Bracia dobrzyńscy: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m ilustracja,, drobne redakcyjne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Działalność: cytat i źródło
Linia 19: Linia 19:


== Działalność ==
== Działalność ==
Początkowo do zakonu należało 15 braci-rycerzy z [[Dolna Saksonia|Dolnej Saksonii]] i [[Meklemburgia|Meklemburgii]], na których czele stanął mistrz Bruno. Pojawili się oni w Dobrzyniu w roku 1228<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Biskup|Labuda | imię = Marian|Gerard | tytuł = Dzieje Zakonu Krzyżackiego w Prusach | data = 1986 | wydawca = Wydawnictwo Morskie | miejsce = Gdańsk | isbn = 83-215-7220-0 | strony = 91}}</ref>. Wobec braku sukcesów w walce z Prusami i z powodu małej liczby (w okresie największego rozwoju Zakon liczył 35 braci-rycerzy i 165 ludzi zbrojnych)<ref>Fratribus militiae Christi in Prussia [http://www.damian-hungs.de/Ritterorden.pdf]</ref>. Około roku [[1235]], większość braci przyłączyła się do [[zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]], na co zezwalał dokument papieski (jednakże Bracia Dobrzyńscy nie zostali oficjalnie przyłączeni do zakonu krzyżackiego). Dla porównania w [[bitwa pod Grunwaldem|bitwie pod Grunwaldem]] wzięło wg Andrzeja Nadolskiego udział ok. 250 braci-rycerzy krzyżackich z państwa zakonnego w Prusach, a według nekrologu z komturii krzyżackiej w [[Maastricht]] 203 braci-rycerzy poległo, natomiast w [[bitwa pod Płowcami|bitwie pod Płowcami]] miało polec 73 braci-rycerzy (na ogólną liczbę poległych krzyżackich ok. 2400 – 2500). W [[1237]] r. część braci dobrzyńskich, którzy nie wstąpili w szeregi Krzyżaków zostali przeniesieni przez Konrada mazowieckiego do [[Drohiczyn (województwo podlaskie)|Drohiczyna]], aby wzmocnić obsadę tego grodu, gdzie przetrwali tylko kilka lat. W [[1241]] r. zbudowany przez zakonników kościół zostaje spalony (wraz z całym miastem) przez oddziały [[Batu-chan]]a (inne źródła podają, że przez Rusinów). Drohiczyn został ostatecznie zdobyty przez [[Daniel Halicki|Daniela Halickiego]] w [[1251]] r.
Początkowo do zakonu należało 15 braci-rycerzy z [[Dolna Saksonia|Dolnej Saksonii]] i [[Meklemburgia|Meklemburgii]], na których czele stanął mistrz Bruno. Pojawili się oni w Dobrzyniu w roku 1228<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Biskup|Labuda | imię = Marian|Gerard | tytuł = Dzieje Zakonu Krzyżackiego w Prusach | data = 1986 | wydawca = Wydawnictwo Morskie | miejsce = Gdańsk | isbn = 83-215-7220-0 | strony = 91}}</ref>. Wobec braku sukcesów w walce z Prusami i z powodu małej liczby (w okresie największego rozwoju Zakon liczył 35 braci-rycerzy i 165 ludzi zbrojnych)<ref>Fratribus militiae Christi in Prussia [http://www.damian-hungs.de/Ritterorden.pdf]</ref>. Około roku [[1235]], większość braci przyłączyła się do [[zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]], na co zezwalał dokument papieski (jednakże Bracia Dobrzyńscy nie zostali oficjalnie przyłączeni do zakonu krzyżackiego). Dla porównania w [[bitwa pod Grunwaldem|bitwie pod Grunwaldem]] wzięło wg Andrzeja Nadolskiego udział ok. 250 braci-rycerzy krzyżackich z państwa zakonnego w Prusach, a według nekrologu z komturii krzyżackiej w [[Maastricht]] 203 braci-rycerzy poległo, natomiast w [[bitwa pod Płowcami|bitwie pod Płowcami]] miało polec 73 braci-rycerzy (na ogólną liczbę poległych krzyżackich ok. 2400 – 2500).
W [[1237]] r. część braci dobrzyńskich, którzy nie wstąpili w szeregi Krzyżaków, otrzymali nadanie od Konrada mazowieckiego w postaci [[Drohiczyn (województwo podlaskie)|Drohiczyna]], aby wzmocnić obsadę tego grodu, oraz ziemie od rzeki Nurzec do granicy z Rusinami.
Tekst aktu nadania przez księcia Konrada Mazowieckiego zamku w Drohiczynie wraz z przyległymi terenami:
{{cytat|Dań w Babinie anno grat MCCXXXVH, VIIIdus Mart 1237<br />
Konrad książę mazowiecki, za zgodą czterech swych synów nadaje i daruje mistrzowi Hermanowi i braciom jego z zakonu rycerzów Chrystusa, niegdyś Dobrzyńskim (''quondam Dobrinensis ordinis'') zamek Drohicin i cały okręg ziemi koło zamku leżący, począwszy od środka rzek Buga i [[Nurzec (rzeka)|Nurca]], aż do granic Rutenów (Rusinów), nie naruszając w niczym praw zarówno kościoła mazowieckiego, jak i szlachty, jeżeliby cokolwiek do nich należało na wzmiankowanych rzekach. Zakon ziemie wymienioną trzymać będzie prawem wiecznym dziedzicznym, a jako służący Chrystusowi, bronić powinien lud chrześcijański od natarczywości pogan. Mistrz Herman ze swej strony, z braćmi zakonu zaręczył nam i naszym synom, a mianowicie księciu mazowieckiemu przestrzeganie prawa Patronatus; przyrzekł ziemię mazowiecką wraz z nami i ze wsparciem otrzymanym od własnych poddanych bronić przed wszystkimi napastnikami; atoli przeciw heretykom Prusakom i innym nieprzyjaciołom wiary chrześcijańskiej, sami bracia osobiście walczyć będą powinni. My nawzajem zobowiązaliśmy się bronić rzeczonej ziemi Drohicin od nieprzyjacielskich natarczywości. Prócz tego, rzeczeni bracia uroczyście zobowiązali się, nie lokować na ziemi Drohickiej nikogo z możnych (''neminem potentium'') ku naszej szkodzie i uciskowi, ani tej ziemi ustępować, sprzedawać, zamieniać, darować, lub jakkolwiek przelewać na kogoś, bez naszej zgody i rady. [http://www.siemiatycze.com.pl/index.php/notatnik-historyczny/2385-drohiczyscy-templariusze Źródło]}}

W Drohiczynie Dobrzyńcy przetrwali tylko kilka lat. W [[1241]] r. zbudowany przez zakonników kościół zostaje spalony (wraz z całym miastem) przez oddziały [[Batu-chan]]a (inne źródła podają, że przez Rusinów). Drohiczyn został ostatecznie zdobyty przez [[Daniel Halicki|Daniela Halickiego]] w [[1251]] r.


Ostatni ślad istnienia Braci Dobrzyńskich na ziemiach polskich, pochodzi z [[1248]] r. Jest nim odnaleziona w [[1783]] r. w [[Drohiczyn (województwo podlaskie)|Drohiczynie]] płyta nagrobna [[Henryk z Żygocina|Henryka z Żygocina]].
Ostatni ślad istnienia Braci Dobrzyńskich na ziemiach polskich, pochodzi z [[1248]] r. Jest nim odnaleziona w [[1783]] r. w [[Drohiczyn (województwo podlaskie)|Drohiczynie]] płyta nagrobna [[Henryk z Żygocina|Henryka z Żygocina]].

Wersja z 17:22, 13 sty 2012

Bracia dobrzyńscy
Herb zakonu
Pełna nazwa

Zakon Rycerzy Chrystusa z Dobrzynia

Nazwa łacińska

Fratres Milites Christi de Dobrzyn

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Założyciel

Chrystian, biskup pruski

Data założenia

między 1216 a 1228

Data zatwierdzenia

1228

Liczba członków

35 (ok.1230)

Bracia dobrzyńscy, oficjalna nazwa Pruscy Rycerze Chrystusowi, zwani też Kawalerami Jezusa Chrystusa a po łacinie Fratres Milites Christi (de Prussia, de Dobrzyn, de Mazovia) – zakon rycerski zorganizowany przez biskupa pruskiego Chrystiana pomiędzy 1216 a 1228 r. w celu ochrony Mazowsza i Kujaw przed najazdami pruskimi. W tym samym roku utworzenie zakonu zatwierdził papież Grzegorz IX a książę Konrad I Mazowiecki nadał im w posiadanie część ziemi dobrzyńskiej, razem z Dobrzyniem nad Wisłą. Był to jedyny zakon rycerski, który powstał i ukształtował się na ziemiach polskich.

Działalność

Początkowo do zakonu należało 15 braci-rycerzy z Dolnej Saksonii i Meklemburgii, na których czele stanął mistrz Bruno. Pojawili się oni w Dobrzyniu w roku 1228[1]. Wobec braku sukcesów w walce z Prusami i z powodu małej liczby (w okresie największego rozwoju Zakon liczył 35 braci-rycerzy i 165 ludzi zbrojnych)[2]. Około roku 1235, większość braci przyłączyła się do zakonu krzyżackiego, na co zezwalał dokument papieski (jednakże Bracia Dobrzyńscy nie zostali oficjalnie przyłączeni do zakonu krzyżackiego). Dla porównania w bitwie pod Grunwaldem wzięło wg Andrzeja Nadolskiego udział ok. 250 braci-rycerzy krzyżackich z państwa zakonnego w Prusach, a według nekrologu z komturii krzyżackiej w Maastricht 203 braci-rycerzy poległo, natomiast w bitwie pod Płowcami miało polec 73 braci-rycerzy (na ogólną liczbę poległych krzyżackich ok. 2400 – 2500).

W 1237 r. część braci dobrzyńskich, którzy nie wstąpili w szeregi Krzyżaków, otrzymali nadanie od Konrada mazowieckiego w postaci Drohiczyna, aby wzmocnić obsadę tego grodu, oraz ziemie od rzeki Nurzec do granicy z Rusinami.

Tekst aktu nadania przez księcia Konrada Mazowieckiego zamku w Drohiczynie wraz z przyległymi terenami:

Dań w Babinie anno grat MCCXXXVH, VIIIdus Mart 1237
Konrad książę mazowiecki, za zgodą czterech swych synów nadaje i daruje mistrzowi Hermanowi i braciom jego z zakonu rycerzów Chrystusa, niegdyś Dobrzyńskim (quondam Dobrinensis ordinis) zamek Drohicin i cały okręg ziemi koło zamku leżący, począwszy od środka rzek Buga i Nurca, aż do granic Rutenów (Rusinów), nie naruszając w niczym praw zarówno kościoła mazowieckiego, jak i szlachty, jeżeliby cokolwiek do nich należało na wzmiankowanych rzekach. Zakon ziemie wymienioną trzymać będzie prawem wiecznym dziedzicznym, a jako służący Chrystusowi, bronić powinien lud chrześcijański od natarczywości pogan. Mistrz Herman ze swej strony, z braćmi zakonu zaręczył nam i naszym synom, a mianowicie księciu mazowieckiemu przestrzeganie prawa Patronatus; przyrzekł ziemię mazowiecką wraz z nami i ze wsparciem otrzymanym od własnych poddanych bronić przed wszystkimi napastnikami; atoli przeciw heretykom Prusakom i innym nieprzyjaciołom wiary chrześcijańskiej, sami bracia osobiście walczyć będą powinni. My nawzajem zobowiązaliśmy się bronić rzeczonej ziemi Drohicin od nieprzyjacielskich natarczywości. Prócz tego, rzeczeni bracia uroczyście zobowiązali się, nie lokować na ziemi Drohickiej nikogo z możnych (neminem potentium) ku naszej szkodzie i uciskowi, ani tej ziemi ustępować, sprzedawać, zamieniać, darować, lub jakkolwiek przelewać na kogoś, bez naszej zgody i rady. Źródło

W Drohiczynie Dobrzyńcy przetrwali tylko kilka lat. W 1241 r. zbudowany przez zakonników kościół zostaje spalony (wraz z całym miastem) przez oddziały Batu-chana (inne źródła podają, że przez Rusinów). Drohiczyn został ostatecznie zdobyty przez Daniela Halickiego w 1251 r.

Ostatni ślad istnienia Braci Dobrzyńskich na ziemiach polskich, pochodzi z 1248 r. Jest nim odnaleziona w 1783 r. w Drohiczynie płyta nagrobna Henryka z Żygocina.

Zakon przestał oficjalnie istnieć (wg prawa kanonicznego) 100 lat po śmierci jego ostatniego członka, a więc w połowie XIV wieku.

Dodatkowe informacje

Rycerz w barwach Zakonu Braci dobrzyńskich
Brat Rycerz w barwach Zakonu Braci dobrzyńskich
Plik:30 dsc 0024.jpg
Brat Rycerz w barwach Zakonu Braci dobrzyńskich
Góra Zamkowa w Dobrzyniu nad Wisłą. Miejsce lokacji Zakonu Rycerzy Chrystusa z Dobrzynia od 1228
  • Za swój znak zakonny, przyjęli bracia czerwony wzniesiony miecz z taką nad nim gwiazdą, noszony na białych płaszczach pokrywających zbroję, gdzie gwiazda symbolizowała objawienie Jezusa poganom. Reguły zakonne Braci dobrzyńskich, wzorowane były na regule Kawalerów mieczowych oraz Templariuszy[3].
  • Z kroniki miasta Gdańska, spisywanej przez Rainholda Curicke'a, zatytuowanej Der Stadt Danzig:Historische Beschreibung, dowiadujemy się o udziale Zakonu Kurów, zwanego też Braćmi dobrzyńskimi , w Bitwie pod Świecinem, która miała miejsce 17 września 1462, a więc ok. 100 lat od czasu oficjalnego uznania zakończenia istnienia zakonu na terenie Polski[4].
 Osobny artykuł: Kurowie (ród rycerski).
  • Z dokumentów znajdujących się w Państwowym Archiwum w Meklemburgii[5], dowiadujemy się o pierwotnym składzie osobowym przybyłych do Dobrzynia rycerzy zakonników[6].

Oto ich wykaz imienny:

Mistrz Zakonu BRUNO (Brunon)

  1. ANDRZEJ (Andreas)
  2. WERNER (Wernher )
  3. JAN (Johan Heinrich von der Lühe)
  4. ALBRANDT
  5. KONRAD De Stur (Conradus de Stur )
  6. GOTFRYD
  7. FRYDERYK De LUBOWE (Fridrich von Lubow)
  8. REINARD (Reihard von der Lühe)
  9. OLRIK
  10. HENRYK De LU (Heinrich von der Lühe)
  11. RANEN (Raven)
  12. WEDEGHE (Wedeghe)
  13. HEIDENRIK (Heidenrich )
  14. HERMAN (Hermann )
  15. Egkehardus Hane (Eggehardus Gallus)
  16. Ulrich von der Lühe
  17. Gozwin
  18. ALEKSANDER (możliwe że kapelan zakonu)
  19. FLORENCJUSZ
  1. ↑ Marian Biskup: Dzieje Zakonu Krzyżackiego w Prusach. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1986, s. 91. ISBN 83-215-7220-0.
  2. ↑ Fratribus militiae Christi in Prussia [1]
  3. ↑ OPOKA – czytelnia internetowa, "Zakony w Polsce" [2]
  4. ↑ Edmund Cieślak Historia Gdańska wg Curicke'go – cz.3, Rozdział IV (fragment), str. 188-190, “O trzynastoletniej lub raczej dwunastoletniej wojnie z Krzyzakami” [3]
  5. ↑ Digitale Bibliothek Mecklenburg-Vorpommern, Der preußische Orden der Ritter von Dobrin in Meklenburg.[4]
  6. ↑ Roczniki historyczne, Tomy 1-2, Autorzy: Kazimierz Tymieniecki, Zygmunt Wojciechowski, Poznánskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Towarzystwo Miłośników Historii w Poznaniu. Wydawca – Pozanskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk., Poznań 1925, s.197

Bibliografia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bracia_dobrzyńscy&oldid=29456139”