Aleksander Ford: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Linki zewnętrzne: Wprowadziłem link do strony Aleksandra Forda w bazie Akademii Polskiego Filmu
Miał 2 żony Janina Wieczeżyńska jako scenarzystka używała pseudonimu Olga Mińska
Linia 55: Linia 55:


== Życie prywatne ==
== Życie prywatne ==
Aleksander Ford był trzykrotnie żonaty. Pierwsza żona to [[Olga Fordowa|Olga Mińska]] (scenarzystka ''Przebudzenia'' i ''Sabry'', asystent reżysera przy ''Ulicy Granicznej'', ''Młodości Chopina'')<ref name="filmpol">{{cytuj stronę | url = http://www.filmpolski.pl/fp/index.php/1112542 | tytuł = Olga Fordowa | opublikowany = [[Internetowa Baza Filmu Polskiego|filmpolski.pl]] | data dostępu = 2012-11-16}}</ref>, z drugą żoną Janiną Wieczerzyńską miał syna [[Aleksander Ford (aktor)|Aleksandra Forda juniora]]<ref>[http://hakapedia.orangespace.pl/sybiracy_5.html Marta Chmielińska, Miłość z " Krzyżakami" w tle] [dostęp 2012-11-16]</ref>. Z trzecią żoną, o 30 lat młodszą<ref name="wpfilm"/> [[Eleanor Griswold]] (wcześniej drugą żoną [[Zygmunt Kałużyński|Zygmunta Kałużyńskiego]]<ref name="pulk"/><ref>wg Tomasza Raczka, wypowiedź dla TOK FM, 2009-11-06</ref>), miał córki Konstancję i Justynę oraz syna Romana.
Aleksander Ford był dwukrotnie żonaty. Pierwsza żona to Janina Wieczerzyńska vel [[Olga Fordowa|Olga Mińska]] (scenarzystka ''Przebudzenia'' i ''Sabry'', asystent reżysera przy ''Ulicy Granicznej'', ''Młodości Chopina'')<ref name="filmpol">{{cytuj stronę | url = http://www.filmpolski.pl/fp/index.php/1112542 | tytuł = Olga Fordowa | opublikowany = [[Internetowa Baza Filmu Polskiego|filmpolski.pl]] | data dostępu = 2012-11-16}}</ref>, z tego związku miał syna [[Aleksander Ford (aktor)|Aleksandra Forda juniora]]<ref>[http://hakapedia.orangespace.pl/sybiracy_5.html Marta Chmielińska, Miłość z " Krzyżakami" w tle] [dostęp 2012-11-16]</ref>. Z drugą żoną, o 30 lat młodszą<ref name="wpfilm"/> [[Eleanor Griswold]] (wcześniej drugą żoną [[Zygmunt Kałużyński|Zygmunta Kałużyńskiego]]<ref name="pulk"/><ref>wg Tomasza Raczka, wypowiedź dla TOK FM, 2009-11-06</ref>), miał córki Konstancję i Justynę oraz syna Romana.


== Filmografia ==
== Filmografia ==

Wersja z 21:35, 27 mar 2014

Aleksander Ford
Ilustracja
Aleksander Ford
Prawdziwe imię i nazwisko

Mosze Lifszyc

Data i miejsce urodzenia

24 listopada 1908
Kijów

Data i miejsce śmierci

4 kwietnia 1980
Naples (Floryda)

Zawód

filmowiec

Lata aktywności

1945–1974

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi
Cytaty w Wikicytatach

Aleksander Ford (ur. 24 listopada 1908 w Kijowie, zm. 4 kwietnia 1980 w Naples na Florydzie) – polski reżyser filmowy i scenarzysta.

Biografia

Urodził się w Kijowie w rodzinie żydowskiej[1], jako Mosze Lifszyc.

Studiował historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1945-1947 był dyrektorem przedsiębiorstwa Film Polski. Niedługo po objęciu tego stanowiska bezpodstawnie doniósł do NKWD na Jerzego Gabrielskiego, reżysera filmowego, oskarżając go o „reakcjonizm” i „antysemityzm”. Gabrielskiego aresztowano i torturowano[2].

W latach 1948–1968 był wykładowcą w łódzkiej Szkole Filmowej – jego uczniami byli m.in. Andrzej Wajda i Roman Polański. W latach 1954–1956 był dziekanem Wydziału Reżyserii tej uczelni. Należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[3].

W 1968 w wyniku antysemickiej nagonki, będącej następstwem wydarzeń marcowych, został pozbawiony prawa do pełnienia jakiejkolwiek funkcji w kinematografii. W 1969 wyemigrował z Polski: najpierw do Izraela, następnie do RFN, potem do Danii, na koniec do Stanów Zjednoczonych.

Zmarł popełniając samobójstwo w Naples na Florydzie, po nagraniu pożegnalnej taśmy adresowanej do żony i córki[4][5].

Twórczość

Przed II wojną światową

Pierwsze filmy tworzył już w czasie studiów, były to filmy krótkometrażowe o tematyce społecznej: Nad ranem i Tętno polskiego Manchesteru (1929), oraz filmy o nabrzmiałych problemach społecznych: warszawskich gazeciarzach (Legion ulicy), dzieciach chorych na gruźlicę (Droga młodych), wodniakach Ludzie Wisły. Zrealizował je dla Stowarzyszenia Miłośników Filmu Artystycznego Start, którego był współzałożycielem. Prasa chwaliła te dokumenty za odwagę, autentyczne plenery i chwytanie życia na gorąco. W 1932 dostał nagrodę branżowego pisma „Kino” za najlepszy film[4].

Pierwszy film fabularny, Mascotte, wyreżyserował w 1930. Pierwszym ważniejszym filmem, który przyniósł mu rozgłos, był zrealizowany w 1932 Legion ulicy. Także w 1932 autor wyjechał do Palestyny, by nakręcić cykl filmów dokumentalnych o osadnikach żydowskich: Sabra, Kronika palestyńska, Makabiada, następnie film podejmujący także tematykę żydowską Droga młodych (Mir kumen on, 1936)[6]. Zaproponowano mu zorganizowanie narodowej żydowskiej kinematografii, jednak odmówił, bo był przeciwnikiem nacjonalizmu żydowskiego, podobnie jak arabskiego[4].

Gwiazda w łódzkiej Alei Gwiazd

W czasie wojny

W czasie II wojny światowej, w latach 1940–1943, kręcił filmy szkoleniowe dla Armii Czerwonej. Później był kierownikiem Czołówki Filmowej Wojska Polskiego przy I Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, tworząc szereg filmów dokumentalnych, m.in. pierwszy w powojennej Polsce film dokumentalny Majdanek – cmentarzysko Europy.

W Polsce Ludowej

W 1945 został dyrektorem przedsiębiorstwa Film Polski (zrezygnował z tego stanowiska w 1947). Socrealistyczna w treści, ale neorealistyczna w formie Piątka z ulicy Barskiej zdobyła w 1954 nagrodę za reżyserię na festiwalu w Cannes. Bezprecedensowy sukces Ford odniósł jednak dopiero ekranizacją Krzyżaków Henryka Sienkiewicza, który jest najbardziej znanym filmem przez niego wyreżyserowanym[4][7].

Na emigracji

W roku 1973 nakręcił film według noweli Sołżenicyna Krąg pierwszy. Film ten był filmem zakazanym. Jego pierwsze publiczne pokazy miały miejsce dopiero pod koniec lat 80., budząc zrozumiałe zainteresowanie[7].

Ocena

Był najlepiej poinformowaną osobą w środowisku, co wykorzystywał do umacniania swojej pozycji i eliminowania konkurencji. Nie dopuścił do powstania autonomicznych struktur filmowych, które planowali założyć Antoni Bohdziewicz (reżyser związany z PPS) i Eugeniusz Cękalski. Pomagał wyłącznie słabszym od siebie, podporządkowując ich całkowicie, a innych niszczył bez skrupułów. Blokował pomysły, zatrzymywał scenariusze. Wielu, m.in. Kazimierz Kutz, uważa, że był o nie obsesyjnie zazdrosny i sam chciał je realizować[4]. Na kolaudacji Pokolenia stanął jednak lojalnie po stronie Andrzeja Wajdy. Także, gdyby nie jego upór, nie powstałyby Zespoły Filmowe, kształcące polskich reżyserów i operatorów, do dziś chwalone przez starsze pokolenie polskich reżyserów[4][5].

Życie prywatne

Aleksander Ford był dwukrotnie żonaty. Pierwsza żona to Janina Wieczerzyńska vel Olga Mińska (scenarzystka Przebudzenia i Sabry, asystent reżysera przy Ulicy Granicznej, Młodości Chopina)[8], z tego związku miał syna Aleksandra Forda juniora[9]. Z drugą żoną, o 30 lat młodszą[5] Eleanor Griswold (wcześniej drugą żoną Zygmunta Kałużyńskiego[4][10]), miał córki Konstancję i Justynę oraz syna Romana.

Filmografia

Reżyser

Scenarzysta

Scenopisarz

Montażysta

  • 1943: Przysięgamy ziemi polskiej, film dokumentalny

Kierownik artystyczny

Autor dialogów

Ważniejsze nagrody

Odznaczenia

  1. ↑ Gershon David Hundert. The YIVO Encyclopedia of Jews in Eastern Europe. ISBN 0-300-11903-8. 2008. str. 334.
  2. ↑ Marek Jan Chodakiewicz: Po Zagładzie. Stosunki polsko - żydowskie 1944-1947.
  3. ↑ Tadeusz Kisielewski, Październik 1956: punkt odniesienia, Wydawnictwo Neriton, 2001
  4. ↑ a b c d e f g Janusz Wróblewski: Ford Aleksander. Pan Pułkownik. polityka.pl, 2009-01-02. [dostęp 2012-11-16].
  5. ↑ a b c Aleksander Ford: Odchodzę, proszę po mnie posprzątać, wp.pl.film [dostęp 2012-11-16]
  6. ↑ a b Aleksander Ford. Filmweb. [dostęp 2012-11-16].
  7. ↑ a b Agata Kajfoszová, Osobnosti polského filmu: Aleksander Ford (1908-1980) [dostęp 2012-11-16]
  8. ↑ Olga Fordowa. filmpolski.pl. [dostęp 2012-11-16].
  9. ↑ Marta Chmielińska, Miłość z " Krzyżakami" w tle [dostęp 2012-11-16]
  10. ↑ wg Tomasza Raczka, wypowiedź dla TOK FM, 2009-11-06
  11. ↑ 22 lipca 1949 M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58
  12. ↑ 22 stycznia 1946 „w uznaniu zasług, położonych dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie odbudowy przemysłu filmowego w m. Łodzi” M.P. z 1946 r. nr 29, poz. 56

Linki zewnętrzne

Filmy w reżyserii Aleksandra Forda
Lata 30.
Lata 40.
Lata 50.
Lata 60.
Lata 70.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksander_Ford&oldid=39134974”