Powstanie Żółtych Turbanów

Szablon:Do poszerzenia Szablon:Źródła Powstanie żółtych turbanów (nazywane też powstaniem Żółtych Szali) to nazwa powstania w 184 roku, które wybuchło w prowincjach Szantung i Henan. Powstanie wymierzone było w cesarza Ling Di z chińskiej dynastii Han. Jego nazwa pochodzi od szali które powstańcy nosili obwiązane wokół głowy. Powstańcy związani byli z tajnym stowarzyszeniem taoistycznym Taipingów.

Przyczyny

Główną przyczyna powstania był kryzys agrarny w wyniku którego znaczna część rolników i dawnych wojskowych musiała przenieść się z północy kraju na południe. Właściciele ziem wiedząc, ze przybysze nie maja innej opcji wyzyskiwali pracowników za jak najniższą cenę. Sytuacje dodatkowo pogorszyły powodzie z Rzeki Żółtej i zwiększenie podatków w celu zbudowania wałów. Około roku 170 rolnicy zaczęli tworzyć gangi do walki z którymi właściciele ziemscy powołali specjalna milicje. Zmieniło to spór w konflikt zbrojny.

W tym samym czasie status Dynastii Han słabł. Siła właścicieli ziemskich była problemem Chin od dawna, jednak po raz pierwszy przybrała tak wielka skale. Zagubiony Cesarz poddał się wpływa dworskich eunuchów, którzy wykorzystywali go do swoich celów. Dziesięciu najsilniejszych założyło grupę Dziesięciu Opiekunów (zwaną też grupa Dziesięciu Eunuchów), a ich przywódca (Zhang Rang) został przybranym ojcem Cesarza. Dwór nie ukrywał swojego niezadowolenia i mówiło się, że prześladujące Chiny powodzie są wynikiem utraty niebiańskiego mandatu przez Lingi.

Powstańcy

Żółte Turbany dowodzone były przez Zhang Jiao Ciao jego dwóch młodszych braci – Zhang Bao i Zhang Liang. Bracia założyli taoistyczna sektę w prowincji Szantung. Uważali się za kontynuatorów Szkoły Najwyższego Spokoju (Tai Ping Dao)i czcili bóstwo Huang-lao które według Zhang Ciao wręczyło im księgę zwana Rozstrzygające Klucze Do Drogi Pokoju (Tai Ping Yao Shu). Jiao twierdził, że jest magikiem i kreował się na Wielkiego Nauczyciela. Sekta propagowała prawa do równości dla wszystkich ludzi i prawo do równego podziału ziemi. Gdy powstanie wybuchło jego przywódcy podpisywali się hasłem „błękitne niebo (tj. Dynastia Han) znikło, wkrótce narodzi się żółte niebo tj. Taopingowie]. W tym roku Jia Zi (Jia Zi to każde kolejne sześćdziesiąt lat) niech zapanuje dobrobyt na świecie”.

Działania Zbrojne

W 184 roku n.e. wybuchło powstanie w prowincjach Szantung i Henan. Żółte Turbany miały około 360 tys. wojowników. He Jin, przyrodni brat cesarzowej, stanął na czele wojsk dynastii. Powstanie stłumiono w lutym 185 roku, lecz już w dwa miesiące później Taopingowie ponownie zaatakowali. Walki rozszerzyły się o góry Taihang na zachodniej granicy prowincji Hebei, w 186 roku dotarły do prowincji Shaanxi, Hebei i Liaoning, a w 188 do Shanxi. W grudniu 188 i na początku 189 roku powstańcy dotarli do Luoyang, ówczesnej stolicy dynastii Han. W odpowiedzi wszyscy żołnierze cesarstwa ruszyli do walki. Mimo lepszego uzbrojenia nie odnieśli spodziewanego szybkiego zwycięstwa. Dowódca wojsk Lu Zhi został aresztowany za nie utrzymywanie ofensywy w stosunku do agresorów. W 192 roku Cao Cao pokonał powstańców po tym, gdy ci wkroczyli do Yanzhou, a zakończył walki ostatecznie w roku 205.

Następstwa

Po pokonaniu Żółtych Turbanów wojskowi przywódcy zyskali lokalna władzę co spowodowało upadek dynastii Han w 220 roku. Po śmierci cesarza Lingdi w 189 roku doszło do ostrego sporu pomiędzy He Jin a eunuchami w wyniku którego ten pierwszy został zamordowany 22 września 189 roku. Yuan Shao, sprzymierzeniec He Jin, w odwecie podpalił zamek cesarza i wymordował eunuchów. W końcu Dong Zhuo objął władzę w państwie po tym jak pokonał potężnych barbarzyńców z plemienia Qiang, którzy w tym czasie atakowali Chiny od północnego zachodu.