Konfederacja Spytka z Melsztyna: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 16:39, 11 mar 2016

Konfederacja Spytka z Melsztyna 1439 (także konfederacja korczyńska^[1]) – konfederacja zawiązana 3 maja 1439 w Nowym Mieście Korczynie przez proczeską opozycję szlachecką pod wodzą Spytka z Melsztyna; jeden z przejawów kryzysu wewnętrznego po śmierci Władysława II Jagiełły (1434), wywołanego rywalizacją między obozem oligarchicznym biskupa Zbigniewa Oleśnickiego, faktycznie rządzącym w okresie małoletniości (1434-38) króla Władysława Warneńczyka, a stronnictwem dworskim królowej Zofii Holszańskiej oraz przedstawicieli młodszego pokolenia rodów rycerskich, którym uniemożliwiano awans w hierarchii urzędniczej. Konfederacja poniosła klęskę w bitwie pod Grotnikami koło Nowego Korczyna.

Dążenie Jagiellonów do zdobycia korony czeskiej dla królewicza Kazimierza, czemu był przeciwny Oleśnicki, doprowadziło do zbliżenia dworu królewskiego z proczeską (sympatyzującą też z husytyzmem) szlachtą i częścią możnych, którym przewodził Spytek; pod jego przewodem na zjeździe w Nowym Mieście Korczynie 168 przedstawicieli rycerstwa ziemi krakowskiej, sandomierskiej, lubelskiej i Rusi, z udziałem przedstawicieli Wielkopolski i stronników królowej, zawiązało konfederację, której celem było "usunięcie zjawisk godzących w interesy ogółu, wywołanych młodocianym wiekiem króla", pod czym rozumiano ograniczenie wpływów Oleśnickiego. Gdy okazało się, że siły konfederatów są zbyt słabe, dwór (który oficjalnie nie przyznawał się do powiązań z konfederacją) w ostatniej chwili wycofał się z planów konfrontacji, przystając na kompromis z biskupem krakowskim; stronnicy królowej odstąpili Spytka, co następnego dnia (4 maja 1439) spowodowało jego klęskę w bitwie pod Grotnikami, w której konfederaci zostali rozbici, a Spytko zmarł w wyniku poniesionych ran. Opór Oleśnickiemu stawiał jednak nadal Abraham Zbąski ze Zbąszynia. Obóz Oleśnickiego musiał się jednak zgodzić na ustępstwa, dopuszczając ludzi związanych z królową Zofią do urzędów (takich jak: Piotr Polak, Mikołaj Zakrzowski, Jan Mokrski, Mikołaj Lasocki, Piotr z Kamieńca, Dersław Włostowski, Dobek ze Szczekocin, Marcin z Grabowa), co w pełni zaowocowało dopiero w okresie panowania Kazimierza IV Jagiellończyka.

Zobacz też

Konfederacja sieradzka

↑ Konfederacji Spytka nie należy mylić z o rok wcześniejszą antyhusycką konfederacją Zbigniewa Oleśnickiego, również zawiązaną w Korczynie i także nazywana konfederacją korczyńską – właśnie w odpowiedzi na nią Spytek najechał i zdobył Korczyn

Bibliografia

Prochaska, A., Konfederacja Spytka z Melsztyna (Lwów 1887)
Sochacka, A., 'Konfederacja Spytka z Melsztyna z 1439 roku. Ruch ideologiczny czy rozgrywka polityczna?', Rocznik Lubelski 19 (1973): 41-65.
Czwojdrak B., "Kilka uwag o konfederacji Spytka z Melsztyna z 1439 roku." [w:] Średniowiecze powszechne i polskie t2. Katowice 2002.

[1] Konfederacji Spytka nie należy mylić z o rok wcześniejszą antyhusycką konfederacją Zbigniewa Oleśnickiego, również zawiązaną w Korczynie i także nazywana konfederacją korczyńską – właśnie w odpowiedzi na nią Spytek najechał i zdobył Korczyn

[1]

@@ Linia 2: / Linia 2: @@
 '''Konfederacja Spytka z Melsztyna 1439''' (także '''konfederacja korczyńska'''<ref>Konfederacji Spytka nie należy mylić z o rok wcześniejszą [[Konfederacja Zbigniewa Oleśnickiego|antyhusycką konfederacją Zbigniewa Oleśnickiego]], również zawiązaną w Korczynie i także nazywana konfederacją korczyńską – właśnie w odpowiedzi na nią Spytek najechał i zdobył Korczyn</ref>) – [[Konfederacja (historia Polski)|konfederacja]] zawiązana [[3 maja]] [[1439]] w [[Nowy Korczyn|Nowym Mieście Korczynie]] przez proczeską opozycję szlachecką pod wodzą [[Spytko III z Melsztyna|Spytka z Melsztyna]]; jeden z przejawów kryzysu wewnętrznego po śmierci [[Władysław II Jagiełło|Władysława II Jagiełły]] (1434), wywołanego rywalizacją między obozem oligarchicznym biskupa [[Zbigniew Oleśnicki (kardynał)|Zbigniewa Oleśnickiego]], faktycznie rządzącym w okresie małoletniości (1434-38) króla [[Władysław III Warneńczyk|Władysława Warneńczyka]], a stronnictwem dworskim królowej [[Zofia Holszańska|Zofii Holszańskiej]] oraz przedstawicieli młodszego pokolenia rodów rycerskich, którym uniemożliwiano awans w hierarchii urzędniczej. Konfederacja poniosła klęskę w [[Bitwa pod Grotnikami|bitwie pod Grotnikami]] koło Nowego Korczyna.
-Dążenie [[Jagiellonowie|Jagiellonów]] do zdobycia korony czeskiej dla królewicza Kazimierza, czemu był przeciwny Oleśnicki, doprowadziło do zbliżenia dworu królewskiego z proczeską (sympatyzującą też z [[Husyci|husytyzmem]]) [[Szlachta|szlachtą]] i częścią możnych, którym przewodził Spytek; pod jego przewodem na zjeździe w Nowym Mieście Korczynie 168 przedstawicieli rycerstwa [[Ziemia krakowska|ziemi krakowskiej]], [[Województwo sandomierskie (I Rzeczpospolita)|sandomierskiej]], [[Lubelszczyzna|lubelskiej]] i [[Województwo ruskie|Rusi]], z udziałem przedstawicieli [[Wielkopolska|Wielkopolski]] i stronników królowej, zawiązało [[Konfederacja (historia Polski)|konfederację]], której celem było "usunięcie zjawisk godzących w interesy ogółu, wywołanych młodocianym wiekiem króla", pod czym rozumiano ograniczenie wpływów Oleśnickiego. Gdy okazało się, że siły konfederatów są zbyt słabe, dwór (który oficjalnie nie przyznawał się do powiązań z konfederacją) w ostatniej chwili wycofał się z planów konfrontacji, przystając na kompromis z biskupem krakowskim; stronnicy królowej odstąpili Spytka, co następnego dnia (6 maja 1439) spowodowało jego klęskę w [[Bitwa pod Grotnikami|bitwie pod Grotnikami]], w której konfederaci zostali rozbici, a Spytko zmarł w wyniku poniesionych ran. Obóz Oleśnickiego musiał się jednak zgodzić na ustępstwa, dopuszczając ludzi związanych z królową Zofią do urzędów, co w pełni zaowocowało dopiero w okresie panowania [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierza IV Jagiellończyka]].
+Dążenie [[Jagiellonowie|Jagiellonów]] do zdobycia korony czeskiej dla królewicza Kazimierza, czemu był przeciwny Oleśnicki, doprowadziło do zbliżenia dworu królewskiego z proczeską (sympatyzującą też z [[Husyci|husytyzmem]]) [[Szlachta|szlachtą]] i częścią możnych, którym przewodził Spytek; pod jego przewodem na zjeździe w Nowym Mieście Korczynie 168 przedstawicieli rycerstwa [[Ziemia krakowska|ziemi krakowskiej]], [[Województwo sandomierskie (I Rzeczpospolita)|sandomierskiej]], [[Lubelszczyzna|lubelskiej]] i [[Województwo ruskie|Rusi]], z udziałem przedstawicieli [[Wielkopolska|Wielkopolski]] i stronników królowej, zawiązało [[Konfederacja (historia Polski)|konfederację]], której celem było "usunięcie zjawisk godzących w interesy ogółu, wywołanych młodocianym wiekiem króla", pod czym rozumiano ograniczenie wpływów Oleśnickiego. Gdy okazało się, że siły konfederatów są zbyt słabe, dwór (który oficjalnie nie przyznawał się do powiązań z konfederacją) w ostatniej chwili wycofał się z planów konfrontacji, przystając na kompromis z biskupem krakowskim; stronnicy królowej odstąpili Spytka, co następnego dnia (4 maja 1439) spowodowało jego klęskę w [[Bitwa pod Grotnikami|bitwie pod Grotnikami]], w której konfederaci zostali rozbici, a Spytko zmarł w wyniku poniesionych ran. Opór Oleśnickiemu stawiał jednak nadal [[Abraham Zbąski]] ze Zbąszynia. Obóz Oleśnickiego musiał się jednak zgodzić na ustępstwa, dopuszczając ludzi związanych z królową Zofią do urzędów (takich jak: Piotr Polak, Mikołaj Zakrzowski, Jan Mokrski, Mikołaj Lasocki, Piotr z Kamieńca, Dersław Włostowski, Dobek ze Szczekocin, Marcin z Grabowa), co w pełni zaowocowało dopiero w okresie panowania [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierza IV Jagiellończyka]].
-Jest to tym samym koniec istnienia silnego ruchu husyckiego w Polsce.
 == Zobacz też ==