Mieczysław Gębarowicz: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 15: Linia 15:
}}
}}
[[Plik:Lwow-cmentarz Lyczakowski Mieczyslaw Gebarowicz.JPG|thumb|240px|Lwów-cmentarz Łyczakowski - Grobowiec, w którym został pochowany prof. Mieczysław Gębarowicz]]
[[Plik:Lwow-cmentarz Lyczakowski Mieczyslaw Gebarowicz.JPG|thumb|240px|Lwów-cmentarz Łyczakowski - Grobowiec, w którym został pochowany prof. Mieczysław Gębarowicz]]
'''Mieczysław Jan Gębarowicz'''<ref name="Sprawozdanie">''[http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication?id=354 XII. Sprawozdanie Dyrekcji C. K. Gimnazyum w Buczaczu za rok szkolny 1911].'' Buczacz: Nakładem Funduszu Naukowego, z Drukarni Stanisława Kuźniarskiego w Jaśle, 1911, s. 70.</ref> (ur. [[17 grudnia]] [[1893]] w [[Jarosław]]iu, zm. [[2 września]] [[1984]] we [[Lwów|Lwowie]]) – [[Polacy|polski]] uczony i humanista, historyk sztuki.
'''Mieczysław Jan Gębarowicz'''<ref name="Sprawozdanie">''[http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication?id=354 XII. Sprawozdanie Dyrekcji C. K. Gimnazyum w Buczaczu za rok szkolny 1911].'' Buczacz: Nakładem Funduszu Naukowego, z Drukarni Stanisława Kuźniarskiego w Jaśle, 1911, s. 70.</ref> (ur. [[17 grudnia]] [[1893]] w [[Jarosław]]iu, zm. [[2 września]] [[1984]] we [[Lwów|Lwowie]]) – [[Polacy|polski]] uczony i humanista, profesor dr habilitowany historii sztuki.


<!-- jego ojciec, [[inżynier]] Teofil w 1900 pracował jako zastępca naczelnika stacji kolejowej Stanisławów III → (''Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1900.'' Lwów: drukarnia Władysława Łozińskiego, 1900, s. 662), w 1991 (''Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1911.'' Lwów: drukarnia Władysława Łozińskiego, 1911, s. 881.), 1913 pracował jako naczelnik [[Buczacz (stacja kolejowa)|stacji kolejowej]] w Buczaczu → ''Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1913.'' Lwów: drukarnia Władysława Łozińskiego, 1913, s. 367. -->Wraz z rodzicami mieszkał w [[Jarosław]]iu, [[Iwano-Frankiwsk|Stanisławowie]], później w [[Buczacz]]u i wreszcie we Lwowie. Korzeni jego patriotycznej postawy należy szukać w domu rodzinnym. Obaj bracia: Tadeusz (jego kolegą z klasy był [[Stanisław Czerny (oficer)|Stanisław Czerny]]<ref>''[http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication?id=354 Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazjum w Buczaczu za rok szkolny 1909].'' Buczacz: Drukarnia ludowa W. Dratlera w Buczaczu, 1909, s. 74.</ref>) i Stanisław zapisali się chlubnie w walkach o niepodległość. Także Mieczysław organizował drużynę skautową w Buczaczu, a po upadku monarchii austro-węgierskiej wstąpił do wojska polskiego i [[Bitwa o Lwów (1918–1919)|bronił Lwowa]] w 1918 roku. W [[1912]] roku ukończył z wynikiem chlubnym [[gimnazjum w Buczaczu]]<ref>''[http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication?id=354 Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Buczaczu za rok szkolny 1912].'' Buczacz: Nakładem Funduszu Naukowego, z Drukarni Stanisława Kuźniarskiego w Jaśle, 1912, s. 91.</ref> i rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym [[Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki|Uniwersytetu Lwowskiego]] na dwóch kierunkach: historii powszechnej i historii sztuki. Studia te zostały przerwane na pewien czas przez wydarzenia [[I wojna światowa|pierwszej wojny światowej]] i walk polsko-ukraińskich w [[1918]] roku, kiedy brał udział w [[Bitwa o Lwów (1918–1919)|obronie Lwowa]].
<!-- jego ojciec, [[inżynier]] Teofil w 1900 pracował jako zastępca naczelnika stacji kolejowej Stanisławów III → (''Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1900.'' Lwów: drukarnia Władysława Łozińskiego, 1900, s. 662), w 1991 (''Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1911.'' Lwów: drukarnia Władysława Łozińskiego, 1911, s. 881.), 1913 pracował jako naczelnik [[Buczacz (stacja kolejowa)|stacji kolejowej]] w Buczaczu → ''Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1913.'' Lwów: drukarnia Władysława Łozińskiego, 1913, s. 367. -->Wraz z rodzicami mieszkał w [[Jarosław]]iu, [[Iwano-Frankiwsk|Stanisławowie]], później w [[Buczacz]]u i wreszcie we Lwowie. Korzeni jego patriotycznej postawy należy szukać w domu rodzinnym. Obaj bracia: Tadeusz (jego kolegą z klasy był [[Stanisław Czerny (oficer)|Stanisław Czerny]]<ref>''[http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication?id=354 Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazjum w Buczaczu za rok szkolny 1909].'' Buczacz: Drukarnia ludowa W. Dratlera w Buczaczu, 1909, s. 74.</ref>) i Stanisław zapisali się chlubnie w walkach o niepodległość. Także Mieczysław organizował drużynę skautową w Buczaczu, a po upadku monarchii austro-węgierskiej wstąpił do wojska polskiego i [[Bitwa o Lwów (1918–1919)|bronił Lwowa]] w 1918 roku. W [[1912]] roku ukończył z wynikiem chlubnym [[gimnazjum w Buczaczu]]<ref>''[http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication?id=354 Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Buczaczu za rok szkolny 1912].'' Buczacz: Nakładem Funduszu Naukowego, z Drukarni Stanisława Kuźniarskiego w Jaśle, 1912, s. 91.</ref> i rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym [[Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki|Uniwersytetu Lwowskiego]] na dwóch kierunkach: historii powszechnej i historii sztuki. Studia te zostały przerwane na pewien czas przez wydarzenia [[I wojna światowa|pierwszej wojny światowej]] i walk polsko-ukraińskich w [[1918]] roku, kiedy brał udział w [[Bitwa o Lwów (1918–1919)|obronie Lwowa]].


W [[1920]] roku został asystentem Katedry Historii Polski [[Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki|Uniwersytetu Jana Kazimierza]], po czym w [[1922]] roku przeszedł do pracy w [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich]], gdzie od [[1923]] roku był [[kustosz]]em [[Muzeum Książąt Lubomirskich we Wrocławiu|Muzeum Lubomirskich]]. Prowadził szerokie prace naukowe, brał udział w naukowo-dydaktycznych podróżach do Włoch, Francji, Belgii, Hiszpanii, Niemiec, Austrii i Czechosłowacji. W [[1928]] roku obronił rozprawę habilitacyjną na Uniwersytecie Jana Kazimierza, uzyskując stopień docenta historii sztuki. W październiku 1936 otrzymał tytuł profesora tytularnego na [[Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie|Wydziale Humanistycznym]] [[Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki|Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie]]<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Nowi profesorowie na Uniwersytecie lwowskim | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 2 | data = Nr 245 z 24 października 1936 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=44597}}</ref>. Od roku 1923 do 1938 wykładał również historię sztuki na Wydziale Architektonicznym [[Politechnika Lwowska|Politechniki Lwowskiej]].
W [[1920]] roku został asystentem Katedry Historii Polski [[Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki|Uniwersytetu Jana Kazimierza]]. W 1921 r. został doktorem na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Mieczysław Gębarowicz. Strażnik polskich skarbów Ossolineum we Lwowie |czasopismo = wyborcza.pl |data dostępu = 2018-06-21 |url = http://wyborcza.pl/AkcjeSpecjalne/7,155762,23144917,mieczyslaw-gebarowicz-straznik-polskich-skarbow-ossolineum.html |język = pl-PL}}</ref>. W [[1922]] roku przeszedł do pracy w [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich]], gdzie od [[1923]] roku był [[kustosz]]em [[Muzeum Książąt Lubomirskich we Wrocławiu|Muzeum Lubomirskich]]. Prowadził szerokie prace naukowe, brał udział w naukowo-dydaktycznych podróżach do Włoch, Francji, Belgii, Hiszpanii, Niemiec, Austrii i Czechosłowacji. W [[1928]] roku obronił rozprawę habilitacyjną na Uniwersytecie Jana Kazimierza, uzyskując stopień docenta historii sztuki. W październiku 1936 otrzymał tytuł profesora tytularnego na [[Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie|Wydziale Humanistycznym]] [[Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki|Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie]]<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Nowi profesorowie na Uniwersytecie lwowskim | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 2 | data = Nr 245 z 24 października 1936 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=44597}}</ref>. Od roku 1923 do 1938 wykładał również historię sztuki na Wydziale Architektonicznym [[Politechnika Lwowska|Politechniki Lwowskiej]].


Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] i śmierci w dniu 18 września [[1939]] r. dyrektora [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Ossolineum]] [[Ludwik Bernacki (historyk)|Ludwika Bernackiego]] był - obok Kazimierza Tyszkowskiego i Władysława Wisłockiego - jednym z trzech dyrektorów ZNiO. W grudniu 1939 roku nowym dyrektorem Ossolineum został polski komunista [[Jerzy Borejsza]].
Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] i śmierci w dniu 18 września [[1939]] r. dyrektora [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Ossolineum]] [[Ludwik Bernacki (historyk)|Ludwika Bernackiego]] był - obok Kazimierza Tyszkowskiego i Władysława Wisłockiego - jednym z trzech dyrektorów ZNiO. W grudniu 1939 roku nowym dyrektorem Ossolineum został polski komunista [[Jerzy Borejsza]].
Po zajęciu Lwowa przez Niemców w 1941 roku i skrytobójczym zamordowaniu Władysława Wisłockiego, kierującego początkowo ZNiO, kierownikiem dawnego Ossolineum, połączonego z [[Biblioteka Baworowskich|Biblioteką Baworowskich]], został Mieczysław Gębarowicz. Przez okres aż do ponownego zajęcia Lwowa przez Rosjan w lipcu [[1944]] roku starał się zabezpieczyć i ochronić przed zniszczeniem zasoby Ossolineum.
Po zajęciu Lwowa przez Niemców w 1941 roku i skrytobójczym zamordowaniu Władysława Wisłockiego, kierującego początkowo ZNiO, kierownikiem dawnego Ossolineum, połączonego z [[Biblioteka Baworowskich|Biblioteką Baworowskich]], kurator Ossolineum, książę [[Andrzej Lubomirski]], w tajemnicy mianuje Gębarowicza dyrektorem zakładu. Przez okres aż do ponownego zajęcia Lwowa przez Rosjan w lipcu [[1944]] roku starał się zabezpieczyć i ochronić przed zniszczeniem zasoby Ossolineum.


W 1944 roku pozostał świadomie we Lwowie. W latach 1946-1949 pełnił kierownicze funkcje zarówno w dawnym Ossolineum jak i na lwowskim uniwersytecie. W lutym [[1950]] roku wraz z innymi starymi pracownikami biblioteki jako ''element niepożądany'' został zwolniony z pracy. Pracował później jako zwykły bibliotekarz w różnych lwowskich instytucjach, zakwalifikowany jako ''młodszy pracownik naukowy''. Dopiero w [[1962]] (w wieku 69 lat) uzyskał sowiecką nominację na ''starszego pracownika naukowego''. W 1962 roku został wyrzucony na emeryturę, w atmosferze nagonki za pracę naukową o lwowskich dziełach sztuki, zatytułowaną: ''Studia nad dziejami kultury artystycznej późnego [[renesans]]u w Polsce''<ref>Fragment w wersji elektronicznej na stronie http://www.lwow.com.pl/gebarowicz/gebarowicz.html</ref>. Był autorem imponującej liczby kolejnych dzieł naukowych pisanych w nader skromnych warunkach materialnych, bez możliwości korzystania z zasobów bibliotecznych Ossolineum. Po śmierci uczonego zostały wydane dwie wybitne prace poświęcone sztuce Ukrainy i Lwowa: ''Najstarszy ikonostas cerkwi wołoskiej we Lwowie'' (Wrocław, 2016) oraz ''Mater Misericordia -- Pokrow -- Pokrowa w sztuce i legendzie środkowo-wschodniej Europy'' (Wrocław, 1986).
W 1944 roku pomaga wywieźć do Krakowa ok. 2,3 tys. rękopisów, wśród nich autografy dzieł Słowackiego, Fredry, Reymonta, Sienkiewicza i Mickiewicza (w tym „Pan Tadeusz”), 2,4 tys. polskich rysunków i rycin oraz kilkaset numizmatów, które staną się podstawą kolekcji wrocławskiego Ossolineum<ref name=":0" />. Mieczysław Gębarowicz w 1944 roku pozostał świadomie we Lwowie. W 1946 roku został zastępcą kierownika Katedry Teorii i Historii Sztuki Uniwersytetu im. Franki. Dzięki jego staraniom w lipcu 1946 r. przyjeżdżają do Wrocławia jako ''dar narodu radzieckiego dla narodu polskiego'' 7083 rękopisy, 35 565 starodruków i 107 397 druków z XIX i XX w., a w marcu 1947 roku ok. 67 tys. książek<ref name=":0" />. Jego decyzja pozostania na straży pozostałych we Lwowie zbiorów Ossolineum wiąże się z dramatyczna decyzją narzucenia obywatelstwa radzieckiego i odrzucenia propozycji objęcia dyrekcji [[Muzeum Narodowe w Krakowie|Muzeum Narodowego w Krakowie]] albo katedry historii sztuki na uniwersytetach w Toruniu i Wrocławiu<ref name=":0" />. W lutym [[1950]] roku wraz z innymi starymi pracownikami biblioteki jako ''element niepożądany'' został zwolniony z pracy. Pracował później jako zwykły bibliotekarz w różnych lwowskich instytucjach, zakwalifikowany jako ''młodszy pracownik naukowy''. Do nowej Polski przyjeżdża po raz pierwszy w 1957 r. i odrzuca propozycję zostania dyrektorem Ossolineum we Wrocławiu. Dopiero w [[1962]] (w wieku 69 lat) uzyskał sowiecką nominację na ''starszego pracownika naukowego''. W 1962 roku został wyrzucony na emeryturę w atmosferze nagonki z powodu wydania w PRL jego pracy naukowej o lwowskich dziełach sztuki pt: ''Studia nad dziejami kultury artystycznej późnego renesansu w Polsce''<ref>Fragment w wersji elektronicznej na stronie http://www.lwow.com.pl/gebarowicz/gebarowicz.html</ref>. Dodatkową karą jest pozbawienie dostępu do archiwów w macierzystej bibliotece<ref name=":0" />. W 1970 r. otrzymał od PRL medal za zasługi dla rozwoju Ossolineum. W 1981 r. napisał na zamówienie Instytutu Historii PAN „Autobiografię”, która miała się znaleźć w tomie autobiografii najwybitniejszych polskich uczonych, i którą publikuje rok później katolicki „Znak”<ref name=":0" />. Był autorem imponującej liczby kolejnych dzieł naukowych pisanych w nader skromnych warunkach materialnych, bez możliwości korzystania z zasobów bibliotecznych Ossolineum. Po śmierci uczonego zostały wydane dwie wybitne prace poświęcone sztuce Ukrainy i Lwowa: ''Najstarszy ikonostas cerkwi wołoskiej we Lwowie'' (Wrocław, 2016) oraz ''Mater Misericordia -- Pokrow -- Pokrowa w sztuce i legendzie środkowo-wschodniej Europy'' (Wrocław, 1986).


Zmarł we Lwowie 2 września 1984 roku i został pochowany na [[Cmentarz Łyczakowski we Lwowie|Cmentarzu Łyczakowskim]].
Zmarł we Lwowie 2 września 1984 roku i został pochowany na [[Cmentarz Łyczakowski we Lwowie|Cmentarzu Łyczakowskim]] w grobowcu rodziny Klamutów<ref name=":0" />.
O jego szczególnej pozycji świadczyć może przydomek „Papieża Polonii lwowskiej”
O jego szczególnej pozycji świadczyć może przydomek „Papieża Polonii lwowskiej”


Linia 34: Linia 34:


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* Maciej Matwijów: ''Mieczysław Gębarowicz 1893-1984''. DiG, 2013. {{ISBN|9788371817861}}.
* Maciej Matwijów, ''Mieczysław Gębarowicz 1893-1984'', [[Wydawnictwo DiG|DiG]], 2013. {{ISBN|9788371817861}}.
* Stanisław S. Nicieja: ''Papież Polonii lwowskiej''. „[[Przegląd Humanistyczny]]”, 1987, nr 12.
* [[Stanisław Nicieja|Stanisław S. Nicieja]], ''Papież Polonii lwowskiej'' [w:] „[[Przegląd Humanistyczny]]”, 1987, nr 12.
* Mieczysław Gębarowicz, ''Autobiografia. Jeden żywot w służbie nauki, „Znak” nr 5/1982,''
* [[Witold Szolginia]]'', Tamten Lwów. Arcylwowianie'', Oficyna Wydawnicza "Sudety", Wrocław 1997
* „Czasopismo ZNiO” nr 4/1994 (artykuły opublikowane w poświęconym w całości M. Gębarowiczowi)
* [[Mariusz Urbanek]], [http://wyborcza.pl/AkcjeSpecjalne/7,155762,23144917,mieczyslaw-gebarowicz-straznik-polskich-skarbow-ossolineum.html ''Mieczysław Gębarowicz. Strażnik polskich skarbów Ossolineum we Lwowie'', Gazeta Wyborcza, 16 marca 2018]


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==

Wersja z 15:51, 21 cze 2018

Mieczysław Jan Gębarowicz
{{{alt grafiki}}}
Prof. Mieczysław Gębarowicz w ostatnich latach życia
Data i miejsce urodzenia

17 grudnia 1893
Jarosław

Data i miejsce śmierci

2 września 1984
Lwów

Multimedia w Wikimedia Commons
Lwów-cmentarz Łyczakowski - Grobowiec, w którym został pochowany prof. Mieczysław Gębarowicz

Mieczysław Jan Gębarowicz[1] (ur. 17 grudnia 1893 w Jarosławiu, zm. 2 września 1984 we Lwowie) – polski uczony i humanista, profesor dr habilitowany historii sztuki.

Wraz z rodzicami mieszkał w Jarosławiu, Stanisławowie, później w Buczaczu i wreszcie we Lwowie. Korzeni jego patriotycznej postawy należy szukać w domu rodzinnym. Obaj bracia: Tadeusz (jego kolegą z klasy był Stanisław Czerny[2]) i Stanisław zapisali się chlubnie w walkach o niepodległość. Także Mieczysław organizował drużynę skautową w Buczaczu, a po upadku monarchii austro-węgierskiej wstąpił do wojska polskiego i bronił Lwowa w 1918 roku. W 1912 roku ukończył z wynikiem chlubnym gimnazjum w Buczaczu[3] i rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego na dwóch kierunkach: historii powszechnej i historii sztuki. Studia te zostały przerwane na pewien czas przez wydarzenia pierwszej wojny światowej i walk polsko-ukraińskich w 1918 roku, kiedy brał udział w obronie Lwowa.

W 1920 roku został asystentem Katedry Historii Polski Uniwersytetu Jana Kazimierza. W 1921 r. został doktorem na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie[4]. W 1922 roku przeszedł do pracy w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich, gdzie od 1923 roku był kustoszem Muzeum Lubomirskich. Prowadził szerokie prace naukowe, brał udział w naukowo-dydaktycznych podróżach do Włoch, Francji, Belgii, Hiszpanii, Niemiec, Austrii i Czechosłowacji. W 1928 roku obronił rozprawę habilitacyjną na Uniwersytecie Jana Kazimierza, uzyskując stopień docenta historii sztuki. W październiku 1936 otrzymał tytuł profesora tytularnego na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie[5]. Od roku 1923 do 1938 wykładał również historię sztuki na Wydziale Architektonicznym Politechniki Lwowskiej.

Po wybuchu II wojny światowej i śmierci w dniu 18 września 1939 r. dyrektora Ossolineum Ludwika Bernackiego był - obok Kazimierza Tyszkowskiego i Władysława Wisłockiego - jednym z trzech dyrektorów ZNiO. W grudniu 1939 roku nowym dyrektorem Ossolineum został polski komunista Jerzy Borejsza.

Po zajęciu Lwowa przez Niemców w 1941 roku i skrytobójczym zamordowaniu Władysława Wisłockiego, kierującego początkowo ZNiO, kierownikiem dawnego Ossolineum, połączonego z Biblioteką Baworowskich, kurator Ossolineum, książę Andrzej Lubomirski, w tajemnicy mianuje Gębarowicza dyrektorem zakładu. Przez okres aż do ponownego zajęcia Lwowa przez Rosjan w lipcu 1944 roku starał się zabezpieczyć i ochronić przed zniszczeniem zasoby Ossolineum.

W 1944 roku pomaga wywieźć do Krakowa ok. 2,3 tys. rękopisów, wśród nich autografy dzieł Słowackiego, Fredry, Reymonta, Sienkiewicza i Mickiewicza (w tym „Pan Tadeusz”), 2,4 tys. polskich rysunków i rycin oraz kilkaset numizmatów, które staną się podstawą kolekcji wrocławskiego Ossolineum[4]. Mieczysław Gębarowicz w 1944 roku pozostał świadomie we Lwowie. W 1946 roku został zastępcą kierownika Katedry Teorii i Historii Sztuki Uniwersytetu im. Franki. Dzięki jego staraniom w lipcu 1946 r. przyjeżdżają do Wrocławia jako dar narodu radzieckiego dla narodu polskiego 7083 rękopisy, 35 565 starodruków i 107 397 druków z XIX i XX w., a w marcu 1947 roku ok. 67 tys. książek[4]. Jego decyzja pozostania na straży pozostałych we Lwowie zbiorów Ossolineum wiąże się z dramatyczna decyzją narzucenia obywatelstwa radzieckiego i odrzucenia propozycji objęcia dyrekcji Muzeum Narodowego w Krakowie albo katedry historii sztuki na uniwersytetach w Toruniu i Wrocławiu[4]. W lutym 1950 roku wraz z innymi starymi pracownikami biblioteki jako element niepożądany został zwolniony z pracy. Pracował później jako zwykły bibliotekarz w różnych lwowskich instytucjach, zakwalifikowany jako młodszy pracownik naukowy. Do nowej Polski przyjeżdża po raz pierwszy w 1957 r. i odrzuca propozycję zostania dyrektorem Ossolineum we Wrocławiu. Dopiero w 1962 (w wieku 69 lat) uzyskał sowiecką nominację na starszego pracownika naukowego. W 1962 roku został wyrzucony na emeryturę w atmosferze nagonki z powodu wydania w PRL jego pracy naukowej o lwowskich dziełach sztuki pt: Studia nad dziejami kultury artystycznej późnego renesansu w Polsce[6]. Dodatkową karą jest pozbawienie dostępu do archiwów w macierzystej bibliotece[4]. W 1970 r. otrzymał od PRL medal za zasługi dla rozwoju Ossolineum. W 1981 r. napisał na zamówienie Instytutu Historii PAN „Autobiografię”, która miała się znaleźć w tomie autobiografii najwybitniejszych polskich uczonych, i którą publikuje rok później katolicki „Znak”[4]. Był autorem imponującej liczby kolejnych dzieł naukowych pisanych w nader skromnych warunkach materialnych, bez możliwości korzystania z zasobów bibliotecznych Ossolineum. Po śmierci uczonego zostały wydane dwie wybitne prace poświęcone sztuce Ukrainy i Lwowa: Najstarszy ikonostas cerkwi wołoskiej we Lwowie (Wrocław, 2016) oraz Mater Misericordia -- Pokrow -- Pokrowa w sztuce i legendzie środkowo-wschodniej Europy (Wrocław, 1986).

Zmarł we Lwowie 2 września 1984 roku i został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim w grobowcu rodziny Klamutów[4]. O jego szczególnej pozycji świadczyć może przydomek „Papieża Polonii lwowskiej”

Przypisy

  1. ↑ XII. Sprawozdanie Dyrekcji C. K. Gimnazyum w Buczaczu za rok szkolny 1911. Buczacz: Nakładem Funduszu Naukowego, z Drukarni Stanisława Kuźniarskiego w Jaśle, 1911, s. 70.
  2. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazjum w Buczaczu za rok szkolny 1909. Buczacz: Drukarnia ludowa W. Dratlera w Buczaczu, 1909, s. 74.
  3. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Buczaczu za rok szkolny 1912. Buczacz: Nakładem Funduszu Naukowego, z Drukarni Stanisława Kuźniarskiego w Jaśle, 1912, s. 91.
  4. ↑ a b c d e f g Mieczysław Gębarowicz. Strażnik polskich skarbów Ossolineum we Lwowie, „wyborcza.pl” [dostęp 2018-06-21] (pol.).
  5. ↑ Nowi profesorowie na Uniwersytecie lwowskim. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 245 z 24 października 1936. 
  6. ↑ Fragment w wersji elektronicznej na stronie http://www.lwow.com.pl/gebarowicz/gebarowicz.html

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mieczysław_Gębarowicz&oldid=53758286”