Bobrujsk: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne redakcyjne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Zabytki: drobne merytoryczne
Linia 71: Linia 71:
* Zamek starostów królewskich
* Zamek starostów królewskich
* Kolegium i klasztor Jezuitów z 1747 roku. Mieściła się w nim m.in. bursa studencka i teatr (1760-68). Kompleks zabudowań obejmował stodoły, stajnie z wozowniami, browar i warsztaty stolarskie.
* Kolegium i klasztor Jezuitów z 1747 roku. Mieściła się w nim m.in. bursa studencka i teatr (1760-68). Kompleks zabudowań obejmował stodoły, stajnie z wozowniami, browar i warsztaty stolarskie.
* Polski cmentarz wojskowy tzw. "Kopiec Dowborczyków". Pochowano przy nim w 1918 roku ok. 2 tys. żołnierzy [[I Korpus Polski w Rosji|I Korpusu Polskiego gen. Dowbór-Muśnickiego]], a w 1919 roku żołnierzy [[14 Wielkopolska Dywizja Piechoty|1 Dywizji Strzelców Wielkopolskich]] i [[15 Pułk Ułanów Poznańskich|1 Pułku Ułanów Wielkopolskich]].
* Polski cmentarz wojskowy tzw. "Kopiec Dowborczyków" w pobliżu wewnętrznej strony dawnej Bramy Słuckiej Twierdzy w Bobrujsku. Pochowano przy nim w 1918 roku ok. 2 tys. żołnierzy [[I Korpus Polski w Rosji|I Korpusu Polskiego gen. Dowbór-Muśnickiego]], a w 1919 roku żołnierzy [[14 Wielkopolska Dywizja Piechoty|1 Dywizji Strzelców Wielkopolskich]] i [[15 Pułk Ułanów Poznańskich|1 Pułku Ułanów Wielkopolskich]].
* Cerkiew unicka
* Cerkiew unicka


Wersja z 23:28, 30 mar 2014

Bobrujsk
Ilustracja
Kościół pw. Niepokalnego Poczęcia NMP
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Białoruś

Obwód

mohylewski

Rejon

bobrujski

Burmistrz

Dymitr Bonohow

Powierzchnia

66 km²

Populacja (2010)
• liczba ludności


215 100[1]

Nr kierunkowy

225

Kod pocztowy

213801–213830

Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:city}
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
kopiec w Bobrujsku usypany przez żołnierzy I Korpusu Polskiego gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego upamiętniający śmierć towarzyszy broni, 1918
Kościół śś. Piotra i Pawła (w ruinie)

Bobrujsk (biał. Бабруйск, Babrujsk, ros. Бобруйск) – miasto w środkowej części Białorusi, stolica rejonu bobrujskiego w obwodzie mohylewskim, około 130 km na południowy wschód od Mińska, nad Berezyną; 215,0 tys. mieszkańców (2010).

Dane ogólne

Historia

Pierwsza wzmianka historyczna o Bobrujsku pochodzi z 1387 roku w dokumencie króla Władysława Jagiełły. Od połowy XIV wieku, znajduje się w Wielkim Księstwie Litewskim, następnie w granicach Rzeczypospolitej, a od 1793 w zaborze rosyjskim. W latach 1919–1991 miasto należało do Białoruskiej SRR, od 1991 jest częścią Białorusi.

W XVI w. powstał tu drewniany zamek – siedziba starosty królewskiego. W latach 1502–1503 oraz w latach 1603, 1603 zniszczony przez Tatarów. Od 1623 wojewoda parnawski i starosta bobrujski Piotr Stanisław Tryzna (zm. 1633) sprowadzał z posługa kapłańską jezuitów z Nieświeża, którzy przy jego dworze założyli stację misyjną. Na prośbę syna Piotra Kazimierza starosta wybudował tu kościół jezuicki św. Piotra i Pawła (ok. 1615), a od 1630 roku powstała tu ich stała placówka. Pierwsze msze sprawowali księża: Jakub Rożnowolski, Rafał Kłosowski (późniejszy rektor kolegium w Nieświeżu przed 1660), Michał Kreczmar, Jan Pieńkowski (zm. w 1633), Stefan Zaboklicki, zbiegowie ze Smoleńska; ks. Jakub Berent (późniejszy rektor w Wilnie w latach 1647–1652, zm. w 1652) i Stanisław Olszewski, a w latach 1630–1633 mianowany przełożony, kaznodzieja i spowiednik – św. Andrzej Bobola oraz po nim przełożony Marcin Rydzewski. W 1626 roku miasto otaczał wał ziemny z drewnianym parkanem i pięcioma bramami. W 1639 roku Władysław IV nadał miastu prawo do jarmarków i potwierdził wcześniejsze przywileje. Starostwo bobrujskie przypadało w udziałach żonie Władysława IV Cecylii Renacie, która ustąpiła czynsz miejscowym jezuitom. W czasie panowania króla Władysława IV miasto liczyło 1880 domów.

W październiku 1648 Bobrujsk w czasie Powstania Chmielnickiego został opanowany przez kozaków Poddubickiego, którzy utopili królewskiego starostę. Dopiero w 1649 odbił go Janusz Radziwiłł i wbił na pal Poddubickiego. W 1651 roku zbudowany przez Bobolę kościół z klasztorem spalili Kozacy podczas kolejnego najazdu. W 1655 r. Bobrujsk spalili Kozacy pod dowództwem Iwana Zołotareńki. Ponownie Kozacy spalili miasto w 1665 roku. Wojny z Moskwą doprowadziły miasto do upadku i pod koniec XVII wieku było już w ruinie. W 1681 roku do Bobrujska ponownie wrócili Jezuici, którzy otworzyli tu w tym samym roku szkołę, a od 1686 r. prowadzili przychodnię lekarską dla ludności. W 1708 roku miasto zostało poważnie zniszczone podczas wojny północnej. W 1738 roku Jezuici otworzyli aptekę.

Od II rozbioru w 1793 roku miasto zostało wcielone do Rosji. W 1794 roku zostało na krótko wyzwolone przez pułkownika Stefana Grabowskiego. W 1810 roku na miejscu zamku wybudowano twierdzę, która w 1812 była bezskutecznie oblegana przez wojska napoleońskie.

W 1918 Bobrujsk był miejscem koncentracji polskich wojsk pod dowództwem gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego. W 1918 żołnierze gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego usypali kopiec upamiętniający śmierć towarzyszy broni (fot.). W sierpniu 1919 twierdza i miasto zostały zajęte przez polskie wojska z użyciem czołgów (po raz pierwszy użytych w tej wojnie). W okolicach miasta toczyły się walki z bolszewikami. W październiku 1919 rozbito rosyjski kontratak, biorąc do niewoli 1500 jeńców.

Od czerwca 1941 do czerwca 1944 miasto znajdowało się pod okupacją niemiecką. Przez Armię Czerwoną zostało zdobyte 29 czerwca 1944. W latach 1941–1942 w twierdzy Niemcy urządzili obóz śmierci dla jeńców rosyjskich (zginęło ich ok. 40 tys.).

Bobrujsk w kulturze

Opis Bobrujska znalazł się w powieści Floriana Czarnyszewicza pt. "Nadberezyńcy". Autor przedstawił miasto jako ważny ośrodek religijny Polaków z ziem zabranych, cel pielgrzymek i miejsce organizacji świąt katolickich, które zarazem były manifestacjami polskości. Wygląd opisał następująco:

Niemałym był miastem Bobrujsk i nieszpetnie się prezentował, zwłaszcza od strony rzeki. (…) Teraz już był miastem dużym, powiatowym, ale nie ustępował wielu gubernialnym. (…) Większą część miasta – jak zwykle na kresach – stanowiły budynki drewniane, jednak nie brakło już i pięknych wielopiętrowych kamienic. Były ulice eleganckie o mozaikowych chodnikach, dużych, wystawowych oknach. (…) Lwią część, jak zwykle, stanowili Żydzi, potem mieszkali Moskale najezdni, starowiercy i Białorusini tubylcy, Polacy, Tatarzy, Niemcy i po trochu wszelakiej innej narodowości. Były różne fabryki, urzędy, kilka szkół średnich ruskich (…) były cerkwie, (…) synagogi, chram starowierski, kirka i domy modlitwy innych wyznań. I kościół też był (…)[2].

Pomniki

  • Pomnik ofiar represji − upamiętnia ofiary represji politycznych z czasów sowieckich. Znajduje się na placu Zwycięstwa. Zaprojektowany został przez Ihara Achmietczyna. Ma formę białego marmurowego kamienia, na którym znajduje się napis w języku rosyjskim: Bobrujczanam / – żertwam / nieobosnowannych / riepriessij (pol. Bobrujczanom − ofiarom nieuzasadnionych represji). Pomnik został wzniesiony 15 czerwca 1998 roku z inicjatywy bobrujskiego oddziału Białoruskiej Asocjacji Ofiar Prześladowań Politycznych i jego przewodniczącej Hanny Bakacz. Jego budowa została sfinansowana ze środków administracji miejskiej Bobrujska. Pierwotnie ku czci ofiar komunizmu planowano budowę w mieście dużego pomnika, jednak zmiany polityczne na Białorusi spowodowały, że projekt został uchylony, a zamiast niego ustawiono kamień pamiątkowy[3].

Zabytki

niezachowane:

  • Zamek starostów królewskich
  • Kolegium i klasztor Jezuitów z 1747 roku. Mieściła się w nim m.in. bursa studencka i teatr (1760-68). Kompleks zabudowań obejmował stodoły, stajnie z wozowniami, browar i warsztaty stolarskie.
  • Polski cmentarz wojskowy tzw. "Kopiec Dowborczyków" w pobliżu wewnętrznej strony dawnej Bramy Słuckiej Twierdzy w Bobrujsku. Pochowano przy nim w 1918 roku ok. 2 tys. żołnierzy I Korpusu Polskiego gen. Dowbór-Muśnickiego, a w 1919 roku żołnierzy 1 Dywizji Strzelców Wielkopolskich i 1 Pułku Ułanów Wielkopolskich.
  • Cerkiew unicka

Demografia

  • 1861 – 15.766
  • 1897 – 34.336
  • 1939 – 84.107
  • 1959 – 96.000
  • 1965 – 116.000
  • 1968 – 122.500
  • 1970 – 136.000
  • 1989 – 232.000
  • 2004 – 226.900[potrzebny przypis]

Ludzie związani z Bobrujskiem

Zdjęcia Bobrujska

Miasta partnerskie

  1. ↑ Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года (ros.)
  2. ↑ Florian Czarnyszewicz: XIII Na Białą Procesję. W: Nadberezyńcy. T. 1. s. 87–89.
  3. ↑ Ronny Heidenreich: Uschodniaja Biełaruś. Mahilouskaja wobłasć. W: Miescy pamiaci achwiarau kamunizmu u Biełarusi. s. 257–258.
  4. ↑ Opis na stronie eparchii bobrujskiej

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Stolice rejonów obwodu mohylewskiego

Herb obwodu mohylewskiego

Powiat bobrujski (do 1920)
Przynależność wojewódzka
Miasta (1919–20)
Gminy wiejskie (1919–20)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bobrujsk&oldid=39158775”