Klasztor Franciszkanów w Iwieńcu: Różnice pomiędzy wersjami
53°53′28″N 26°44′14″E/53,891222 26,737289| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Fundacja i dalsze losy: drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
|||
| Linia 52: | Linia 52: | ||
== Fundacja i dalsze losy == |
== Fundacja i dalsze losy == |
||
Klasztor franciszkański w Iwieńcu ufundował w 1702 stolnik miński [[Teodor Wańkowicz]], osadzając zakonników [[Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych|franciszkańskich]] przy istniejącym od 1606 [[parafia]]lnym kościele. W latach 1702-1705 z inicjatywy jednego z zakonników, Andrzeja Czechowicza, za środki zebrane przez wspólnotę wzniesiono na jego miejscu nową świątynię, kościół św. Michała Archanioła. |
Klasztor franciszkański w Iwieńcu ufundował w 1702 stolnik miński [[Teodor Wańkowicz]], osadzając zakonników [[Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych|franciszkańskich]] przy istniejącym od 1606 [[parafia]]lnym kościele. W latach 1702-1705 z inicjatywy jednego z zakonników, Andrzeja Czechowicza, za środki zebrane przez wspólnotę wzniesiono na jego miejscu nową świątynię, kościół św. Michała Archanioła. Przypuszczalnie projektantem kościoła był włoski architekt [[Guido Antonio Longhi]]<ref name=":0">[[Mariusz Karpowicz]], ''Wileńska odmiana architektury XVIII wieku'', Wydawnictwo: Muzeum Pałac w Wilanowie, Warszawa 2012, ISBN 978-83-63580-10-0</ref>. |
||
Po upadku [[Powstanie listopadowe na ziemiach zabranych|powstania listopadowego]] klasztor franciszkański został zamknięty, a w budynku umieszczono więzienie dla duchownych, skazanych przez władze carskie. W latach 1856-1860 obiekt odrestaurowano. W następstwie represji po [[Powstanie styczniowe na ziemiach zabranych|powstaniu styczniowym]] klasztor został skasowany. Jednocześnie rozpoczęto przebudowę świątyni na [[prawosławie|prawosławną]] [[cerkiew (budynek)|cerkiew]]. |
Po upadku [[Powstanie listopadowe na ziemiach zabranych|powstania listopadowego]] klasztor franciszkański został zamknięty, a w budynku umieszczono więzienie dla duchownych, skazanych przez władze carskie. W latach 1856-1860 obiekt odrestaurowano. W następstwie represji po [[Powstanie styczniowe na ziemiach zabranych|powstaniu styczniowym]] klasztor został skasowany. Jednocześnie rozpoczęto przebudowę świątyni na [[prawosławie|prawosławną]] [[cerkiew (budynek)|cerkiew]]. |
||
| Linia 77: | Linia 77: | ||
== Architektura == |
== Architektura == |
||
Kościół jest trójnawową bazyliką z [[transept]]em o silnie rozczłonkowanej szerokiej elewacji frontowej z dwiema pięciokondygnacyjnymi wieżami i usytuowanym między nimi dwukondygnacyjnym [[barok]]owym szczytem. Analogiczne konstrukcje dekorują również [[prezbiterium]] i dwa ramiona transeptu<ref name="radzhist"/>. |
Kościół jest trójnawową bazyliką z [[transept]]em o silnie rozczłonkowanej szerokiej elewacji frontowej z dwiema pięciokondygnacyjnymi wieżami i usytuowanym między nimi dwukondygnacyjnym [[barok]]owym szczytem. Analogiczne konstrukcje dekorują również [[prezbiterium]] i dwa ramiona transeptu<ref name="radzhist"/>. Podobnymi w formie świątyniami z terenu dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego jest [[Sobór Ducha Świętego w Mińsku|dawny kościół bernardynek w Mińsku]] i [[Sobór św. Zofii w Połocku|dawny sobór unicki w Połocku]]<ref name=":0" />. |
||
Obok kościoła znajduje się kompleks budynków mieszkalnych dla zakonników, skromnie dekorowany z zewnątrz, wzniesiony na planie litery L. Całość otoczona jest murem z ośmioboczną wieżyczką w jednym z naroży i z ozdobną bramą wjazdową<ref name="prz"/>. |
Obok kościoła znajduje się kompleks budynków mieszkalnych dla zakonników, skromnie dekorowany z zewnątrz, wzniesiony na planie litery L. Całość otoczona jest murem z ośmioboczną wieżyczką w jednym z naroży i z ozdobną bramą wjazdową<ref name="prz"/>. |
||
Wersja z 12:31, 9 sty 2020
 Odnowiony gmach kościoła św. Michała w Iwieńcu (2014). Za nim klasztor (przysłonięty) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Właściciel | |
| Typ zakonu |
męski |
| Obiekty sakralne | |
| Kościół |
Kościół św. Michała Archanioła |
| Fundator |
Teodor Wańkowicz |
| Styl | |
| Data budowy |
1702-1705 |
| Data zamknięcia |
1948 |
| Data reaktywacji |
1994 |
Położenie na mapie Białorusi  | |
| 53°53′28″N 26°44′14″E/53,891222 26,737289
| |
Klasztor Franciszkanów w Iwieńcu – rzymskokatolicki klasztor i kościół w Iwieńcu, ufundowany na pocz. XVIII w., reaktywowany w 1994[1].
Fundacja i dalsze losy
Klasztor franciszkański w Iwieńcu ufundował w 1702 stolnik miński Teodor Wańkowicz, osadzając zakonników franciszkańskich przy istniejącym od 1606 parafialnym kościele. W latach 1702-1705 z inicjatywy jednego z zakonników, Andrzeja Czechowicza, za środki zebrane przez wspólnotę wzniesiono na jego miejscu nową świątynię, kościół św. Michała Archanioła. Przypuszczalnie projektantem kościoła był włoski architekt Guido Antonio Longhi[2].
Po upadku powstania listopadowego klasztor franciszkański został zamknięty, a w budynku umieszczono więzienie dla duchownych, skazanych przez władze carskie. W latach 1856-1860 obiekt odrestaurowano. W następstwie represji po powstaniu styczniowym klasztor został skasowany. Jednocześnie rozpoczęto przebudowę świątyni na prawosławną cerkiew.
Obiekt powrócił do Kościół katolickiego w ramach akcji rewindykacyjnej po odzyskaniu niepodległości przez Polskę. Inicjatorem procesu odzyskania kompleksu klasztorno-świątynnego był ordynariusz miński bp Zygmunt Łoziński. Franciszkanie wrócili do Iwieńca, obejmując opieką duszpasterską kilkutysięczną miejscową parafię.
-
Kościół i ul. Wileńska na pocz. XX w. -
Żołnierze przed kościołem -
Widok na klasztor i kościół (przedwojenny)
_(2).jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg){kind=link}
W 1935 r. oficerowie i żołnierze Korpus Ochrony Pogranicza z Batalionu KOP „Iwieniec” ufundowali dla świątyni dzwon wykonany w Odlewni dzwonów Braci Kruszewskich[3]. Dzwon o wadze 1260 kg otrzymał imię "Marszałek", poświęcony został pamięci zmarłego marszałka Józefa Piłsudskiego i opatrzono napisem: "W miejsce zrabowanych przez rząd zaborczy w czasie wielkiej wojny w roku 1917, dzwon ten został ulany w Niepodległej Polsce i poświęcony pamięci Wodza Narodu i Wskrzesiciela Ojczyzny, Pierwszego Marszałka Polski, Józefa Piłsudskiego"[4].
Podczas II wojny światowej na terenie kościoła ukrywano sprzęt medyczny. 19 czerwca 1943 dzwon "Marszałek" dał w południe sygnał do wybuchu zbrojnego powstania w Iwieńcu. Następnego dnia wycofujący się do Puszczy Nalibockiej partyzanci zabrali sprzęt medyczny ze sobą. Dzwon "Marszałek" został natomiast zakopany w pobliżu kościoła, co uchroniło go przed zniszczeniem.
Franciszkański kościół przetrwał II wojnę światową i funkcjonował aż do 1948. Wówczas to władze radzieckie zamknęły go i umieściły w nim filię zakładu przemysłowego z siedzibą w Mińsku[5]. Taki stan rzeczy trwał aż do upadku ZSRR.
W następstwie wielokrotnych próśb i petycji, obiekt został przywrócony do celów kultowych w 1992. Dwa lata później franciszkanie odzyskali budynki klasztorne[1], zaś w 2003 rozpoczęła się kompleksowa restauracja całego zespołu. Dzwon "Marszałek" wydobyto w 2006 i na powrót umieszczono w wieży (wschodniej). W maju 2012 na placu przykościelnym odsłonięto pomnik Jana Pawła II.
Architektura
Kościół jest trójnawową bazyliką z transeptem o silnie rozczłonkowanej szerokiej elewacji frontowej z dwiema pięciokondygnacyjnymi wieżami i usytuowanym między nimi dwukondygnacyjnym barokowym szczytem. Analogiczne konstrukcje dekorują również prezbiterium i dwa ramiona transeptu[4]. Podobnymi w formie świątyniami z terenu dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego jest dawny kościół bernardynek w Mińsku i dawny sobór unicki w Połocku[2].
Obok kościoła znajduje się kompleks budynków mieszkalnych dla zakonników, skromnie dekorowany z zewnątrz, wzniesiony na planie litery L. Całość otoczona jest murem z ośmioboczną wieżyczką w jednym z naroży i z ozdobną bramą wjazdową[5].
We wnętrzu zdewastowanego kościoła przetrwały oryginalne sklepienia - kolebkowe nad nawą główną i krzyżowe w nawach bocznych. Zachowały się także trzy stiukowe ołtarze w stylu barokowym[5].
Przypisy
- ↑ a b Catholic.by (Iwieniec) - witryna Kościoła katolickiego na Białorusi; opis parafii i kościoła pw. św. Michała.
- ↑ a b Mariusz Karpowicz, Wileńska odmiana architektury XVIII wieku, Wydawnictwo: Muzeum Pałac w Wilanowie, Warszawa 2012, ISBN 978-83-63580-10-0
- ↑ Dusza w spiżu – węgrowska dynastia ludwisarzy. krainabugu.pl. [dostęp 2019-02-17].
- ↑ a b Franciszkanie w Iwieńcu - Kościół pw. św. Michała i klasztor franciszkanów - informacje historyczne.
- ↑ a b c Grzegorz Rąkowski, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Białorusi, Warszawa: Burchard Edition, 1997, s. 90-91, ISBN 83-904446-9-0, OCLC 835719268.
Bibliografia i źródła
- Zdzisław Gogola, Dzieje franciszkańskiej Prowincji św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię 1918 – 1939. Wydawnictwo UNUM, Kraków 2011, ISBN 978-83-7643-072-0
- Katalog franciszkańskiej prowincji MB Niepokalanej w Polsce. Wydawnictwo Michalineum, Marki 2000
- Iwieniec.eu - witryna z informacjami o Iwieńcu, jego historii i współczesności, o franciszkanach i kościele św. Michała