Arumuni

Arumuni (t. Aromuni) – zbiorcza nazwa obejmująca różne romańskojęzyczne grupy etniczne zamieszkujące Bałkany. Liczebność: od 110 tys. według oficjalnych spisów powszechnych do 2,5 mln według szacunków własnych.

Mapa terenów zamieszkiwanych przez Arumunów

Współcześnie Arumuni mieszkają w rozproszeniu w górskich regionach południowej Macedonii, północnej Grecji i południowej Albanii, również w Bułgarii, Rumunii, Serbii, Słowenii itd. W ciągu wieków ulegli asymilacji, która postępuje nadal, szczególnie w Grecji, gdzie nie mają statusu mniejszości narodowej i oficjalnie nazywani są "Grekami romanofońskimi", lecz także Vlachami.

W klasycznym ujęciu wyznacznikami arumuńskości były posługiwanie się dialektami wschodnioromańskimi (obecnie określanymi jako język arumuński), utrzymywanie się z pasterstwa transhumancyjnego i wyznawanie prawosławia.

Kwestią kontrowersyjną jest relacja desygnatu "Arumuni" do "Wołosi". Jak się wydaje, Arumuni są częścią etnosu wołoskiego zamieszkującą południową Macedonię i Epir. Pojęcie "Arumuni" jest więc węższe, niż "Wołosi".

Uważa się, iż Arumuni są zromanizowanymi potomkami ludów zamieszkujących Półwysep Bałkański przed podbojem rzymskim, m.in. Daków i Traków. W średniowieczu począwszy od (XII-XIII wiek) grupy Arumunów opuszczały Półwysep Bałkański i osiedlały się na północ od Dunaju, m.in. w Polsce, gdzie znane były jako Wołosi. Wobec wojen i prześladowań w XVIII wieku i na początku XIX wieku elity Arumunów osiedlały się masowo w miastach monarchii habsburskiej – w Budapeszcie, Belgradzie, Klużu. Arumuńscy emigranci osiedli na terenie Mołdawii i Siedmiogrodu byli główną siłą tzw. Rumuńskiego odrodzenia narodowego.

Bibliografia

• Wace A.J.B., Thompson M.S., "The nomads of the Balkans an account of life and customs among the Vlachs of Northern Pindus", Londyn 1914

Linki zewnętrzne

• Rada Arumunów
• Związek francuskich Arumunów
• Strona o młodych Arumunach i ich projektach
• opis wsi arumuńskich w Grecji