Antoni Onufry Okęcki: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m lit. |
→Życiorys: o liście odczytanym w kościołach |
||
Linia 51: | Linia 51: | ||
W nowej diecezji powołał, w miejsce [[Akademia Lubrańskiego|Akademii Lubrańskiego]] połączonej przez [[Komisja Edukacji Narodowej|KEN]] z [[Kolegium jezuickie w Poznaniu|Kolegium Jezuickim]], [[Arcybiskupie Seminarium Duchowne w Poznaniu|seminarium duchowne]], któremu w 1784 nadał statut, wysokie dochody oraz utworzył w nim nieistniejące dotychczas studium teologiczne. Ponadto do jego zasług na tym urzędzie należy dodać odbudowę [[bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu|katedry poznańskiej]] po pożarze z 1772 oraz reformę organizacyjną administracji diecezjalnej. |
W nowej diecezji powołał, w miejsce [[Akademia Lubrańskiego|Akademii Lubrańskiego]] połączonej przez [[Komisja Edukacji Narodowej|KEN]] z [[Kolegium jezuickie w Poznaniu|Kolegium Jezuickim]], [[Arcybiskupie Seminarium Duchowne w Poznaniu|seminarium duchowne]], któremu w 1784 nadał statut, wysokie dochody oraz utworzył w nim nieistniejące dotychczas studium teologiczne. Ponadto do jego zasług na tym urzędzie należy dodać odbudowę [[bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu|katedry poznańskiej]] po pożarze z 1772 oraz reformę organizacyjną administracji diecezjalnej. |
||
Zaangażowanie biskupa w sprawy diecezji sprawiło, że zaczął on zaniedbywać urzędy świeckie. Nakładający się na to konflikt z posłem rosyjskim sprawił, że w 1786 złożył urząd kanclerski, jednak jako biskup poznański nadal uczestniczył w życiu politycznym kraju. Był członkiem konfederacji [[Sejm Czteroletni|Sejmu Czteroletniego]]<ref>''Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ...'', Warszawa 1791, s. 307.</ref>. Podczas Sejmu Czteroletniego zaliczano go do zwolenników reform. Był wówczas przewodniczącym deputacji mającej rozpatrzyć żądania mieszczan. Jednocześnie większość reform podatkowych dyskutowanych podczas obrad było jego autorstwa. Figurował na liście posłów i senatorów [[Ambasadorowie i posłowie rosyjscy w Rzeczypospolitej 1763-1794|posła rosyjskiego]] [[Jakow Bułhakow|Jakowa Bułhakowa]] w 1792, będącym zestawieniem osób, na które Rosjanie mogli liczyć przy rekonfederacji i obaleniu dzieła 3 maja<ref>Łukasz Kądziela, ''Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792-1793'', Warszawa 1993, s. 46, ''Сборник Русского исторического общества'', t. 47, Petersburg 1885, s. 272.</ref>. W końcowym okresie sejmu poparł jednak [[konfederacja targowicka|konfederację targowicką]], był konsyliarzem jej konfederacji generalnej koronnej<ref>Dariusz Rolnik, ''Szlachta koronna wobec konfederacji targowickiej (maj 1792–styczeń 1793)'', Katowice 2000, s. 162.</ref> i został z jej ramienia cenzorem nowo wydawanych książek. |
Zaangażowanie biskupa w sprawy diecezji sprawiło, że zaczął on zaniedbywać urzędy świeckie. Nakładający się na to konflikt z posłem rosyjskim sprawił, że w 1786 złożył urząd kanclerski, jednak jako biskup poznański nadal uczestniczył w życiu politycznym kraju. Był członkiem konfederacji [[Sejm Czteroletni|Sejmu Czteroletniego]]<ref>''Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ...'', Warszawa 1791, s. 307.</ref>. Podczas Sejmu Czteroletniego zaliczano go do zwolenników reform. Był wówczas przewodniczącym deputacji mającej rozpatrzyć żądania mieszczan. Jednocześnie większość reform podatkowych dyskutowanych podczas obrad było jego autorstwa. Figurował na liście posłów i senatorów [[Ambasadorowie i posłowie rosyjscy w Rzeczypospolitej 1763-1794|posła rosyjskiego]] [[Jakow Bułhakow|Jakowa Bułhakowa]] w 1792, będącym zestawieniem osób, na które Rosjanie mogli liczyć przy rekonfederacji i obaleniu dzieła 3 maja<ref>Łukasz Kądziela, ''Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792-1793'', Warszawa 1993, s. 46, ''Сборник Русского исторического общества'', t. 47, Petersburg 1885, s. 272.</ref>. W końcowym okresie sejmu poparł jednak [[konfederacja targowicka|konfederację targowicką]], był konsyliarzem jej konfederacji generalnej koronnej<ref>Dariusz Rolnik, ''Szlachta koronna wobec konfederacji targowickiej (maj 1792–styczeń 1793)'', Katowice 2000, s. 162.</ref> i został z jej ramienia cenzorem nowo wydawanych książek. Po zajęciu Warszawy przez wojska rosyjskie w kościołach odczytywany był jego list wzywający Polaków do posłuszeństwa. Kończył się on wezwaniem, by Bóg pomagał w pracach konfederacji targowickiej "dla dobra Ojczyzny"<ref>{{Cytuj|autor=Paweł Wroński|tytuł=Co miał na myśli arcybiskup Michalik|czasopismo=wyborcza.pl|data dostępu=2016-03-30|opublikowany=wyborcza.pl|url=http://wyborcza.pl/1,75968,19835977,co-mial-na-mysli-abp-michalik.html#ixzz44NR0dW7Y}}</ref>. |
||
Zmarł w Warszawie, gdzie został pochowany w [[bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie|kolegiacie św. Jana]] (dzisiejsza katedra). |
Zmarł w Warszawie, gdzie został pochowany w [[bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie|kolegiacie św. Jana]] (dzisiejsza katedra). |
Wersja z 12:45, 30 mar 2016
| ||
Data i miejsce urodzenia | ||
---|---|---|
Data i miejsce śmierci | ||
Miejsce pochówku | ||
Biskup diecezjalny poznański | ||
Okres sprawowania |
1780–1793 | |
Biskup diecezjalny chełmski | ||
Okres sprawowania |
1771–1780 | |
Wyznanie | ||
Kościół | ||
Prezbiterat |
19 maja 1755 | |
Nominacja biskupia |
1771 | |
Sakra biskupia |
14 kwietnia 1771 | |
Odznaczenia | ||
Antoni Onufry Okęcki herbu Radwan (ur. 13 czerwca 1729 w Okęciu, zm. 15 czerwca 1793 w Warszawie) – biskup rzymskokatolicki, biskup diecezjalny chełmski w latach 1771–1780, biskup diecezjalny poznański w latach 1780–1793, kanclerz wielki koronny, konsyliarz Rady Nieustającej w 1775[1].
Życiorys
Jego rodzicami byli Jakub Okęcki i Katarzyna z Grzybowskich, wywodzący się z Okęcia. W 1747 wstąpił do seminarium duchownego w Warszawie prowadzonego przez księży misjonarzy. Święcenia kapłańskie otrzymał 19 maja 1755. Następnie został sekretarzem ówczesnego biskupa poznańskiego Teodora Czartoryskiego, dzięki któremu otrzymał wiele prebend.
W 1767 ukończył naukę na Akademii Krakowskiej, broniąc doktoraty z obojga praw. Jeszcze w tym samym roku bp Czartoryski mianował go na stanowisko prowincjała warszawskiego. Pełniąc tę funkcję, Okęcki zbliżył się do dworu Stanisława Augusta Poniatowskiego, dzięki którego osobistemu wsparciu otrzymał 14 kwietnia 1771 sakrę i objął urząd biskupa chełmskiego[2]. W czasie trwania Sejmu Rozbiorowego w latach 1773–1775 jako członek Senatu opowiadał się za utrzymaniem integralności terytorialnej Rzeczypospolitej, a także przywilejów kleru i wyznania katolickiego, wszedł w skład delegacji wyłonionej pod naciskiem dyplomatów trzech państw rozbiorczych, mającej przeprowadzić rozbiór[3]. Jednocześnie Sejm mianował go przewodniczącym komisji sądowniczej dla dóbr po skasowanym zakonie jezuickim. 18 września 1773 podpisał traktaty cesji przez Rzeczpospolitą Obojga Narodów ziem zagarniętych przez Rosję, Prusy i Austrię w I rozbiorze Polski[4]. W 1773 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława[5]. W 1775 był też na krótko członkiem Rady Nieustającej, a w tym samym roku biskup poznański Andrzej Stanisław Młodziejowski mianował go swoim koadiutorem, jednocześnie kontynuował karierę polityczną.
W 1776 odznaczony Orderem Orła Białego[6]. Członek konfederacji Andrzeja Mokronowskiego w 1776[7] W 1776 został przewodniczącym deputacji do zbadania działań Komisji Wojskowej Koronnej, a w 1778 ponownie wszedł w skład Rady Nieustającej, gdzie kierował Departamentem Interesów Cudzoziemskich. Członek Departamentu Skarbowego Rady Nieustającej w 1779[8]. W 1780, po śmierci bp. Młodziejewskiego został biskupem poznańskim oraz podkanclerzym, a następnie kanclerzem wielkim koronnym.
W nowej diecezji powołał, w miejsce Akademii Lubrańskiego połączonej przez KEN z Kolegium Jezuickim, seminarium duchowne, któremu w 1784 nadał statut, wysokie dochody oraz utworzył w nim nieistniejące dotychczas studium teologiczne. Ponadto do jego zasług na tym urzędzie należy dodać odbudowę katedry poznańskiej po pożarze z 1772 oraz reformę organizacyjną administracji diecezjalnej.
Zaangażowanie biskupa w sprawy diecezji sprawiło, że zaczął on zaniedbywać urzędy świeckie. Nakładający się na to konflikt z posłem rosyjskim sprawił, że w 1786 złożył urząd kanclerski, jednak jako biskup poznański nadal uczestniczył w życiu politycznym kraju. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego[9]. Podczas Sejmu Czteroletniego zaliczano go do zwolenników reform. Był wówczas przewodniczącym deputacji mającej rozpatrzyć żądania mieszczan. Jednocześnie większość reform podatkowych dyskutowanych podczas obrad było jego autorstwa. Figurował na liście posłów i senatorów posła rosyjskiego Jakowa Bułhakowa w 1792, będącym zestawieniem osób, na które Rosjanie mogli liczyć przy rekonfederacji i obaleniu dzieła 3 maja[10]. W końcowym okresie sejmu poparł jednak konfederację targowicką, był konsyliarzem jej konfederacji generalnej koronnej[11] i został z jej ramienia cenzorem nowo wydawanych książek. Po zajęciu Warszawy przez wojska rosyjskie w kościołach odczytywany był jego list wzywający Polaków do posłuszeństwa. Kończył się on wezwaniem, by Bóg pomagał w pracach konfederacji targowickiej "dla dobra Ojczyzny"[12].
Zmarł w Warszawie, gdzie został pochowany w kolegiacie św. Jana (dzisiejsza katedra).
- ↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 86.
- ↑ Antoni Onufry Okęcki. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2012-01-28].
- ↑ Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., [w:] „Kwartalnik Historyczny”, LXXIX, nr 3, 1972, s. 545–562.
- ↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 20–48.
- ↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Świętego Stanisława, Warszawa 2006, s. 181.
- ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, 2008, s. 218.
- ↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 527.
- ↑ KALENDARZ polityczny dla Królestwa Polskiego y Wielkiego Xięstwa Litewskiego na rok pański 1779. w Warszawie, Nakładem y drukiem Michała Groella Księgarza Nadwornego J.K.Mci., [b.n.s]
- ↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 307.
- ↑ Łukasz Kądziela, Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792-1793, Warszawa 1993, s. 46, Сборник Русского исторического общества, t. 47, Petersburg 1885, s. 272.
- ↑ Dariusz Rolnik, Szlachta koronna wobec konfederacji targowickiej (maj 1792–styczeń 1793), Katowice 2000, s. 162.
- ↑ Paweł Wroński , Co miał na myśli arcybiskup Michalik, wyborcza.pl [dostęp 2016-03-30] .
Bibliografia
- Gąsiorowski A., Topolski J. (red.), Wielkopolski słownik biograficzny, PWN, Warszawa 1981, ISBN 83-01-02722-3 (autor hasła: Marian Drozdowski).
Linki zewnętrzne
- {{{tytuł}}} [online], catholic-hierarchy.org (ang.). [dostęp 2012-01-28]
- Okęccy herbu Radwan
- Biskupi chełmscy (Kościół rzymskokatolicki)
- Biskupi poznańscy
- Kanclerze wielcy koronni (duchowni)
- Senatorowie duchowni I Rzeczypospolitej
- Członkowie delegacji Sejmu Rozbiorowego 1773-1775
- Konsyliarze Departamentu Skarbowego Rady Nieustającej
- Członkowie konfederacji Andrzeja Mokronowskiego 1776
- Członkowie konfederacji Sejmu Czteroletniego
- Konsyliarze konfederacji generalnej koronnej (konfederacja targowicka)
- Konsyliarze Rady Nieustającej
- Przewodniczący Departamentu Interesów Cudzoziemskich Rady Nieustającej
- Sygnatariusze traktatu polsko-austriackiego I rozbioru Polski
- Sygnatariusze traktatu polsko-pruskiego I rozbioru Polski
- Sygnatariusze traktatu polsko-rosyjskiego I rozbioru Polski
- Prawnicy I Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Orderem Orła Białego (I Rzeczpospolita)
- Kawalerowie Orderu Świętego Stanisława (I Rzeczpospolita)
- Absolwenci i studenci Akademii Krakowskiej
- Pochowani w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie
- Urodzeni w 1729
- Zmarli w 1793