Chodkiewiczowie herbu własnego

Chodkiewicz (herb szlachecki)

Genealogia rodu z 1642 roku

Zamek Chodkiewiczów w Lachowiczach (od 1572 r.)

Pałac w Młynowie - główna siedziba w XVIII w.

Pałac Chodkiewiczów w Wilnie

Pałac Chodkiewczów w Warszawie (w latach 1790-1824)

Pałac Chodkiewczów na Nowym Mieście w Warszawie

Chodkiewiczowie - polsko-litewski ród magnacki, jedna z najważniejszych rodzin magnackich w Rzeczpospolitej Obojga Narodów.

Historia

Od końca XV stulecia przedstawiciele tego rodu sprawowali wysokie urzędy i najwyższe godności senatorskie w Rzeczpospolitej. Wzrost znaczenia zawdzięczali nadaniom królewskim oraz koligacjom rodzinnym z najważniejszymi rodzinami w państwie. Domeny rodowe, zakupy, nadania i koligacje przyniosły Chodkiewiczom posiadłości w Wielkim Księstwie Litewskim, a następnie ziemiach ruskich Korony Królestwa Polskiego. Największe wpływy przedstawiciele rodu uzyskali w XVI i na początku XVIII w. W 1555 r. Chodkiewiczowie uzyskali tytuł hrabiowski Cesarstwa rzymskiego, który został im zatwierdzony w 1568 roku przez króla Zygmunta Augusta. Wówczas to doszło do zamiany herbu z Kościeszy na Gryfa z odmianą.

Funkcję hetmanów Wielkiego Księstwa Litewskiego pełnili Grzegorz Chodkiewicz (zm. 1572), Jan, syn Hieronima Chodkiewicza (ok. 1537–1579) i Jan Karol Chodkiewicz (1561––1621).

W połowie XVI w. doszło do podziału rodu Chodkiewiczów na trzy linie: brzostowicką, bychowską i supraską. Pierwsza gałąź Chodkiewiczów wygasła w 1578 r., druga wygasła w 1626 r., a jedyną żyjącą pozostała linia supraska. Potomkowie supraskiej linii Chodkiewiczów, w połowie XVIII w. przenieśli swoją rodową rezydencję do Młynowa, leżącego w odziedziczonych dobrach sapieżyńskich na Wołyniu.

Herb

Pierwotnie Chodkiewiczowie pieczętowali się herbem Kościesza. Prawdopodobnie po nadaniu tytułu hrabiowskiego w XVI wieku nastąpiło dodanie Gryfa (Gryf z Mieczem).

Znani przedstawiciele

• Anna Alojza Chodkiewicz – hetmanowa wielka litewska, żona Jana Karola
• Aleksander Chodkiewicz (zm. 1549) – wojewoda nowogródzki
• Aleksander Chodkiewicz (zm. 1626) – wojewoda trocki
• Aleksander Krzysztof Chodkiewicz (zm. 1676) – biskup wendeński, kanonik wileński
• Aleksander Chodkiewicz (1776-1838) – generał, literat, chemik
• Grzegorz Chodkiewicz – hetman wielki litewski, hetman polny litewski, wojewoda kijowski i witebski
• Hieronim Chodkiewicz – starosta generalny żmudzki, działacz państwowy, dziadek Jana Karola
• Iwan Chodkiewicz – wojewoda kijowski, protoplasta rodu Chodkiewiczów
• Jan Hieronimowicz Chodkiewicz – marszałek wielki litewski, starosta generalny żmudzki
• Jan Karol Chodkiewicz – hetman wielki litewski, wojewoda wileński, starosta generalny żmudzki, wojskowy
• Jan Mikołaj Chodkiewicz – starosta generalny żmudzki
• Jerzy Jurjewicz Chodkiewicz – starosta generalny żmudzki
• Jerzy Aleksandrowicz Chodkiewicz (1524-1569)
• Jerzy Karol Chodkiewicz – oboźny wielki litewski
• Krzysztof Chodkiewicz – wojewoda wileński
• Tyszka Chodkiewicz Koroniewski – szlachcic uważany za protoplastę rodu Chodkiewiczów

Patrz także

• Pałac Chodkiewiczów w Warszawie
• Zamek w Lachowiczach
  • Oblężenie Lachowicz
• Zamek w Czarnobylu
• Nowa Mysz
• Gródek (powiat białostocki)
• Monaster w Supraślu

Bibliografia

• Polski Słownik Biograficzny, t. III, Kraków 1937, s. 354–372;
• K. Niesiecki, Herbarz polski t. III, Lipsk 1839, s. 48–63;
• J. Kamiński, Rodzina Chodkiewiczów herbu Gryf, „Skarbiec Polski”, 1859;
• S. K. Kossakowski, Monografie historyczno-genealogiczne niektórych rodzin polskich, t. I, Warszawa 1876, s. 40–64;
• T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, R. XI, Poznań 1889, s. 1–34;
• A. Boniecki, Herbarz polski, t. III, Warszawa 1900, s. 21–29;
• S. Uruski, Rodzina, t. II, Warszawa 1905, s. 207–215;
• Z. Luba-Radzimiński, Sprawa odrębnego pochodzenia Chodkiewiczów litewskich i białoruskich, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego”, Kraków 1928