Kościół Matki Bożej Różańcowej i klasztor Dominikanów w Grodnie

Klasztor Dominikanów w Grodnie

Kościół Dominikanów i Gimnazjum w Grodnie
Państwo	Białoruś
Miejscowość	Grodno
Kościół	rzymskokatolicki
Właściciel	dominikanie
Obiekty sakralne
Kościół	NMP Różańcowej
Fundator	wojewoda mścisławski Fryderyk Sapieha i jego żona Krystyna
Styl	barok
Data budowy	XVIII wiek
Data zburzenia	ok. 1870

{{Klasztor infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt grafiki =

Kościół i klasztor Dominikanów w Grodnie – nieistniejący obecnie barokowy kościół wznoszący się przy ulicy Wileńskiej, głównej północnej arterii Grodna. Z kościoła zachował się jedynie fragment lewej nawy wtopiony w zabudowania Gimnazjum.

Klasztor Dominikanów w Grodnie powstał z fundacji wojewody mścisławskiego Fryderyka Sapiehy oraz jego małżonki Krystyny z Pociejów Sapieżyny. W roku 1632 król Zygmunt III Waza potwierdził nadanie fundacji dominikanom grodzieńskim, a w roku 1635 r. fundacja została zaaprobowana przez Sejm. Jurydyka zakonników znajdowała się w północno-zachodniej partii miasta, między ulicą Wileńską, Plebańską, zaułkiem Trojeckim oraz Rynkiem Niemieckim. Pierwszą siedzibą Dominikanów w Grodnie była kamienica zakupiona na ich potrzeby.

Murowany kościół pod wezwaniem NMP Różańcowej został wybudowany w stylu klasycyzującego baroku po pożarze w 1708 roku. Kościół został zburzony w czasach zaborów około 1870 roku, zachował się jednak z niego fragment lewej nawy wtopiony w budynek Gimnazjum. Obecnie na miejscu kościoła znajduje się niezabudowany placyk z popiersiem marszałka Sokołowskiego.

Murowany dwupiętrowy klasztor zaczęto budować w 1737 r. Jego budowa trwała przez 30 lat. W 1782 roku pożar strawił klasztor, co wymagało jego przebudowy. Pomiędzy 1783 a 1795 r. zgromadzenie dominikanów wzniosło "officynę murowaną dwupiętrową w ktorey umieszczały się szkoły”, ciągnący się wzdłuż zaułku Trojeckiego, idącego ku Niemieckiemu Rynku. Po upadku Powstania listopadowego w 1832 roku zakonnicy zostali poddani represjom przez zaborców rosyjskich, polegających na zsyłkach na Syberię i karach więzienia, a sam klasztor został zlikwidowany. Następnie budynek klasztorny został całkowicie przebudowany na budynek Gimnazjum wznoszącego się wzdłuż obecnej ulicy Sowieckiej.

Wzdłuż ulicy Dominikańskiej biegnącej w kierunku dawnego Rynku Niemieckiego zachował się budynek Gimnazjum dominikańskiego z końca XVIII wieku. Obecnie jest to siedziba kilku instytucji kulturalnych.

• 
  Fasada w 1856 roku z wariantowym projektem zwieńczenia wież
• 
  Kościół w 1860 roku na widoku Napoleona Ordy
• 
  Przebudowany w XIX wieku na Gimnazjum klasztor Dominikanów
• 
  Gimnazjum Dominikanów z końca XVIII w.

Bibliografia

• L. Wenc, "Fundacje i fundatorzy klasztorów dominikańskich i bernardyńskich w Polsce w latach 1580-1648", [w:] Studia nad historią dominikanów w Polsce 1222-1972, red. J. Kłoczowskiego, t. 1, Warszawa 1975, s. 594, 600, 601, 603, 604;
• H. Gwiazda, "Fundacje i fundatorzy klasztorów dominikańskich w Wielkim Księstwie Litewskim latach 1648-1696"
• Maria Kałamajska-Saeed (red. nauk.), Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa trockiego, cz. IV, tom 3, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 2016, ISBN 978-83-63463-56-4