Lubecz: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
с |
drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
Lubecz to jedno z najstarszych miast na terenie współczesnego państwa [[Ukraina]], pierwsza wzmianka historyczna z roku [[882]], gród został założony i obwarowany przez normańskich [[Waregowie|Waregów]]. W roku [[907]] książę Rusi [[Oleg Mądry]] w czasie wyprawy na [[Kijów]] zajął ponownie gród i ustanowił w nim swoje rządy. W latach [[1024]]-[[1036]] i [[1054]]-[[1239]] Lubecz wchodził w skład [[Siewierszczyzna|księstwa czernihowskiego]]. W roku [[1097]] w Lubeczu odbył się zjazd książąt ruskich z udziałem [[Włodzimierz Monomach|Włodzimierza Monomacha]] oraz Wasyla Rościsławowica. Na zjeździe omawiano plany obronne przed najazdami tatarskich plemion [[Połowcy|Kumanów]]. |
Lubecz to jedno z najstarszych miast na terenie współczesnego państwa [[Ukraina]], pierwsza wzmianka historyczna z roku [[882]], gród został założony i obwarowany przez normańskich [[Waregowie|Waregów]]. W roku [[907]] książę Rusi [[Oleg Mądry]] w czasie wyprawy na [[Kijów]] zajął ponownie gród i ustanowił w nim swoje rządy. W latach [[1024]]-[[1036]] i [[1054]]-[[1239]] Lubecz wchodził w skład [[Siewierszczyzna|księstwa czernihowskiego]]. W roku [[1097]] w Lubeczu odbył się zjazd książąt ruskich z udziałem [[Włodzimierz Monomach|Włodzimierza Monomacha]] oraz Wasyla Rościsławowica. Na zjeździe omawiano plany obronne przed najazdami tatarskich plemion [[Połowcy|Kumanów]]. |
||
Od II poł. [[XIV wiek|XIV]] w. do [[1503]] Lubecz znajdował się w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego, starostwo starodubowskie. Następnie Lubecz należał do [[Carstwo Rosyjskie|Carstwa Moskiewskiego]]. Po wojnie polsko-rosyjskiej zakończonej [[Rozejm w Dywilinie|Rozejmem w Dywlinie]], w latach [[1618]]-[[1667]] w granicach Korony Królestwa Polskiego i [[I Rzeczpospolita|Rzeczypospolitej]], [[województwo kijowskie]], starostwo lubeckie i łojowskie. W roku [[1623]] Lubecz otrzymał prawa miejskie ''[[Prawo magdeburskie|magdeburskie]]'', od roku [[1635]] w składzie [[województwo czernihowskie|województwa czernihowskiego]]. W 1646 roku Sejm zdecydował, że Lubecz zostanie przyłączony do Wielkiego Księstwa Litewskiego do czasu odzyskania przez WKL [[Trubeck|Trubecka]], który król [[Władysław IV Waza|Władysław IV]] przekazał dobrowolnie Moskwie w 1644 roku. W 1648 roku zdobyli go Kozacy, ale odzyskał go hetman [[Janusz Radziwiłł (hetman wielki litewski)|Janusz Radziwiłł]]. Następnie ponownie zajęty przez Kozaków, ale po II [[Bitwa pod Łojowem (1651)|bitwie pod Łojowem]] w 1651 roku odzyskany przez Janusza Radziwiłła. |
Od II poł. [[XIV wiek|XIV]] w. do [[1503]] Lubecz znajdował się w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego, starostwo starodubowskie. Następnie Lubecz należał do [[Carstwo Rosyjskie|Carstwa Moskiewskiego]]. Po wojnie polsko-rosyjskiej zakończonej [[Rozejm w Dywilinie|Rozejmem w Dywlinie]], w latach [[1618]]-[[1667]] w granicach Korony Królestwa Polskiego i [[I Rzeczpospolita|Rzeczypospolitej]], [[województwo kijowskie]], starostwo lubeckie i łojowskie. Lubecz należał do dóbr królewskich. W okresie panowania króla [[Jan Kazimierz|Jana Kazimierza]] miasto dzierżawili książęta [[Radziwiłłowie]] oraz ks. [[Tyszkiewiczowie]]. W roku [[1623]] Lubecz otrzymał prawa miejskie ''[[Prawo magdeburskie|magdeburskie]]'', od roku [[1635]] w składzie [[województwo czernihowskie|województwa czernihowskiego]]. W 1646 roku Sejm zdecydował, że Lubecz zostanie przyłączony do Wielkiego Księstwa Litewskiego do czasu odzyskania przez WKL [[Trubeck|Trubecka]], który król [[Władysław IV Waza|Władysław IV]] przekazał dobrowolnie Moskwie w 1644 roku. W 1648 roku zdobyli go Kozacy, ale odzyskał go hetman [[Janusz Radziwiłł (hetman wielki litewski)|Janusz Radziwiłł]]. Następnie ponownie zajęty przez Kozaków, ale po II [[Bitwa pod Łojowem (1651)|bitwie pod Łojowem]] w 1651 roku odzyskany przez Janusza Radziwiłła. |
||
=== Obrona Lubecza === |
|||
W Lubeczu hetman polny pozostawił silny, liczący ok. 3 tys. żołnierzy, garnizon, którego trzon stanowił regiment pieszy księcia Franciszka Hermana Sachsen-Lauenburga. Dowództwo nad nim otrzymał porucznik husarski Maciej Frąckiewicz Radzimiński. Oddziały pozostawione w Lubeczu miały przede wszystkim ubezpieczać jedyne dogodne połączenie pomiędzy północną Ukrainą a Wielkim Księstwem Litewskim, a także przeciwstawiać się działaniom pułków kozackich z lewego brzegu Dniepru. Po ugodzie pod Białą Cerkwią oddziały litewskie pozostawione w Lubeczu zostały odblokowane, ponieważ od kilku tygodni musiały odpierać coraz gwałtowniejsze ataki Kozaków z pułku czernihowskiego. Otoczyli oni na tyle ścisłym pierścieniem blokady bronione przez Litwinów szańce, usypane na tzw. Łysej Górze, że jak donosił Janusz Kiszka ''ich nasi z wału ictu'' (uderzeniem) ''kamienia dosięgnąć mogą'' (...) ''powietrze'' (choroby) ''panuje między nimi'' (obrońcami) ''i głód się wzmaga, a na ostatek i wody są odjęte, a zaczynało im też brakować prochu i ołowiu''<ref>http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Przeglad_Historyczno_Wojskowy/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2013-t14(65)-n3_(245)/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2013-t14(65)-n3_(245)-s7-30/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2013-t14(65)-n3_(245)-s7-30.pdf</ref>''.'' |
|||
W rozpoczęciu kolejnego etapu Powstania Chmielnickiego zostało spalone przez Kozaków i opisane jako "puste". |
|||
Przyłączony do Rosji w [[1667]] według postanowień [[rozejm andruszowski|rozejmu andruszowskiego]], potwierdzonych [[pokój Grzymułtowskiego|pokojem Grzymułtowskiego]] w [[1686]]. |
|||
Od roku [[1801]] w guberni czernihowskiej, powiat horodnicki. W roku [[1876]] miasto liczyło 459 domów oraz 2091 mieszkańców. W latach [[1922]]-[[1991]] należał do [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej SRR]], od roku [[1932]] w obwodzie czernihowskim, od [[1991]] należy do Ukrainy. Uświęcając wydarzenia [[Zjazd w Lubeczu|Lubeckiego zjazdu]] w [[1997]] roku został odsłonięty [[brązy|brązowy]] pomnik autorstwa [[Giennadij Jerszow|Gennadija Jerszowa]], ukazujący sylwetki książąt oraz mnicha sprzed 900 lat. |
Od roku [[1801]] w guberni czernihowskiej, powiat horodnicki. W roku [[1876]] miasto liczyło 459 domów oraz 2091 mieszkańców. W latach [[1922]]-[[1991]] należał do [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej SRR]], od roku [[1932]] w obwodzie czernihowskim, od [[1991]] należy do Ukrainy. Uświęcając wydarzenia [[Zjazd w Lubeczu|Lubeckiego zjazdu]] w [[1997]] roku został odsłonięty [[brązy|brązowy]] pomnik autorstwa [[Giennadij Jerszow|Gennadija Jerszowa]], ukazujący sylwetki książąt oraz mnicha sprzed 900 lat. |
||
Wersja z 17:49, 12 kwi 2017
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Populacja (2001) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380 4641 | ||||
| Kod pocztowy |
15041 | ||||
Położenie na mapie obwodu czernihowskiego  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:airport} | |||||
Lubecz lub Lubiacz, (ukr. Любеч) – miasto na Ukrainie, nad rzeką Dniepr i Użyk, obwód czernihowski, od zachodniej strony przy granicy z Białorusią. Był miastem królewskim Rzeczypospolitej Obojga Narodów[1].
Historia
Lubecz to jedno z najstarszych miast na terenie współczesnego państwa Ukraina, pierwsza wzmianka historyczna z roku 882, gród został założony i obwarowany przez normańskich Waregów. W roku 907 książę Rusi Oleg Mądry w czasie wyprawy na Kijów zajął ponownie gród i ustanowił w nim swoje rządy. W latach 1024-1036 i 1054-1239 Lubecz wchodził w skład księstwa czernihowskiego. W roku 1097 w Lubeczu odbył się zjazd książąt ruskich z udziałem Włodzimierza Monomacha oraz Wasyla Rościsławowica. Na zjeździe omawiano plany obronne przed najazdami tatarskich plemion Kumanów.
Od II poł. XIV w. do 1503 Lubecz znajdował się w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego, starostwo starodubowskie. Następnie Lubecz należał do Carstwa Moskiewskiego. Po wojnie polsko-rosyjskiej zakończonej Rozejmem w Dywlinie, w latach 1618-1667 w granicach Korony Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej, województwo kijowskie, starostwo lubeckie i łojowskie. Lubecz należał do dóbr królewskich. W okresie panowania króla Jana Kazimierza miasto dzierżawili książęta Radziwiłłowie oraz ks. Tyszkiewiczowie. W roku 1623 Lubecz otrzymał prawa miejskie magdeburskie, od roku 1635 w składzie województwa czernihowskiego. W 1646 roku Sejm zdecydował, że Lubecz zostanie przyłączony do Wielkiego Księstwa Litewskiego do czasu odzyskania przez WKL Trubecka, który król Władysław IV przekazał dobrowolnie Moskwie w 1644 roku. W 1648 roku zdobyli go Kozacy, ale odzyskał go hetman Janusz Radziwiłł. Następnie ponownie zajęty przez Kozaków, ale po II bitwie pod Łojowem w 1651 roku odzyskany przez Janusza Radziwiłła.
Obrona Lubecza
W Lubeczu hetman polny pozostawił silny, liczący ok. 3 tys. żołnierzy, garnizon, którego trzon stanowił regiment pieszy księcia Franciszka Hermana Sachsen-Lauenburga. Dowództwo nad nim otrzymał porucznik husarski Maciej Frąckiewicz Radzimiński. Oddziały pozostawione w Lubeczu miały przede wszystkim ubezpieczać jedyne dogodne połączenie pomiędzy północną Ukrainą a Wielkim Księstwem Litewskim, a także przeciwstawiać się działaniom pułków kozackich z lewego brzegu Dniepru. Po ugodzie pod Białą Cerkwią oddziały litewskie pozostawione w Lubeczu zostały odblokowane, ponieważ od kilku tygodni musiały odpierać coraz gwałtowniejsze ataki Kozaków z pułku czernihowskiego. Otoczyli oni na tyle ścisłym pierścieniem blokady bronione przez Litwinów szańce, usypane na tzw. Łysej Górze, że jak donosił Janusz Kiszka ich nasi z wału ictu (uderzeniem) kamienia dosięgnąć mogą (...) powietrze (choroby) panuje między nimi (obrońcami) i głód się wzmaga, a na ostatek i wody są odjęte, a zaczynało im też brakować prochu i ołowiu[2].
W rozpoczęciu kolejnego etapu Powstania Chmielnickiego zostało spalone przez Kozaków i opisane jako "puste".
Przyłączony do Rosji w 1667 według postanowień rozejmu andruszowskiego, potwierdzonych pokojem Grzymułtowskiego w 1686.
Od roku 1801 w guberni czernihowskiej, powiat horodnicki. W roku 1876 miasto liczyło 459 domów oraz 2091 mieszkańców. W latach 1922-1991 należał do Ukraińskiej SRR, od roku 1932 w obwodzie czernihowskim, od 1991 należy do Ukrainy. Uświęcając wydarzenia Lubeckiego zjazdu w 1997 roku został odsłonięty brązowy pomnik autorstwa Gennadija Jerszowa, ukazujący sylwetki książąt oraz mnicha sprzed 900 lat.
Znani
- urodzony w Lubeczu Antypas — Antoni Pieczerski (983-1073), św. Kościoła obrządku wschodniego
- książę Andrzej Wiśniowiecki, zm. 1584, starosta lubecki
- książę Paweł Sapieha, zm. 1580, starosta lubecki
- książę Michał Wiśniowiecki, zm. 1584, starosta lubecki
- książę Aleksander Wiśniowiecki, zm. 1594, starosta lubecki
- Mikołaj Abramowicz, zm. 1651, wojewoda trocki
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Lubecz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 395.
- ↑ Aleksander Jabłonowski, Polska XVI wieku. Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów – Bracław). T. 3, Warszawa 1897, s. 230.
- ↑ http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Przeglad_Historyczno_Wojskowy/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2013-t14(65)-n3_(245)/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2013-t14(65)-n3_(245)-s7-30/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2013-t14(65)-n3_(245)-s7-30.pdf