Antoni Giełgud (1792–1831): Różnice pomiędzy wersjami

Antoni Giełgud
	generał
Data i miejsce urodzenia	1792 ; Zamek Giełgudów
Data i miejsce śmierci	13 lipca 1831 ; Schnaugsten
	Przebieg służby
Lata służby	1812-1831
Siły zbrojne	Armia Księstwa Warszawskiego
Jednostki	21 Pułk Piechoty Księstwa Warszawskiego; 1 Dywizja Piechoty Królestwa Kongresowego; 2 Dywizja Piechoty (powstanie listopadowe)
Stanowiska	generał brygady ;
Główne wojny i bitwy	Bitwa pod Wawrem; Bitwa pod Białołęką; Bitwa o Olszynkę Grochowską; Bitwa pod Ostrołęką Wojny napoleońskie; Powstanie listopadowe
	Odznaczenia

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 18:18, 13 gru 2012

Antoni Giełgud herbu Giełgud (ur. 1792, zm. 13 lipca 1831 koło wsi Schnaugsten/Šnaukštai koło Kłajpedy) – generał polski, generał brygady Królestwa Kongresowego^[1], brał udział w kampanii 1812 oraz w Powstaniu listopadowym.

Syn Michała Giełguda oraz Eleonory z Tyszkiewiczów.

Podczas Kampanii napoleońskich wystawił własnym kosztem 21 Pułk Piechoty Księstwa Warszawskiego, którym dowodził w stopniu pułkownika od 29 sierpnia 1812.
W czasie Powstania listopadowego odznaczył się w w bitwach pod Wawrem i Białołęką. Po przegranej bitwie pod Ostrołęką skierowany na Litwę w celu podtrzymania powstania w tym regionie. 29 maja stoczył zwycięską bitwę pod Rajgrodem, otwierając sobie tym samym drogę na Wilno. Na Litwie połączył swoją 2 Dywizją Piechoty z wysłanym wcześniej, małym korpusem gen. Dezyderego Chłapowskiego. Giełgud 19 czerwca podjął nieudaną próbę zdobycia Wilna, po czym był zmuszony przebijać się przez Kowno na Żmudź w kierunku portu w Połądze skąd miało nadejść brytyjskie zaopatrzenie. Giełgud 9 lipca podzielił polskie oddziały na trzy operujące oddzielnie korpusy. W połowie lipca korpus gen. Chłapowskiego (dowodzony przez gen. Giełguda) i korpus gen. Franciszka Rohlanda zmuszone zostały przez Rosjan do przekroczenia granicy Królestwa Prus, co oznaczało, że wojska powstańcze utraciły 15 000 żołnierzy regularnej polskiej armii z pełnym uzbrojeniem i wyposażeniem.

Przy przekraczaniu granicy w połowie lipca 1831 gen. Giełgud został zastrzelony przez podwładnego oficera (kpt.Stefan Skulski z 7 pułku piechoty). W liście do żony Deyzydery Chłapowski pisał, że żołnierze wściekli byli na Giełguda za jego niedołęstwo "długo mu grozili i jeden oficer już na terytorium pruskim strzelił mu z pistoletu prosto w serce".

Z wyprawy litewskiej ocalał jedynie 4-tysięczny korpus gen. Henryka Dembińskiego, który zdołał przebić się do Warszawy.

Generała pochowano w miejscowości Kisin (lit. Kisiniai) w odległości 10 km od Kłajpedy.

Odznaczony Orderem Świętego Stanisława II klasy z nadania Aleksandra I Romanowa^[2]. W lipcu 1831 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari^[3].

Zobacz też

Bibliografia

Tokarz W., Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831 r., Warszawa 1930;
Wojna polsko-ruska 1831 r., oprac. A. K. Puzyrewski, Warszawa 1899;
Wyprawa na Litwę opowiedziana wg zapisków hr. Macieja Mielżyńskiego, Kraków 1908;
Zarembianka Z., Giełgud Antoni [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 7, Kraków 1948-1958, s. 438-440.

↑ Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego. Na rok 1830, s. 8.
↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006 s. 221.
↑ Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 128.

[1] Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego. Na rok 1830, s. 8.

[2] Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006 s. 221.

[3] Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 128.

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{disambigR|generała|[[Antoni Giełgud|Inne osoby o tym imieniu i nazwisku]]}}
+{{Żołnierz infobox
-'''Antoni Giełgud''' herbu [[Giełgud (herb szlachecki)|Giełgud]] (ur. [[1792]], zm. [[13 lipca]] [[1831]] koło wsi Schnaugsten/Šnaukštai koło Kłajpedy) – [[generałowie polscy|generał polski]], generał brygady [[królestwo Kongresowe|Królestwa Kongresowego]]<ref>Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego. Na rok 1830, s. 8.</ref>, brał udział w walkach pod Gdańskiem w 1806 roku, w [[wojny napoleońskie|kampanii 1812]] w której wystawił własnym kosztem pułk piechoty oraz w [[Powstanie listopadowe|powstaniu listopadowym]].
+ |imię i nazwisko     = Antoni Giełgud
+ |imię i nazwisko org =
+ |pseudonim           =
+ |rodzaj wojsk        = lądowe
+ |zwycięstwa          =
+ |grafika             =
+ |opis grafiki        =
+ |stopień grafika     =
+ |stopień             = [[generał]]
+ |data urodzenia      = [[1792]]
+ |miejsce urodzenia   =
+ |data śmierci        = [[13 lipca]] [[1831]]
+ |miejsce śmierci     = Schnaugsten
+ |lata służby         = 1812-1831
+ |siły zbrojne        = [[Armia Księstwa Warszawskiego]]
+ |jednostki           = [[21 Pułk Piechoty Księstwa Warszawskiego]]<br />[[1 Dywizja Piechoty Królestwa Kongresowego]]<br />[[2 Dywizja Piechoty (powstanie listopadowe)]]
+ |stanowiska          = [[generał|generał brygady]] <br />
+ |wojny i bitwy       = [[Bitwa pod Wawrem]]<br />[[Bitwa pod Białołęką]]<br />[[Bitwa o Olszynkę Grochowską]]<br />[[Bitwa pod Ostrołęką]]
+'''[[Wojny napoleońskie]]'''<br />
+'''[[Powstanie listopadowe]]'''
+ |późniejsza praca    =
+ |odznaczenia = [[Plik:POL Virtuti Militari Kawalerski BAR.svg|40px|Krzyż Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari]]
+ |commons =
+}}
+'''Antoni Giełgud''' herbu [[Giełgud (herb szlachecki)|Giełgud]] (ur. [[1792]], zm. [[13 lipca]] [[1831]] koło wsi Schnaugsten/Šnaukštai koło Kłajpedy) – [[generałowie polscy|generał polski]], generał brygady [[królestwo Kongresowe|Królestwa Kongresowego]]<ref>Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego. Na rok 1830, s. 8.</ref>, brał udział w [[wojny napoleońskie|kampanii 1812]] oraz w [[Powstanie listopadowe|Powstaniu listopadowym]].
+Syn [[Michał Giełgud|Michała Giełguda]] oraz Eleonory z Tyszkiewiczów.
-Odznaczył się w w bitwach pod [[Bitwa pod Wawrem|Wawrem]] i [[Bitwa pod Białołęką|Białołęką]]. Po przegranej [[Bitwa pod Ostrołęką (1831)|bitwie pod Ostrołęką]] skierowany na [[Litwa|Litwę]] w celu podtrzymania [[Powstanie listopadowe na ziemiach zabranych|powstania]] w tym regionie. [[29 maja]] stoczył zwycięską [[bitwa pod Rajgrodem|bitwę pod Rajgrodem]], otwierając sobie tym samym drogę na [[Wilno]]. Na Litwie połączył swoją [[2 Dywizja Piechoty (powstanie listopadowe)|2 Dywizją Piechoty]] z wysłanym wcześniej, małym korpusem gen. [[Dezydery Chłapowski|Dezyderego Chłapowskiego]]. Giełgud 19 czerwca podjął nieudaną próbę zdobycia Wilna, po czym był zmuszony przebijać się przez Kowno na Żmudź w kierunku portu w Połądze skąd miało nadejść brytyjskie zaopatrzenie. Giełgud 9 lipca podzielił polskie oddziały na trzy operujące oddzielnie korpusy. W połowie lipca korpus gen. Chłapowskiego (dowodzony przez gen. Giełguda) i korpus gen. [[Franciszek Rohland|Franciszka Rohlanda]] zmuszone zostały przez Rosjan do przekroczenia granicy [[Królestwo Prus|Królestwa Prus]], co oznaczało, że wojska powstańcze utraciły 15 000 żołnierzy regularnej polskiej armii z pełnym uzbrojeniem i wyposażeniem.
+Podczas Kampanii napoleońskich wystawił własnym kosztem 21 Pułk Piechoty Księstwa Warszawskiego, którym dowodził w stopniu pułkownika od 29 sierpnia 1812.<br />
-Przy przekraczaniu granicy w połowie lipca [[1831]] gen. Giełgud został zastrzelony przez podwładnego oficera (kpt.Stefan Skulski z 7 pułku piechoty). W liście do żony Deyzydery Chłapowski pisał, że żołnierze wściekli byli na Giełguda za jego niedołęstwo "długo mu grozili i jeden oficer już na terytorium pruskim strzelił mu z pistoletu prosto w serce".
+W czasie Powstania listopadowego odznaczył się w w bitwach pod [[Bitwa pod Wawrem|Wawrem]] i [[Bitwa pod Białołęką|Białołęką]]. Po przegranej [[Bitwa pod Ostrołęką (1831)|bitwie pod Ostrołęką]] skierowany na [[Litwa|Litwę]] w celu podtrzymania [[Powstanie listopadowe na ziemiach zabranych|powstania]] w tym regionie. [[29 maja]] stoczył zwycięską [[bitwa pod Rajgrodem|bitwę pod Rajgrodem]], otwierając sobie tym samym drogę na [[Wilno]]. Na Litwie połączył swoją [[2 Dywizja Piechoty (powstanie listopadowe)|2 Dywizją Piechoty]] z wysłanym wcześniej, małym korpusem gen. [[Dezydery Chłapowski|Dezyderego Chłapowskiego]]. Giełgud 19 czerwca podjął nieudaną próbę zdobycia Wilna, po czym był zmuszony przebijać się przez Kowno na Żmudź w kierunku portu w Połądze skąd miało nadejść brytyjskie zaopatrzenie. Giełgud 9 lipca podzielił polskie oddziały na trzy operujące oddzielnie korpusy. W połowie lipca korpus gen. Chłapowskiego (dowodzony przez gen. Giełguda) i korpus gen. [[Franciszek Rohland|Franciszka Rohlanda]] zmuszone zostały przez Rosjan do przekroczenia granicy [[Królestwo Prus|Królestwa Prus]], co oznaczało, że wojska powstańcze utraciły 15 000 żołnierzy regularnej polskiej armii z pełnym uzbrojeniem i wyposażeniem.
+Przy przekraczaniu granicy w połowie lipca [[1831]] gen. Giełgud został zastrzelony przez podwładnego oficera (kpt.Stefan Skulski z 7 pułku piechoty). W liście do żony Deyzydery Chłapowski pisał, że żołnierze wściekli byli na Giełguda za jego niedołęstwo ''"długo mu grozili i jeden oficer już na terytorium pruskim strzelił mu z pistoletu prosto w serce"''.
 Z wyprawy litewskiej ocalał jedynie 4-tysięczny korpus gen. [[Henryk Dembiński (generał)|Henryka Dembińskiego]], który zdołał przebić się do Warszawy.
+Generała pochowano w miejscowości Kisin (lit. [[Kisiniai]]) w odległości 10 km od Kłajpedy.
 Odznaczony [[Order Świętego Stanisława|Orderem Świętego Stanisława]] II klasy z nadania [[Aleksander I Romanow|Aleksandra I Romanowa]]<ref>Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, [[Warszawa]] [[2006]] s. 221.</ref>. W lipcu [[1831]] odznaczony Krzyżem Kawalerskim [[Order Virtuti Militari|Orderu Virtuti Militari]]<ref>Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, [[Lwów]] [[1881]], s. 128.</ref>.
@@ Linia 15: / Linia 45: @@
 * [[2 Dywizja Piechoty (powstanie listopadowe)]]
 * [[Garnizon Radom]]
+* [[Ignacy Giełgud]]
 === Bibliografia ===