Leszczyńscy herbu Wieniawa

Qui Lescynsciorum genus ignorat, Poloniae ignorat
Herb i dewiza herbowa rodu Leszczyńskich

Leszczyńscy herbu Wieniawa – polski ród magnacki wywodzący się z południowej Wielkopolski. Nazwisko rodziny pochodzi od osady Leszczno (późniejsze miasto Leszno). Na przełomie XVI i XVII wieku należeli do najznaczniejszych zwolenników reformacji w Koronie, potem jednak wrócili do katolicyzmu. Najbardziej znanym przedstawicielem rodu był król Polski Stanisław Leszczyński.

Posiadłości: początkowo głównie w Wielkopolsce, z której wywodził się ród, potem także w Małopolsce, na Mazowszu, na Rusi i na Litwie, m.in.: Leszno, Gołuchów, Gołuchowo, Rydzyna, Zębców, Wieniawa, Baranowo, Baranów Sandomierski, Milanów, Leszno (jurydyka), Radzymin, Korzec, Krasnobród, Włodawa, Pobiedno, Rawa Mazowiecka,Chrusty,Biała Rawska, Stuposiany, Zboiska, Podhajce.

O dziejach rodziny Leszczyńskich opowiada powieść Hanny Malewskiej Panowie Leszczyńscy.

Znani przedstawiciele

• Rafał Leszczyński (?–1441), podkomorzy kaliski, starosta generalny wielkopolski, protoplasta rodu Leszczyńskich

• Rafał Leszczyński (ok. 1526 - 1592)- wojewoda brzeskokujawski i kasztelan śremski (kalwinista),
  • Andrzej Leszczyński (wojewoda brzeskokujawski) - wojewoda brzeskokujawski (kalwinista)
    • Rafał Leszczyński (1579 - 1636)- wojewoda bełski ("papież kalwinów" w Polsce),
      • Andrzej Leszczyński (wojewoda dorpacki) (zm. 1651) - wojewoda dorpacki (kalwinista)
        • Samuel Leszczyński (1637-1676), poeta (kalwinista potem katolik)
      • Bogusław Leszczyński (ok. 1612 - 1659) - podskarbi i podkanclerzy koronny (kalwinista, potem katolik)
        • Rafał Leszczyński (1650 - 1703) - starosta wschowski, podstoli koronny, starosta generalny wielkopolski, podskarbi wielki koronny,
          • Stanisław Leszczyński (1677-1766) - król Polski, książę Lotaryngii i Baru, ostatni męski przedstawiciel rodziny
            • Maria Leszczyńska - królewna, żona Ludwika XV, króla Francji i Nawarry ostatnia z rodu
    • Jan Leszczyński (1603-1678) – kanclerz wielki koronny od 1666 (katolik)
    • Przecław Leszczyński (1605-1670) wojewoda dorpacki (katolik)
    • Wacław Leszczyński (1605–1666), biskup warmiński, prymas Polski
  • Wacław Leszczyński (1576–1628), wojewoda kaliski, kanclerz wielki koronny (kalwinista, potem katolik)
    • Andrzej Leszczyński (1608–1658) - prymas Polski i Litwy, kanclerz wielki koronny
    • Jan Leszczyński (zm. 1657) – biskup kijowski.

Pałace

• 
  Zamek w Rydzynie - główna siedziba rodu
• 
  Ruiny zamku w Czartorysku
• 
  Zamek w Baranowie Sandomierskim
• 
  Zamek w Gołuchowie
• 
  Pałac w Krasnobrodzie
• 
  Pałacyk Leszczyńskich w Warszawie
• 
  Pałac Komisji Rządowej Przychodu i Skarbu w Warszawie, dawna siedziba Leszczyńskich w jurydyce Leszno

Zobacz też

• Zamek w Baranowie Sandomierskim
• Zamek w Gołuchowie
• Zamek w Rydzynie

Bibliografia

• Stanisław Karwowski, Leszczyńscy herbu Wieniawa, Lwów 1916
• Hanna Malewska, Panowie Leszczyńscy, 1961