Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Ciechanowie: Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m MalarzBOT: WPCHECK#64: poprawiam link tożsamy z tekstem linka
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Historia: merytoryczne
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) Zaawansowana edycja mobilna
Linia 70: Linia 70:


== Historia ==
== Historia ==
Kościół wybudowany w 1. ćw. XVI wieku, konsekrowany przez biskupa płockiego [[Andrzej Noskowski|Andrzeja Noskowskiego]] (1547-1567)<ref>[http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/2280]Wojciech Górczyk, Ciechanów – zarys dziejów do XV w., "[[Kultura i Historia]]", UMCS Lublin.</ref>. Główna świątynia parafialna dla Ciechanowa, miejsce sejmików szlachty mazowieckiej, podczas których często dochodziło do awantur, a nawet zabójstw<ref>Jan Kazimierz Korzybski, ''Ciechanowskie pamiątki przeszłości'', Ciechanów, 2000, s. 63.</ref>. Uszkodzony w czasie [[Potop szwedzki|wojen szwedzkich]] w 1657 r. oraz na początku wieku XVIII. W 1781 r. kościół częściowo wyremontowano (staraniem ks. Macieja Rydzewskiego). Na początku XIX wieku świątynia wymagała jednak ponownego remontu (uszkodzony dach), dlatego też w 1804 r. zaprzestano odprawiania w niej nabożeństw, a życie parafialne przeniosło się do pobliskiego [[Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Ciechanowie|klasztoru augustianów]]<ref>Michał Marian Grzybowski, ''Ciechanów. Szkic z dziejów parafii'', Płock, 1988, s. 13.</ref>. W 1807 r. opuszczony kościół został zajęty przez wojska [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]] i przekształcony w piekarnię. Zniszczeniu i spaleniu uległo wówczas całe wyposażenie wnętrz. Kolejne remonty miały miejsce w latach 1821-1827 staraniem proboszcza Rajmunda Bagińskiego przy wydatnej pomocy finansowej [[Wincenty Krasiński|gen. Wincentego Krasińskiego]]. W tym też czasie, 20 października 1822 r., sakrament bierzmowania przyjął tutaj syn kolatora - późniejszy poeta [[Zygmunt Krasiński]]<ref>Jan Kazimierz Korzybski, ''Ciechanowskie pamiątki przeszłości'', Ciechanów, 2000, s. 63.</ref>. Kolejne prace remontowe trwały w latach 1876-1878 i 1913-1920 (drugi remont według projektu [[Stefan Szyller (architekt)|arch. Stefana Szyllera]], staraniem ówczesnego proboszcza Remigiusza Jankowskiego). Ostatni większy remont świątyni miał miejsce zaraz po wojnie, w latach 1946-54<ref>Jan Kazimierz Korzybski, ''Ciechanowskie pamiątki przeszłości'', Ciechanów, 2000, s. 61.</ref>.
Kościół wybudowany przypuszczalnie między 1511-1525 rokiem, konsekrowany w 1551 roku przez biskupa płockiego [[Andrzej Noskowski|Andrzeja Noskowskiego]] (1547-1567)<ref>[http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/2280]Wojciech Górczyk, Ciechanów – zarys dziejów do XV w., "[[Kultura i Historia]]", UMCS Lublin.</ref>. Główna świątynia parafialna dla Ciechanowa, miejsce sejmików szlachty mazowieckiej, podczas których często dochodziło do awantur, a nawet zabójstw<ref>Jan Kazimierz Korzybski, ''Ciechanowskie pamiątki przeszłości'', Ciechanów, 2000, s. 63.</ref>. Uszkodzony w czasie [[Potop szwedzki|wojen szwedzkich]] w 1657 r. oraz na początku wieku XVIII. W 1781 r. kościół częściowo wyremontowano (staraniem ks. Macieja Rydzewskiego). Na początku XIX wieku świątynia wymagała jednak ponownego remontu (uszkodzony dach), dlatego też w 1804 r. zaprzestano odprawiania w niej nabożeństw, a życie parafialne przeniosło się do pobliskiego [[Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Ciechanowie|klasztoru augustianów]]<ref>Michał Marian Grzybowski, ''Ciechanów. Szkic z dziejów parafii'', Płock, 1988, s. 13.</ref>. W 1807 r. opuszczony kościół został zajęty przez wojska [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]] i przekształcony w piekarnię. Zniszczeniu i spaleniu uległo wówczas całe wyposażenie wnętrz. Kolejne remonty miały miejsce w latach 1821-1827 staraniem proboszcza Rajmunda Bagińskiego przy wydatnej pomocy finansowej [[Wincenty Krasiński|gen. Wincentego Krasińskiego]]. W tym też czasie, 20 października 1822 r., sakrament bierzmowania przyjął tutaj syn kolatora - późniejszy poeta [[Zygmunt Krasiński]]<ref>Jan Kazimierz Korzybski, ''Ciechanowskie pamiątki przeszłości'', Ciechanów, 2000, s. 63.</ref>. Kolejne prace remontowe trwały w latach 1876-1878 i 1913-1920 (drugi remont według projektu [[Stefan Szyller (architekt)|arch. Stefana Szyllera]], staraniem ówczesnego proboszcza Remigiusza Jankowskiego). Ostatni większy remont świątyni miał miejsce zaraz po wojnie, w latach 1946-54<ref>Jan Kazimierz Korzybski, ''Ciechanowskie pamiątki przeszłości'', Ciechanów, 2000, s. 61.</ref>.


== Architektura ==
== Architektura ==

Wersja z 21:49, 25 paź 2019

Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Ciechanowie
A-92 z dnia 18.07.1960 r.
kościół parafialny
Ilustracja
widok od południowego zachodu
Państwo

 Polska

Miejscowość

Ciechanów

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Józefa w Ciechanowie

Wezwanie

Narodzenia NMP

Położenie na mapie Ciechanowa
Mapa konturowa Ciechanowa, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Ciechanowie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Ciechanowie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Ciechanowie”
Położenie na mapie powiatu ciechanowskiego
Mapa konturowa powiatu ciechanowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Ciechanowie”
Ziemia52°52′33″N 20°36′53″E/52,875833 20,614722
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Ciechanowie – dawny kościół farny, późnogotycki, z pierwszej ćwierci XVI w.

Historia

Kościół wybudowany przypuszczalnie między 1511-1525 rokiem, konsekrowany w 1551 roku przez biskupa płockiego Andrzeja Noskowskiego (1547-1567)[1]. Główna świątynia parafialna dla Ciechanowa, miejsce sejmików szlachty mazowieckiej, podczas których często dochodziło do awantur, a nawet zabójstw[2]. Uszkodzony w czasie wojen szwedzkich w 1657 r. oraz na początku wieku XVIII. W 1781 r. kościół częściowo wyremontowano (staraniem ks. Macieja Rydzewskiego). Na początku XIX wieku świątynia wymagała jednak ponownego remontu (uszkodzony dach), dlatego też w 1804 r. zaprzestano odprawiania w niej nabożeństw, a życie parafialne przeniosło się do pobliskiego klasztoru augustianów[3]. W 1807 r. opuszczony kościół został zajęty przez wojska Napoleona i przekształcony w piekarnię. Zniszczeniu i spaleniu uległo wówczas całe wyposażenie wnętrz. Kolejne remonty miały miejsce w latach 1821-1827 staraniem proboszcza Rajmunda Bagińskiego przy wydatnej pomocy finansowej gen. Wincentego Krasińskiego. W tym też czasie, 20 października 1822 r., sakrament bierzmowania przyjął tutaj syn kolatora - późniejszy poeta Zygmunt Krasiński[4]. Kolejne prace remontowe trwały w latach 1876-1878 i 1913-1920 (drugi remont według projektu arch. Stefana Szyllera, staraniem ówczesnego proboszcza Remigiusza Jankowskiego). Ostatni większy remont świątyni miał miejsce zaraz po wojnie, w latach 1946-54[5].

Architektura

Kościół późnogotycki, orientowany, murowany z cegły, przy użyciu rusztowania jednosłupwego[6]. Trójnawowy, pseudobazylikowy. Korpus przecina para wysokich symetrycznych kaplic, tworzących rodzaj ramion transeptu (pierwsze tego typu rozwiązanie w Polsce)[7][8]. Północna kaplica Męki Pańskiej pozostaje w późnogotyckiej formie, zaś południowa kaplica św Anny została przebudowana w 1840 roku w formie neogotyckiej[9]. Jej obecna pseudogotycka forma, podobnie jak dobudowanej obok zakrystii, jest dziełem arch. Stefana Szyllera. Także S. Szyllerowi zawdzięczamy obecny kształt wnętrz kościoła - głównie sklepienia gwiaździste, zaprojektowane przez niego na początku XX wieku[10]. Z kolei w dawnej zakrystii (obecnie kaplicy Matki Boskiej) znajduje się sklepienie kolebkowo-krzyżowe. Kościół posiada bogato zdobione ceglane, gotyckie szczyty. Całościowy obraz świątyni zaburza nieco, obniżony pod koniec XIX wieku, dach pokryty blachą. Postulat Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości z 1920 roku, podwyższenia kalenicy do dawnego poziomu, nie został jak dotąd zrealizowany[11].

Wystrój wnętrza

Wnętrze świątyni

Większość wyposażenia kościoła pochodzi z XIX i XX wieku. Do starszych elementów należą: dwie kropielnice granitowe z XVI wieku (kruchta główna i kruchta północna) oraz krucyfiks z 1. połowy XVII wieku, wzorowany na wcześniejszym z wieku XV. Polichromie w kościele pochodzą z 1920 r., wykonał je Władysław Drapiewski[12]. Natomiast wystrój kaplicy Matki Boskiej zaprojektował Wiktor Zin.

W nawie głównej, na lewym filarze, znajduje się późnogotycka płyta nagrobna Stanisława Szczurzyńskiego (zm. 1556), z płaskorzeźbioną postacią rycerza w zbroi, z napisem antykwą w bordiurze i kartuszami w narożach oraz herbami: Ostoja (lub Przegonia), Pobóg, Lubicz (odwrócony) i Prawdzic. Oprócz wspomnianego nagrobka w kościele znajdują się liczne tablice pamiątkowe i epitafijne. Wśród nich wyróżnia się tablica z łacińskim tekstem z 1644 roku, sławiąca życie i zasługi Andrzeja Przedwojewskiego oraz Doroty Bielińskiej, ufundowana przez ich syna, Aleksandra, kasztelana lubaczowskiego[13]. Z kolei pośród epitafiów najciekawsza jest tablica należąca do Jana Gumowskiego, (zm. 1844)[14].

Otoczenie

Dzwonnica na Farskiej Górze

Przy ścianie południowej nawy bocznej, jako pozostałość po dawnym cmentarzu przykościelnym, znajduje się nagrobek Michała i Marii Mieszkowskich z 1861 r. Nieopodal kościoła, na szczycie grodziska, zwanego Farską Górą, wznosi się neogotycka dzwonnica wystawiona w roku 1889, w miejscu wcześniejszej, drewnianej. Obok dzwonnicy - figura Matki Boskiej z tego samego okresu. Uwagę zwraca także neorenesansowa plebania z 1890 r. (nadbudowana w 1979 r.) oraz dom parafialny z 1910 r. W pobliżu kościoła znajdują się także: drewniana organistówka i murowany kiosk na dewocjonalia (z pocz. XX wieku), a także współczesny ołtarz polowy wraz z pomnikiem św. Jana Pawła II.

Przypisy

  1. ↑ [1]Wojciech Górczyk, Ciechanów – zarys dziejów do XV w., "Kultura i Historia", UMCS Lublin.
  2. ↑ Jan Kazimierz Korzybski, Ciechanowskie pamiątki przeszłości, Ciechanów, 2000, s. 63.
  3. ↑ Michał Marian Grzybowski, Ciechanów. Szkic z dziejów parafii, Płock, 1988, s. 13.
  4. ↑ Jan Kazimierz Korzybski, Ciechanowskie pamiątki przeszłości, Ciechanów, 2000, s. 63.
  5. ↑ Jan Kazimierz Korzybski, Ciechanowskie pamiątki przeszłości, Ciechanów, 2000, s. 61.
  6. ↑ Wojciech Górczyk, Topografia sakralna Ciechanowa do roku 1600, „Bieżuńskie Zeszyty Historyczne”, nr 30 (2016) s. 66.
  7. ↑ Galicka I., Sygietyńska H., Ciechanów i okolice, [w:] Katalog zabytków sztuki w Polsce. T. 10, [Województwo warszawskie], z. 1, Warszawa: Instytut sztuki PAN, 1977.http://ciechanow.boo.pl/biblioteka/katalog/wstep_zabytki.pdf.
  8. ↑ Wojciech Górczyk, Ciechanów – zarys dziejów do XV w., „Kultura i Historia”, UMCS Lublin. http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/2280.
  9. ↑ Wojciech Górczyk, Topografia sakralna Ciechanowa do roku 1600, Bieżuńskie Zeszyty Historyczne, nr 30 (2016) s. 66-67.
  10. ↑ Małgorzata Omilanowska, Architekt Stefan Szyller 1857-1933, Warszawa, 2008, s. 189.
  11. ↑ Małgorzata Omilanowska, Architekt Stefan Szyller 1857-1933, Warszawa, 2008, s. 204.
  12. ↑ Michał Marian Grzybowski, Ciechanów. Szkic z dziejów parafii, Płock, 1988, s. 16.
  13. ↑ Jan Kazimierz Korzybski, Ciechanowskie pamiątki przeszłości, Ciechanów, 2000, s. 64.
  14. ↑ Jan Kazimierz Korzybski, Ciechanowskie pamiątki przeszłości, Ciechanów, 2000, s. 70.

Bibliografia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_Narodzenia_Najświętszej_Marii_Panny_w_Ciechanowie&oldid=57808040”