasycystycznym na szkołę.
  • cerkiew św. Proroka Eliasza z 1910 roku
  • cmentarz żydowski
  • kościół z 1930, rozebrany do fundamentów około 1980 (na jego miejscu dom mieszkalny)

niezachowane:

  • Zbór ariański w muru pruskiego
  • Brama miejska z cegły z muru pruskiego z XVII w. na ul. Nowogródzkiej
  • Brama miejska z cegły z muru pruskiego z XVII w. na ul. Haczykowskiej
  • Drukarnia z XVII w.
  1. ↑ Stanisław Aleksandrowicz Opis zabudowy Lubcza 1644 r., s.619

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lubcz_(osiedle_typu_miejskiego)&oldid=26142959”