Kiejdany: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 16:29, 31 sie 2012

Szablon:Miasto zagranica infobox Kiejdany (lit. Kėdainiai ^ⓘwymowa, niem. Kedahnen) – miasto w centralnej Litwie nad rzeką Niewiażą, dawna polska rezydencja magnacka. Położone w okręgu kowieńskim, centrum administracyjne rejonu kiejdańskiego, ok. 31 tys. mieszkańców (2008).

Historia

Miasto po raz pierwszy wymieniane w 1372 r. W 1 poł. XV wieku miejscowe dobra od króla Kazimierza Jagiellończyka otrzymał Radziwiłł Ościkiewicz. Od 1545 do 1614 właścicielami dóbr a potem miasta byli Kiszkowie. Drogą wiana miasta przeszło w ręce Radziwiłłów. Od 1590 roku prawa miejskie. W XVI i XVII w. pod władaniem Radziwiłłów, w latach 1811–1863 własność rodu Hutten-Czapskich. W okresie reformacji do XX wieku ośrodek kalwinizmu.

Osobny artykuł: układ w Kiejdanach.

20 października 1655 r. podpisano układ, który zawarli Radziwiłłowie (hetman litewski Janusz Radziwiłł i jego kuzyn koniuszy litewski Bogusław) z królem szwedzkim Karolem X Gustawem. Ów układ oddawał pod protekcję Szwecji całą Litwę i wraz z układem w Ujściu (wojewoda poznański Krzysztof Opaliński i wojewoda kaliski Andrzej Grudziński) przewidywał oddanie Rzeczypospolitej Szwecji. Plany te udaremniła skuteczna obrona Częstochowy przed Szwedami oraz powszechny "zryw" szlachty polskiej i chłopstwa przeciw skandynawskiemu najeźdźcy.

29 kwietnia 1831 w czasie powstania listopadowego miała miejsce bitwa pod Kiejdanami. W 1929 roku w kościele św. Józefa msze w języku polskim zastąpiono mszami w języku litewskim. Podczas II wojny światowej został całkowicie zniszczony pałac Radziwiłłów.

W mieście znajduje się muzeum regionalne.

Zabytki

Kościół św. Jerzego w Kiejdanach, gotycki
Zbór renesansowy z 1631 roku fundacji hetmana Krzysztofa "Pioruna" Radziwiłła
- krypta z grobami rodu Radziwiłłów
- ambona renesansowa
Kościół św. Józefa z 1710 r., karmelitów, drewniany z dzwonnicą
zbór luterański z 1640 r.
Ratusz z XVII wieku przy rynku
Gimnazjum w Kiejdanach
Stara Synagoga żydowska z XVII w.
Nowa Synagoga żydowska z XIX w.
Synagoga żydowska z XIX w.
Cerkiew Przemienienia Pańskiego w Kiejdanach z 1895 r.

Kiejdany w literaturze

Kiejdany są miastem, w którym siedzibę miał książę Janusz Radziwiłł z Potopu Henryka Sienkiewicza.

Komunikacja

Kiejdany - stacja kolejowa

Współpraca zagraniczna

Herby współpracujących z Kiejdanami jednostek administracyjnych

Miasto Kiejdany ma podpisane umowy o współpracy zagranicznej z następującymi jednostkami administracyjnymi:

Galeria

Kościół karmelitów
Zbór luterański, XVII w.
Kiejdany, nieistniejący pałac Radziwiłłów XIX w., wysadzony w powietrze w 1944

Zobacz też

Linki zewnętrzne

oficjalna strona miasta Kiejdany. [dostęp 2010-08-09]. (lit.).
Kiejdany, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 17 .
Zdjęcia z Kiejdan

Szablon:Link FA

@@ Linia 34: / Linia 34: @@
 == Historia ==
-Miasto po raz pierwszy wymieniane w 1372 r. W [[XVI wiek|XVI]] i [[XVII wiek|XVII]] w. pod władaniem [[Radziwiłłowie|Radziwiłłów]], w latach 1811–1863 własność rodu [[Czapscy|Hutten-Czapskich]]. W okresie [[reformacja|reformacji]] do XX wieku ośrodek [[kalwinizm]]u.
+Miasto po raz pierwszy wymieniane w 1372 r. W 1 poł. XV wieku miejscowe dobra od króla Kazimierza Jagiellończyka otrzymał Radziwiłł Ościkiewicz. Od 1545 do 1614 właścicielami dóbr a potem miasta byli Kiszkowie. Drogą wiana miasta przeszło w ręce Radziwiłłów. Od 1590 roku prawa miejskie. W [[XVI wiek|XVI]] i [[XVII wiek|XVII]] w. pod władaniem [[Radziwiłłowie|Radziwiłłów]], w latach 1811–1863 własność rodu [[Czapscy|Hutten-Czapskich]]. W okresie [[reformacja|reformacji]] do XX wieku ośrodek [[kalwinizm]]u.
 {{main|układ w Kiejdanach}}