Kowalewo Pomorskie: Różnice pomiędzy wersjami
53°09′17″N 18°53′50″E/53,154722 18,897222| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Bo Ytterby (dyskusja | edycje) póki co osoba nieencyklopedyczna |
→Historia: drobne merytoryczne |
||
| Linia 54: | Linia 54: | ||
Zamek był siedzibą komturii kowalewskiej. We wrześniu 1330 roku zamek był przez kilka dni bezskutecznie oblegany przez wojska [[Władysław I Łokietek|Władysława Łokietka]]<ref>{{SgKP|IV|509}} s. 509-511.</ref>. |
Zamek był siedzibą komturii kowalewskiej. We wrześniu 1330 roku zamek był przez kilka dni bezskutecznie oblegany przez wojska [[Władysław I Łokietek|Władysława Łokietka]]<ref>{{SgKP|IV|509}} s. 509-511.</ref>. |
||
W 1410 r. w [[bitwa pod Grunwaldem|bitwie pod Grunwaldem]] poległ komtur kowalewski Nicolaus von Vitz, dlatego też Polacy nie mieli kłopotów z zajęciem Kowalewa, które przypadło podkanclerzemu koronnemu [[Mikołaj Trąba|Mikołajowi Trąbie]]. Po kilkunastu miesiącach Krzyżacy przy wsparciu oddziałów inflanckich Berna von Hevelmanna odzyskali zamek. W ramach [[wojna golubska|wojny golubskiej]] w 1422 r., gdy w okolicy pojawiły się wojska [[Władysław II Jagiełło|Jagiełły]], Krzyżacy sami spalili miasto, natomiast zamek wytrzymał oblężenie rozpoczęte 28 sierpnia. Zamek został zdobyty przez propolski [[Związek Pruski]] w lutym 1454 roku. W 1466 r. w wyniku [[pokój toruński (1466)|pokoju toruńskiego]] Kowalewo powróciło do Polski, stając się siedzibą starostwa grodowego. 5 października 1716 doszło do [[Bitwa pod Kowalewem|bitwy pod Kowalewem]] |
W 1410 r. w [[bitwa pod Grunwaldem|bitwie pod Grunwaldem]] poległ komtur kowalewski Nicolaus von Vitz, dlatego też Polacy nie mieli kłopotów z zajęciem Kowalewa, które przypadło podkanclerzemu koronnemu [[Mikołaj Trąba|Mikołajowi Trąbie]]. Po kilkunastu miesiącach Krzyżacy przy wsparciu oddziałów inflanckich Berna von Hevelmanna odzyskali zamek. W ramach [[wojna golubska|wojny golubskiej]] w 1422 r., gdy w okolicy pojawiły się wojska [[Władysław II Jagiełło|Jagiełły]], Krzyżacy sami spalili miasto, natomiast zamek wytrzymał oblężenie rozpoczęte 28 sierpnia. Zamek został zdobyty przez propolski [[Związek Pruski]] w lutym 1454 roku. W 1466 r. w wyniku [[pokój toruński (1466)|pokoju toruńskiego]] Kowalewo powróciło do Polski, stając się siedzibą starostwa grodowego. W dniu 5 października 1716 doszło do [[Bitwa pod Kowalewem|bitwy pod Kowalewem]] między wojskami królewskimi a oddziałami konfederatów tarnogrodzkich. Po [[I rozbiór Polski|I rozbiorze Polski]] w 1772 roku miasto znalazło się w zaborze pruskim. Po 1820 roku Prusacy rozebrali ruiny zamku. W latach 1833-1929<ref>Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 czerwca 1929 r. o zaliczeniu miejscowości Kowalewa w powiecie wąbrzeskim, województwie pomorskiem do rzędu miast ({{Dziennik Ustaw|1929|50|411}})</ref> pozbawione praw miejskich. Od 1920 roku ponownie w składzie Polski. |
||
== Demografia == |
== Demografia == |
||
Wersja z 12:02, 18 gru 2019
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Rynek w Kowalewie Pomorskim | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Prawa miejskie |
1275 | ||||
| Burmistrz |
Jacek Żurawski | ||||
| Powierzchnia |
4,45 km² | ||||
| Populacja (31.12.2017) • liczba ludności • gęstość |
|||||
| Strefa numeracyjna |
(+48) 56 | ||||
| Kod pocztowy |
87-410 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
CGD | ||||
Położenie na mapie gminy Kowalewo Pomorskie  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu golubsko-dobrzyńskiego  | |||||
| 53°09′17″N 18°53′50″E/53,154722 18,897222
| |||||
| TERC (TERYT) |
0405044 | ||||
| SIMC |
0983540 | ||||
Urząd miejski ul. Konopnickiej 1387-410 Kowalewo Pomorskie | |||||
| Strona internetowa | |||||
Kowalewo Pomorskie (niem. Schönsee) – miasto w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie golubsko-dobrzyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kowalewo Pomorskie. Położone na Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim, nad Strugą Młyńską. Miasteczko oddalone ok. 25 km od Torunia, przy drodze krajowej nr 15 i drodze wojewódzkiej nr 554.
Według danych z 1 stycznia 2018 Kowalewo Pomorskie liczyło 4 192 mieszkańców[1].
Miasto królewskie lokowane w 1275 roku położone było w XVI wieku w województwie chełmińskim[3].
Położenie
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 4,45 km²[4].
Kowalewo Pomorskie leży w południowej części Pojezierza Chełmińskiego[5]. Przez miasto przepływa Struga Młyńska.
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. toruńskiego.
Historia
Początkowo gród darowany biskupowi Chrystianowi przez Konrada I mazowieckiego, od 1231 należał do Krzyżaków, którzy w latach 1277–1303 na wąskim przesmyku między 2 jeziorami (dziś nieistniejącymi) wybudowali tu kamienno-ceglany zamek. Zamek ten znajdował się na zachód od kościoła, na wzgórzu, na którym obecnie (od 1911 r.) znajduje się wieża ciśnień. Osada otrzymała prawa miejskie w 1275 roku.
Zamek był siedzibą komturii kowalewskiej. We wrześniu 1330 roku zamek był przez kilka dni bezskutecznie oblegany przez wojska Władysława Łokietka[6].
W 1410 r. w bitwie pod Grunwaldem poległ komtur kowalewski Nicolaus von Vitz, dlatego też Polacy nie mieli kłopotów z zajęciem Kowalewa, które przypadło podkanclerzemu koronnemu Mikołajowi Trąbie. Po kilkunastu miesiącach Krzyżacy przy wsparciu oddziałów inflanckich Berna von Hevelmanna odzyskali zamek. W ramach wojny golubskiej w 1422 r., gdy w okolicy pojawiły się wojska Jagiełły, Krzyżacy sami spalili miasto, natomiast zamek wytrzymał oblężenie rozpoczęte 28 sierpnia. Zamek został zdobyty przez propolski Związek Pruski w lutym 1454 roku. W 1466 r. w wyniku pokoju toruńskiego Kowalewo powróciło do Polski, stając się siedzibą starostwa grodowego. W dniu 5 października 1716 doszło do bitwy pod Kowalewem między wojskami królewskimi a oddziałami konfederatów tarnogrodzkich. Po I rozbiorze Polski w 1772 roku miasto znalazło się w zaborze pruskim. Po 1820 roku Prusacy rozebrali ruiny zamku. W latach 1833-1929[7] pozbawione praw miejskich. Od 1920 roku ponownie w składzie Polski.
Demografia
Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 4115 mieszkańców[8].
- Piramida wieku mieszkańców Kowalewa Pomorskiego w 2014 roku[9].
Zabytki
- relikty zamku krzyżackiego z lat 1280-1290, rozbudowanego w XIV w., będącego od 1466 roku siedzibą polskich starostów. Zamek został uszkodzony podczas drugiej wojny szwedzkiej i zaczął niszczeć. Ruiny zamku zostały rozebrane przez Prusaków w drugiej połowie XIX w., a na miejscu dawnej wieży głównej zbudowano neogotycką wieżę wodną. Zachowały się fragmenty gdaniska (filar arkady) przy ul. Strażackiej i fundamenty czworobocznego budynku, a także część kamiennych murów obwodowych podzamcza opasających wzgórze zamkowe. Zamek posiadał ośmiokątną wieżę główną (stołp) i cztery narożne, otoczony był murami i fosą zasilaną z 2 nieistniejących już jezior, które dały nazwę miastu (niem. Schönsee = „piękne jezioro”).
- kościół św. Mikołaja zbudowany w l. 1286-1300 w stylu gotyckim, przebudowany w XVII-XVIII w., z XVI-wieczną polichromią i wyposażeniem renesansowym, barokowym i rokokowym.
- fragmenty murów miejskich z XIV w. z okrągłą basztą murowaną z kamienia i cegły
- zajazd z 1912 przy pl. Wolności 1, obecnie Urząd Miejski
- w pobliżu Kowalewa, nad jeziorem Oszczywilk, pozostałość osady (tzw. Górka Szwedzka)
Do rejestru zabytków nieruchomych wpisane są obiekty[10]:
- kościół parafialny pw. św. Mikołaja, XIV/XV, nr rej.: A/365 z 19.03.1930,
- ruiny zamku, 1280-1300, nr rej.: A/150/66 z 18.10.1934,
- mury miejskie, XIV wiek, nr rej.: A/145/63 z 18.10.1934,
- zajazd z 1912 r., obecnie UM, pl. Wolności 1, nr rej.: A/678 z 3.06.1996.
Szlaki turystyczne
Szlak zielony o długości 71 km; trasa: Jabłonowo Pomorskie – Rywałd – Łopatki – Wąbrzeźno – Wałycz – Niedźwiedź – Wielkie Radowiska – Piątkowo – Pluskowęsy – Podborek – Kowalewo Pomorskie – Gajewo – Okonin – Elgiszewo – Ciechocin[11]
Galeria
-
Zajazd z 1912 r., obecnie Urząd Miejski -
Fragment murów miejskich - baszta -
Wieża narożna miejskich murów obronnych z przełomu XIII-XIV wieku -
Filar gdaniska, pozostałość po zamku -
Ruiny zamku
.JPG)
Zobacz też
- Kowalewo Pomorskie (stacja kolejowa)
- Kowalewo Pomorskie Miasto
- Cmentarz żydowski w Kowalewie Pomorskim
Przypisy
- ↑ a b http://www.polskawliczbach.pl/Kowalewo_Pomorskie, w oparciu o dane GUS.
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2018r.
- ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 185.
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
- ↑ Jerzy Kondracki, Andrzej Richling: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, 1994.
- ↑ Kowalewo Pomorskie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 509. s. 509-511.
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 czerwca 1929 r. o zaliczeniu miejscowości Kowalewa w powiecie wąbrzeskim, województwie pomorskiem do rzędu miast (Dz.U. z 1929 r. nr 50, poz. 411)
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-06-10. ISSN 1734-6118.
- ↑ http://www.polskawliczbach.pl/Kowalewo_Pomorskie, w oparciu o dane GUS.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 34 [dostęp 2015-10-06].
- ↑ http://www.pttk.torun.pl/TO-1998z.html [dostęp 10 lutego 2010].
Linki zewnętrzne
- Strona Urzędu Miejskiego w Kowalewie Pomorskim
- Kowalewo (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 509.
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne do 8 tys. mieszkańców |
|
| Miasta gminne powyżej 8 tys. mieszkańców |
