Mielnik (województwo podlaskie): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
MastiBot (dyskusja | edycje)
Boty
3 414 713 edycji
m Robot wspomógł poprawę ujednoznacznienia Gmina Mielnik – zmieniono link(i) do Mielnik (gmina); zmiany kosmetyczne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Historia: drobne merytoryczne, Mongołowie nie dotarli w 1241 roku na Podlasie
Linia 39: Linia 39:
* 1044-1046 – od piastowskiego księcia [[Kazimierz I Odnowiciel|Kazimierza Odnowiciela]] okolice przejmuje książę kijowski [[Jarosław I Mądry|Jarosław Mądry]] w zamian za pomoc w stłumieniu buntu wojewody mazowieckiego [[Miecław]]a<ref name=autonazwa1>Katalog Zabytków Sztuki w Polsce "Siemiatycze, Drohiczyn i okolice", Warszawa 1996, s.34</ref>
* 1044-1046 – od piastowskiego księcia [[Kazimierz I Odnowiciel|Kazimierza Odnowiciela]] okolice przejmuje książę kijowski [[Jarosław I Mądry|Jarosław Mądry]] w zamian za pomoc w stłumieniu buntu wojewody mazowieckiego [[Miecław]]a<ref name=autonazwa1>Katalog Zabytków Sztuki w Polsce "Siemiatycze, Drohiczyn i okolice", Warszawa 1996, s.34</ref>
* 1240 – wzmianka o przejściu przez Mielnik polsko-ruskiej wyprawy na [[Jaćwież]].
* 1240 – wzmianka o przejściu przez Mielnik polsko-ruskiej wyprawy na [[Jaćwież]].
* 1241 – prawdopodobnie osadę niszczą [[Mongołowie]], którymi dowodzi [[Batu-chan]].
* 1260 – książę halicki [[Wasylko Romanowicz]] modli się w cerkwi pw. Bogarodzicy przed wyprawą na [[Jaćwież]].
* 1260 – książę halicki [[Wasylko Romanowicz]] modli się w cerkwi pw. Bogarodzicy przed wyprawą na [[Jaćwież]].
* 1323-1324 – opanowanie ziemi drohickiej przez litewskiego księcia [[Giedymin]]a.
* 1323-1324 – opanowanie ziemi drohickiej przez litewskiego księcia [[Giedymin]]a.
* 1350 – okolice zostały zdobyte przez litewskiego księcia [[Kiejstut (wielki książę litewski)|Kiejstuta]]<ref name=autonazwa1 />
* 1350 – okolice zostały zdobyte przez litewskiego księcia [[Kiejstut (wielki książę litewski)|Kiejstuta]]<ref name=autonazwa1 />
* 1366 – wzmiankowany jako gród litewski
* 1366 – w umowie Kazimierza Wielkiego z Olgierdem, wzmiankowany jako gród litewski pod zarządem [[Kiejstut]]a
* 1378 – Kronikarz [[Wigand z Marburga]] opisał próbę oblężenia grodu przez krzyżackiego komtura [[Bałga|Bałgi]] Teodoryka Elnera wracającego z wyprawy na [[Kamieniec (Białoruś)|Kamieniec Litewski]].
* 1378 – Kronikarz [[Wigand z Marburga]] opisał próbę oblężenia grodu przez krzyżackiego komtura [[Bałga|Bałgi]] Teodoryka Elnera wracającego z wyprawy na [[Kamieniec (Białoruś)|Kamieniec Litewski]].
* 1379 – wzmiankowany jako gród litewski
* 1379 – wzmiankowany jako gród litewski

Wersja z 16:29, 25 cze 2013

Mielnik
{{{rodzaj miejscowości}}}
{{{alt zdjęcia}}}
Widok na Bug z Góry Zamkowej
Państwo podlaskie
Powiat

siemiatycki

Gmina

Mielnik

Liczba ludności 

980

Strefa numeracyjna

(+48) 85

Kod pocztowy

17-307

Tablice rejestracyjne

BSI

SIMC
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Pieczęć miejska z napisem "MIASTA KRO(LEWSKIEY) M(OŚ)CI MIELNIKA 1628"
Zespół szkół w Mielniku

Mielnik – wieś w Polsce położona na Wysoczyźnie Drohiczyńskiej, w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Mielnik. Miejscowość leży nad Bugiem.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie białostockim. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[1].

Miejscowość jest siedzibą gminy Mielnik.

Historia

  • 1018-1022 – południowy brzeg rzeki Bug w rejonie osady opanowuje Bolesław Chrobry.
  • 1044-1046 – od piastowskiego księcia Kazimierza Odnowiciela okolice przejmuje książę kijowski Jarosław Mądry w zamian za pomoc w stłumieniu buntu wojewody mazowieckiego Miecława[2]
  • 1240 – wzmianka o przejściu przez Mielnik polsko-ruskiej wyprawy na Jaćwież.
  • 1260 – książę halicki Wasylko Romanowicz modli się w cerkwi pw. Bogarodzicy przed wyprawą na Jaćwież.
  • 1323-1324 – opanowanie ziemi drohickiej przez litewskiego księcia Giedymina.
  • 1350 – okolice zostały zdobyte przez litewskiego księcia Kiejstuta[2]
  • 1366 – w umowie Kazimierza Wielkiego z Olgierdem, wzmiankowany jako gród litewski pod zarządem Kiejstuta
  • 1378 – Kronikarz Wigand z Marburga opisał próbę oblężenia grodu przez krzyżackiego komtura Bałgi Teodoryka Elnera wracającego z wyprawy na Kamieniec Litewski.
  • 1379 – wzmiankowany jako gród litewski
  • 1382 – książę mazowiecki Janusz I Starszy wykorzystuje wojnę domową na Litwie między Kiejstutem i Jagiełłą i zajmuje gród[2]
  • 1383 – gród zajmuje Władysław Jagiełło.
  • 1391 – Władysław Jagiełło nadał zamek księciu mazowieckiemu Januszowi I Starszemu.
  • ok. 1408 – przejęcie grodu przez litewskiego księcia Witolda
  • 1420 – książę litewski Witold funduje kościół katolicki pod wezwaniami Bożego Ciała, Wniebowzięcia NMP, św. Mikołaja i Wszystkich Świętych. Kościół znajdował się na zamku dolnym i posiadał jedną nawę.
  • 1430-1444 – Mielnik w rękach księcia mazowieckiego Bolesława IV warszawskiego[2]
  • 1439 – plebanem mielnickim był ks. Maciej z Turny
  • 1440, 22 września – nadanie miejskiego prawa chełmińskiego przez księcia czerskiego i warszawskiego Bolesława IV. W akcie tym król zezwolił miastu na posiadanie łaźni i postrzygalni.
  • 1444 – gród kupuje od księcia Bolesława IV warszawskiego król Kazimierz IV Jagiellończyk
  • 1484 – plebanem mielnickim był ksiądz Jan
  • 1501
    • 1 października – Aleksander Jagiellończyk ustanowił w Mielniku dziedziczne wójtostwo, mianując na ten urząd Mikołaja Rychlika, który otrzymał dwór w Osłowie, młyn nad Mętną, jatkę i karczmy.
    • 23 października – Aleksander Jagiellończyk i dygnitarze litewscy zatwierdzili akt Unii mielnickiej łączący Polskę i Litwę w jedno państwo poprzez osobę tego samego władcy wybranego na wspólnej elekcji.
    • 27 października – zmiana prawa miejskiego na prawo magdeburskie przez króla Kazimierza Jagiellończyka. Przywilej zezwalał na targ w sobotę i trzy jarmarki roczne, w dniach 2 czerwca, 1 listopada i 8 września.
  • 1506 – Zygmunt I Stary na zamku oczekuje na polską koronę.
  • 1513
    • przez miesiąc na zamku mieszka król Zygmunt I Stary.
    • król nakazuje budowę w mieście katolickiego kościoła filialnego Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
  • 1520 – stolica powiatu
  • 1545 – na zamku więzieni są kniaziowie moskiewscy: Fiedor Owczyna, Jendriej Palecki, Michałko Oboleński.
  • 1545 – drewniany skrzyniowy most przez rzekę Bug zostaje przekazany w opiekę po połowie mieszczanom Mielnika i Łosic
  • lata 40. XVI w. – starosta mielnicki Nikodem Janowicz Świejko z Ciechanowca herbu Dąbrowa (herb szlachecki) (1537-1549) rozbudowuje zamek
  • 1551 – częściowe rozebrano na zamku baszty i gotycką wieżę królewską, wznosząc na jej miejscu nowy renesansowy budynek dla króla. Wzmianka o moście przez Bug w pobliżu zamku.
  • 1554 – po zniszczeniu mostu w Mielniku, król zezwolił Stanisławowi Tęczyńskiemu wybudować most przez Bug w Turnej co doprowadziło do omijania odbudowanego później mostu w Mielniku i upadku gospodarczego Mielnika[3].
  • 1566 – stolica ziemi mielnickiej
  • 1569 – inkorporacja do Korony Polskiej
  • 1580 – miasto liczy około 1500 mieszkańców
  • 1618 – ks. Stanisław Udrzycki konsekruje odbudowany kościół pw. Bożego Ciała
  • 1656, marzec – wojska Bogusława Radziwiłła zajmują miasto, odzyskane wkrótce przez wojska królewskie
  • 1657, 20-25 maja – idący od Brześcia Szwedzi Gustawa Stenbocka i Węgrzy Jerzego Rakoczego palą miasto, zamek i kościół, który po odbudowie nosi nowe wezwanie Świętej Trójcy. Budowa nowego mostu w pobliżu Siemiatycz doprowadza do gospodarczego upadku miasto.W wyniku najazdów Szwedzkich, Siedmiogrodzkich i moskiewskich liczba ludności miasta spada o 68%, zabudowa została spalona doszczętnie. Liczba ludności wynosi około 450 osób.
  • ok. 1710 – budowa drewnianego kościoła pw. św. Rocha
  • 1776 – budowa drewnianego kościoła unickiego (obecnie użytkowanego przez prawosławnych jako cerkiew Matki Bożej Opiekuńczej)
  • 1795 – miasto w zaborze pruskim
  • 1807 – Napoleon Bonaparte po zwycięstwie nad Prusami oddaje miasto wraz z całym okręgiem zaborcy rosyjskiemu
  • 1825 – budowa murowanej cerkwi pod wezwaniem Matki Boskiej Przeczystej
  • 1829 – zniszczenie katolickiego kościoła św. Rocha
  • 1863 – rosyjscy zaborcy buduję kaplicę św. Aleksandra Newskiego na cześć zdławienia Powstania styczniowego
  • 1871 – rosyjscy zaborcy po powstaniu styczniowym zamieniają gotycki kościół Świętej Trójcy na cerkiew
  • 1915 – pożar kościoła Świętej Trójcy
  • 1919 – powrót po zaborach w granice Polski
  • 1920 – zakończenie budowy katolickiego kościoła parafialnego pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego na miejscu kościoła św. Rocha
  • 1931 – zniszczenie kaplicy prawosławnej św. Aleksandra Newskiego
  • 1934 – utrata praw miejskich
  • 1939-1941 – okupacja radziecka, wysiedlenie ludności na wschód
  • 1940 – zamienienie kościoła Przemienienia Pańskiego na stołówkę dla Rosjan i zniszczenie wyposażenia
  • 1941 – 1944 – okupacja niemiecka
  • 1953 – utworzenie Mielnickich Zakładów Terenowych Przemysłu Materiałów Budowlanych
  • 1966 – oddana została do użytku szkoła, tzw. tysiąclatka

Zabytki

Widok na Górę Zamkową
  • Góra Zamkowa nad rzeką Bug, na której w średniowieczu zbudowano murowany zamek królewski, spalony w 1656 podczas potopu szwedzkiego. Miejsce zawarcia Unii mielnickiej z Litwinami; nr rej. 23/A, Dec. Nr Kl.X-1/3/205/1966 z 07.03.1966 r., nr rej. 23/A, Dec. 535-1/6/81 z 06.10.1981 r.
  • Ruiny katolickiego kościoła parafialnego Świętej Trójcy (pierwotny gotycki kościół pod wezwaniem Bożego Ciała, N.P.Marii i św. Mikołaja) wzniesiony przed 1420 na terenie zamku dolnego. Zbudowany został w stylu późnogotyckim przez księcia Witolda. orientowany na planie prostokąta. W XVI w. rozbudowany. Spalony w czasie wojen szwedzkich. Odbudowany w XVIII w., gdy zmieniono wezwanie. W 1866 zamknęli go zaborcy. W 1871 przerobiono budynek na cerkiew prawosławną Świętego Ducha. Spalony w 1915. W 1929 powstał komitet chcący odbudować kościół (prac nie podjęto). Ruiny rozebrali Rosjanie w 1940, nr rej. 83 (89) z 24.01.1957.
  • Kościół parafialny Parafii Przemienienia Pańskiego z lat 1912-1920 w miejscu dawnego gotyckiego kościoła filialnego pod wezwaniem św. Rocha istniejącego w tym miejscu w latach 1513-1829. orientowany, neobarokowy. W ołtarzu obraz z XVIII w., krucyfiks z wieku XVII, monstrancje barokowe z XVIII w. Ul.Brzeska; nr rej.: A-32 z 26.09.2002 r.
  • Prawosławna cerkiew parafialna Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy (ul. Brzeska 93) z 1825, murowana, w stylu klasycystycznym (do 1839 należała do unitów). Poprzednio w tym miejscu stała cerkiew drewniana z 1551, niszczona przez pożary w 1614 i 1656; nr rej.: 598 z 17.04.1985.
  • Prawosławna kaplica cmentarna Opieki Matki Boskiej wzniesiona w 1776. Rozbudowana w 1985 poprzez dodanie niskiej wieżyczki-dzwonnicy. Orientowana. Drewniana, na planie prostokąta, nr rej.: 599 z 26.08.1985.
  • Synagoga żydowska z poł. XIX w. Murowana z cegły na rzucie prostokąta, otynkowana z babińcem. Pl. Kościuszki 1; nr rej.: 829 z 27.05.1997.
  • Plebania przy ul. Brzeskiej 69 z poł. XIX w., przebudowana w XX w. Murowana z cegły tynkowana, z gankiem, dach przekształcony; nr rej. 301 z 25.11.1966.
  • układ przestrzenny z XV-XVI wieku, nr rej.: 477 z 17.12.1979.


Przyroda

120-letnia sosna zwyczajna przy drodze z Osłowa
Kopalnia kredy w Mielniku
Boiska sportowe widziane z Góry Zamkowej

Mielnik położony jest w Dolinie Bugu w obszarze chronionym krajobrazowo, w którym na tym odcinku w 1994 utworzono Nadbużański Park Krajobrazowy o powierzchni prawie 140 tys. ha. Teren na którym leży Mielnik, ma charakter falisto-pagórkowatej równiny, urozmaiconej wzgórzami moren czołowych, z których najwyższe to Góra Uszeście (rezerwat przyrody) o wysokości 204 m n.p.m. Mielnik znajduje się w mazowiecko-podlaskim regionie klimatycznym, gdzie przeważają wpływy klimatu kontynentalnego. Amplitudy temperatur są większe od przeciętnych, a klimat charakteryzuje się dość długim, wcześnie zaczynającym się latem oraz dłuższą niż przeciętnie zimą z niskimi temperaturami. Podczas kwietniowych i majowych nocy temperatura może spadać nawet do -7 C.

Gospodarka

W Mielniku działają Mielnickie Zakłady Kredowe, które posiadają jedyną w Polsce czynną odkrywkową kopalnię kredy.

Kultura i Sport

Każdego roku na początku lipca organizowane są „Dni Mielnika”, a w amfiteatrze „Topolina” na początku sierpnia odbywają się „Ogólnopolskie Prezentacje Kultury Mniejszości Narodowych – Muzyczne Dialogi nad Bugiem” , na którym prezentowane są folklor, muzyka i pieśni różnych narodów. W końcu czerwca odbywają się w Mielniku „Ogólnopolskie Zawody Wędkarskie o Puchar Przewodniczącego NSZZ „Solidarność”. W mielniku działa IV ligowa drużyna MKS „Mielnik”.

Przez miejscowość przebiega Szlak bunkrów[4]. Przy wjeździe do wsi od strony Osłowa znajduje się pomnikowa 120-letnia sosna zwyczajna.

  1. ↑ Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 13.
  2. ↑ a b c d Katalog Zabytków Sztuki w Polsce "Siemiatycze, Drohiczyn i okolice", Warszawa 1996, s.34
  3. ↑ Dorota Michaluk, Ziemia mielnicka województwa podlaskiego w XVI-XVII wieku, Toruń 2002, s.148
  4. ↑ Szlaki wędrowne. Urząd Gminy Mielnik. [dostęp 2012-09-04].

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Gmina Mielnik
Wsie
Kolonie
Osady
Osady leśne
Integralne
części wsi
  • Górka
  • Kozaczyzna
  • Przedmieście
  • Za Rzeką
  • Zagórze
Powiat bielski (do 1940 i 1945–75)
Przynależność wojewódzka
Gminy miejskie
(1919–75)
Gminy wiejskie
(1919–54 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Legenda
  • de facto skasowane w 1941, de jure w 1950
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mielnik_(województwo_podlaskie)&oldid=36913416”