Biały Bór: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 12:05, 24 kwi 2017

Szablon:POL miasto infobox Biały Bór (staropl. "Białobork", niem. Baldenburg, ukr. Білий Бір) – miasto w północnej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie szczecineckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Biały Bór.

Położone jest w dolinie rzeki Białej, na przesmyku między jeziorami Bielsko i Ławiczka. Prawa miejskie uzyskał w 1382, w czasie II wojny światowej został znacznie zniszczony.

Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 2219 mieszkańców^[1].

W miejscowości działało Stado Ogierów Biały Bór. Od 1994 r. jako Zakład Treningowy Skarbu Państwa Biały Bór^[2], potem ponownie jako SO. W 2003 r. weszło w skład Stada Ogierów w Sierakowie Wielkopolskim Sp. z o.o., a w 2007 r. przeszło w skład Stadniny Koni w Dobrzyniewie Sp. z o.o.. Od ok. 2011 r. stadnina jest dzierżawiona przez firmę prywatną.

Położenie

Położone na Pojezierzu Drawskim w okolicach jezior: Bielsko (o pow. 268 ha i głębokości do 23 m), Cieszęcino (o pow. 102 ha i głębokości 50 m), wzdłuż których rozciąga się park krajobrazowy wraz z jeziorami Łobez (zajmuje obszar o pow. 48,7 ha) i Jezioro Ławiczka (pow. 6,6 ha). Leżą one w dorzeczu Gwdy i Noteci, a ich wody spływają rzeką Białą do Czernicy. Okolice jezior pokryte są lasami mieszanymi oraz borami.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. koszalińskiego.

Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia gminy wynosiła 12,82 km²^[3].

Osiedla mieszkaniowe miasta: Dalkowo, Kamienna, Linowo.

Komunikacja

Biały Bór leży na przecięciu dróg krajowych: nr 25 z nr 20. Połączenia do miasta obsługuje pięciu przewoźników autobusowych wywodzących się z b. PKS:

PPKS Bytów
PKS SŁUPSK S.A.
PKS Człuchów
PKS Koszalin
PKS Szczecinek
PKS Jelenia Góra (sezonowo)

Przez miasto biegnie linia kolejowa Piła Główna – Ustka, z przystankiem Biały Bór.

Gmina zasłynęła w 2011 r. z sieci fotoradarów o zagęszczeniu nieproporcjonalnym do swojego obszaru i zaludnienia^[4].

Historia

1283 – książę gdański Mściwoj II ufundował tu parafię podległą arcybiskupstwu gnieźnieńskiemu
1309 – pod panowaniem Krzyżaków
1382 – lokacja miasta
1395 – potwierdzenie praw miejskich chełmińskich przez Wielkiego Mistrza Zakonu Konrada Zöllnera von Rotenstein
1408 – probostwo otrzymało wieś od wielkiego mistrza Ulricha von Jungingen
1466-1772 – miejscowość należała do Prus Królewskich w Koronie Polskiej
1623-1638 starostą był Andrzej Łaszewski, a następnie do 1648 jego żona Helena
1649-1654 - starostą Białego Boru (Białoborku) był Mikołaj Trzebuchowski, syn Samuela^[5] i Elżbiety Kretkowskiej. Mikołaj Trzebuchowski wraz z żoną Teresą Łaszewską 14 lipca 1654 roku scedowali starostwo Franciszkowi Wejherowi^[6]
1654-1671 - starostą był Franciszek Wejher
1671-1672 - starostą był Joachim Ernest Krokowski
1672-1672 - starostą Dorota Krokowska, córka poprzednika
1673-1768 - starostwo w rękach Wejherów
1768-1772 - starostą był Henryk Goltz
od 1772 – miasto pod zaborem pruskim
1875 – nowy kościół katolicki, należący do parafii Eikfirn, obsługiwał 56 wiernych
1878 – uzyskanie połączenia kolejowego
1939 – 2292 mieszkańców
1945 – miasteczko, silnie ufortyfikowane, stanowiło część umocnień Wału Pomorskiego i zostało zniszczone w 80%, zaś ludność je opuściła
1950 – 775 mieszkańców
1957 – 1315 mieszkańców

W Białym Borze w latach 60. XX w. kręcono film pt. Pan Wołodyjowski.

Na polskiej mapie wojskowej z 1936 r. przy oznaczeniu miasta podano polski egzonim Białybór^[7]. Nazwę Biały Bór ustalono urzędowo w 1946 r.^[8]

Przyroda i turystyka

Miasto położone jest w niewielkiej dolinie, otoczone lasami. Obiekty historyczne^[9]:

kościół neogotycki św. Michała Archanioła z 1878 r. z późnobarokowym ołtarzem
Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogarodzicy według projektu i z dekoracją malarską J. Nowosielskiego, 23 września 2007 r. podniesiona do rangi sanktuarium
pomnik Tarasa Szewczenki
neogotycki budynek d. sądu grodzkiego (dziś niemal w ruinie, należy do właściciela prywatnego)^[10]
pozostałość po młynie wodnym
stadnina ogierów stylizowana na dawny dwór szlachecki, z torem jeździeckim
bunkry Wału Pomorskiego
park
Cmentarz żydowski w Białym Borze

Zabytki

dawny budynek Sądu przy ul. Sądowej 9 (obecnie szkoła)
Kościół parafialny p.w. św. Michała Archanioła
stajnie przy ul. Dworcowej 22
Ratusz przy ul. Żymierskiego 10
dworzec PKP, ul. Kolejowa
szkoła, ul. Brzeźnicka 10
budynek, ul. Bobolicka 4
narożny dom przy skrzyżowaniu dróg do Szczecinka i Bobolic - parter tego budynku to ryglujący to skrzyżowanie niemiecki dwusektorowy schron bojowy z lat 1939-1945

Żwirownia

W okolicach miasta znajduje się jedno z najwyższych wzniesień w regionie. Jest to sztuczne wzniesienie powstałe z wydobywania żwiru. Góra ma wysokość ok. 250 m. Przy dobrej pogodzie można zobaczyć z niej oddalony o 30 km Szczecinek.^{[potrzebny przypis]}

Oświata

Na terenie miasta działa kilka placówek oświatowych:

Zespół Szkół nr 1
Szkoła Podstawowa nr 2 (mniejszości ukraińskiej)
Gimnazjum nr 2 (mniejszości ukraińskiej)
Zespół Szkół im. Oskara Langego
Liceum Ogólnokształcące nr 1 (mniejszości ukraińskiej)
Technikum hodowli koni

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Białego Boru w 2014 roku^[11].

Sport

W mieście działa:

klub piłkarski Lider
klub piłkarski Hubertus
klub kajakarski Hubertus
klub jeździecki Hubertus przy stadninie koni

W mieście organizowane są mistrzostwa Polski w WKKW.

Obiekty sportowe:

hala przy Zespole Szkół nr 1
2 stadniny koni
stadion miejski
kompleks boisk "Orlik 2012"

Administracja

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. W Radzie Miejskiej w Białym Borze zasiada 15 radnych. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest Urząd Miejski przy ul. Żymierskiego.

Burmistrzowie Białego Boru:

Franciszek Lech Kwaśniewski (PSL) (2002-2012)
Paweł Stanisław Mikołajewski (2013 r.)

Biały Bór należy do Związku Miast Polskich.

Mieszkańcy Białego Boru wybierają posłów z okręgu wyborczego nr 40, senatora z okręgu wyborczego nr 100, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

Wspólnoty wyznaniowe

Osoby z Białego Boru

W latach 1967-2008 w Białym Borze mieszkał podporucznik Józef Mioduszewski, urodzony w 1922 r., zmarł w 2008 r. Ułan, bojownik Armii Krajowej, uczestnik akcji "Burza" w powstaniu warszawskim, odznaczony za zasługi w walce przeciw Armii Czerwonej m.in. Orderem Odrodzenia Polski "Polonia Restituta" klasy kawalerskiej, dwoma Krzyżami Walecznych. Miłośnik koni – w latach 1972-1981 był kierownikiem stada ogierów w Białym Borze. Pośmiertnie uhonorowany tytułem Bohatera Łomianek przez Radę Miejską i Burmistrza Łomianek.

↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-06-10. ISSN 1734-6118.
↑ Internetowy System Aktów Prawnych Dz.U. 1994 nr 83 poz. 383
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
↑ MIEJSCA KONTROLI RUCHU DROGOWEGO - Miasto i Gmina Biały Bór
↑ Jerzy Antoni Kostka, Kostkowie herbu Dąbrowa . Wyd. Z.P. POLIMER Koszalin 2010, ISBN 978-83-89976-40-6 , s. 255
↑ Paweł Czaplewski ks., Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie publiczni 1454-1772. Rocznik Towarzystwa Naukowego w Toruniu XXVI-XXVIII (1919-1921), Toruń 1921, s. 52
↑ Arkusz 43 Bydgoszcz. Mapa operacyjna 1:300 000. Wojskowy Instytut Geograficzny, Warszawa: 1936.
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
↑ W rejestrze zabytków nie ma ani jednego zabytku wypisanego dla Białego Boru
↑ Biały Bór, sąd grodzki i zabytki.
↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie populacja2016
BŁĄD PRZYPISÓW
↑ Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 5 czerwca 2014.

Linki zewnętrzne

Historia Żydów w Białym Borze na portalu Wirtualny Sztetl
Baldenburg, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 86 .

[Ludność2010-12-1] Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-06-10. ISSN 1734-6118.

[2] Internetowy System Aktów Prawnych Dz.U. 1994 nr 83 poz. 383

[3] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.

[4] MIEJSCA KONTROLI RUCHU DROGOWEGO - Miasto i Gmina Biały Bór

[5] Jerzy Antoni Kostka, Kostkowie herbu Dąbrowa . Wyd. Z.P. POLIMER Koszalin 2010, ISBN 978-83-89976-40-6 , s. 255

[6] Paweł Czaplewski ks., Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie publiczni 1454-1772. Rocznik Towarzystwa Naukowego w Toruniu XXVI-XXVIII (1919-1921), Toruń 1921, s. 52

[7] Arkusz 43 Bydgoszcz. Mapa operacyjna 1:300 000. Wojskowy Instytut Geograficzny, Warszawa: 1936.

[8] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)

[9] W rejestrze zabytków nie ma ani jednego zabytku wypisanego dla Białego Boru

[czyste30-10] Biały Bór, sąd grodzki i zabytki.

[populacja2016-11] Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie populacja2016
BŁĄD PRZYPISÓW

[12] Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 5 czerwca 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

@@ Linia 113: / Linia 113: @@
 == Zabytki ==
-* dawny budynek Sądu przy ul. Sądowej 9, obecnie szkoła
+* dawny budynek Sądu przy ul. Sądowej 9 (obecnie szkoła)
-* kościół parafialny p.w. św. Michała Archanioła
+* Kościół parafialny p.w. św. Michała Archanioła
 * stajnie przy ul. Dworcowej 22
 * Ratusz przy ul. Żymierskiego 10
@@ Linia 120: / Linia 120: @@
 * szkoła, ul. Brzeźnicka 10
 * budynek, ul. Bobolicka 4
+* narożny dom przy skrzyżowaniu dróg do Szczecinka i Bobolic - parter tego budynku to ryglujący to skrzyżowanie niemiecki dwusektorowy [[schron]] bojowy z lat 1939-1945
 == Żwirownia ==

Miasta na prawach powiatu	Koszalin Szczecin Świnoujście
Miasta powiatowe	Białogard Choszczno Drawsko Pomorskie Goleniów Gryfice Gryfino Kamień Pomorski Kołobrzeg Łobez Myślibórz Police Pyrzyce Sławno Stargard Szczecinek Świdwin Wałcz
Miasta gminne	Barlinek Barwice Biały Bór Bobolice Borne Sulinowo Cedynia Chociwel Chojna Czaplinek Człopa Darłowo Dębno Dobra k. Nowogardu Dobrzany Drawno Dziwnów Golczewo Gościno Ińsko Kalisz Pomorski Karlino Lipiany Maszewo Mielno Mieszkowice Międzyzdroje Mirosławiec Moryń Nowe Warpno Nowogard Pełczyce Płoty Polanów Połczyn-Zdrój Recz Resko Sianów Stepnica Suchań Trzcińsko-Zdrój Trzebiatów Tuczno Tychowo Węgorzyno Wolin Złocieniec

Miasto	Biały Bór
Części miasta	Dalkowo Kamienna Linowo
Wsie	Biała Bielica Biskupice Brzeźnica Drzonowo Dyminek Grabowo Kaliska Kazimierz Kołtki Sępolno Małe Sępolno Wielkie
Osady	Bagniewko Białka Biały Dwór Borzęcino Cybulin Dalkowo Dołgie Donimierz Gostkowo Jawory Kamienna Kierzkowo Koleśnik Kosobudy Linowo Lubiesz Łukowo Miłkowo Miłobądz Pierzchowo Ponikwa Przybrda Radzewo Rosłonki Rzyszczewko Stepień Stepno Świerczewo Świerszczewo Trzebiele Wodnik Zduny
Inne miejscowości	Cieszęcino Kolonia Biskupice

Miasta	Barwice Biały Bór Borne Sulinowo Szczecinek
Gminy miejskie	Szczecinek
Gminy miejsko-wiejskie	Barwice Biały Bór Borne Sulinowo
Gminy wiejskie	Grzmiąca Szczecinek

Przynależność wojewódzka	woj. pomorskie (PRL) (1945–46) woj. szczecińskie (1946–50) woj. koszalińskie (1950–75)
Miasta	Biały Bór (do 1957 →) Czarne Człuchów Debrzno Lędyczek (do 1953 →)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Brzezie (do 1954) Chrząstowo (od 1973) Cierznie (do 1954) Czarne (od 1973) Człuchów Debrzno (od 1973) Gwieździn (do 1954) Koczała (do 1954) Łoża (do 1954) Przechlewo Rzeczenica (od 1973) Strzeczona (do 1954) Wierzchowo (do 1954)
Gromady (1954–72)	Barkowo (1954–71) Biały Bór (1954–57 →) Bińcze (1954–59) Brzezie (1954–71) Chrząstowo (1954–72) Cierznie (1954–61) Czarne (1971–72) Człuchów (1961–72) Debrzno (1961–72) Drzonowo (1954–57 →) Jęczniki Wielkie (1954–71) Koczała (1954–57 →) Międzybórz (1954–57) Mosiny (1954–71) Nowa Wieś (1954–59) Pietrzykowo (1954 →) Polnica (1954–61) Przechlewo (1954–72) Rychnowy (1954–61) Rzeczenica (1954–72) Sąpolno (1954–71) Sierpowo (1954–71) ~~Stare Gronowo~~(←~~1971~~) Stołczno (1954–61) Strzeczona (1954–61) Wyczechy (1954–71)