Winaja Pitaka: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Linia 9: Linia 9:
* [[Parivara]] (pāḷi: parivara) analiza wskazań etycznych, z różnych punktów widzenia
* [[Parivara]] (pāḷi: parivara) analiza wskazań etycznych, z różnych punktów widzenia


'''2. 'Dul-ba, tybetańskie tłumaczenie wersji Mulasarvastivady;''' ta wersja używana jest w tradycji tybetańskiej
'''2. 'Dul-ba, tybetańskie tłumaczenie wersji mulasarvastivady;''' ta wersja używana jest w tradycji tybetańskiej
* Vinayavastu: 16 skandhak (pāḷi: khandhaka; skr. skandhaka) i początek 17.
* Vinayavastu: 16 skandhak (pāḷi: khandhaka; skr. skandhaka) i początek 17.
* Pratimokshasutra dla mnichów
* Pratimokshasutra dla mnichów
Linia 18: Linia 18:
* Vinayottaragrantha: dodatki, w tym Upaliparipriccha, która koresponduje z jednym z rozdziałów Parivary
* Vinayottaragrantha: dodatki, w tym Upaliparipriccha, która koresponduje z jednym z rozdziałów Parivary


'''3. Ssŭ-fen lü (katalog Taisho: nr 1428), chińskie tłumaczenie wersji Dharmaguptaki.''' To wersja używana w tradycji chińskiej i wywodzących się z niej tradycji koreańskiej, wietnamskiej oraz w japońskiej szkole ritsu. Większość mnichów i mniszek w Japonii nie podąża za wskazaniami Vinayi, ale za wskazaniami mahayany (wskazaniami [[Bodhisattwa|bodhisattwy]]). Jest to efekt skutecznej kampanii szkoły [[tendai]].
'''3. Ssŭ-fen lü (katalog Taisho: nr 1428), chińskie tłumaczenie wersji dharmaguptaki.''' To wersja używana w tradycji chińskiej i wywodzących się z niej tradycji koreańskiej, wietnamskiej oraz w japońskiej szkole ritsu. Większość mnichów i mniszek w Japonii nie podąża za wskazaniami Vinayi, ale za wskazaniami mahayany (wskazaniami [[Bodhisattwa|bodhisattwy]]). Jest to efekt skutecznej kampanii szkoły [[tendai]].
* Bhikshuvibhanga dotyczący wskazań dla mnichów
* Bhikshuvibhanga dotyczący wskazań dla mnichów
* Bhikshunivibhanga dotyczący wskazań dla mniszek; przetłumaczony przez Ann Heirman jako "Rules for Nuns According to the Dharmaguptakavinaya", część II, Motilal Banarsidass, Delhi, 2002
* Bhikshunivibhanga dotyczący wskazań dla mniszek; przetłumaczony przez Ann Heirman jako "Rules for Nuns According to the Dharmaguptakavinaya", część II, Motilal Banarsidass, Delhi, 2002
Linia 25: Linia 25:
* Vinayaikottara, odpowiadający z jednym z rozdziałów Parivary
* Vinayaikottara, odpowiadający z jednym z rozdziałów Parivary


'''4. Shih-sung lü (katalog Taisho: nr 1435), tłumaczenie wersji Sarvastivady'''
'''4. Shih-sung lü (katalog Taisho: nr 1435), tłumaczenie wersji sarvastivady'''
* Bhikshuvibhanga
* Bhikshuvibhanga
* Skandhaka
* Skandhaka
Linia 37: Linia 37:
* Kusaladhyaya
* Kusaladhyaya


'''5. Wu-fen lü (katalog Taisho: nr 1421), tłumaczenie wersji Mahisasaki'''
'''5. Wu-fen lü (katalog Taisho: nr 1421), tłumaczenie wersji mahisasaki'''
* Bhikshuvibhanga
* Bhikshuvibhanga
* Bhikshunivibhanga
* Bhikshunivibhanga
* Skandhaka
* Skandhaka


'''6. Mo-ho-seng-ch'i lü (katalog Taisho: nr 1425), tłumaczenie wersji Mahasanghiki.''' Reguły dla mniszek zostały przetłumaczone przez ś.p. prof. Hirakawa jako ''Monastic Discipline for the Buddhist Nuns'', Patna, 1982.
'''6. Mo-ho-seng-ch'i lü (katalog Taisho: nr 1425), tłumaczenie wersji mahasanghiki.''' Reguły dla mniszek zostały przetłumaczone przez ś.p. prof. Hirakawa jako ''Monastic Discipline for the Buddhist Nuns'', Patna, 1982.
* Bhikshuvibhanga
* Bhikshuvibhanga
* Bhikshunivibhanga
* Bhikshunivibhanga

Wersja z 23:01, 2 mar 2009

Vinaya Pitaka (pāḷi: Vinaya Piṭaka; pol.: kosz dyscypliny) jest tekstem buddyjskim, jednym z trzech "koszy" (pāḷi: piṭaka), które tworzą Tipitakę (pāḷi: Tipiṭaka; skr.: Tripiṭaka त्रिपिटक; pol.: trzy kosze). Jej głównym tematem są reguły monastyczne dla mnichów i mniszek.

Wersje zachowane do dzisiejszych czasów

1. Wersja palijska tradycji theravady, będąca częścią Kanonu palijskiego. Została przetłumaczona przez I.B. Hornera jako The Book of Discipline, 1938-66, 6 tomów, wyd. Pali Text Society [1], Bristol

  • Suttavibhanga (pāḷi: suttavibhaṅga): komentarz na temat Patimokkhy (wskazań etycznych)
    • Mahavibhanga (pāḷi: mahāvibhanga): dotyczący wskazań etycznych dla mnichów
    • Bhikkhunivibhanga (pāḷi: bhikkhunīvibhanga): dotyczący wskazań etycznych dla mniszek
  • Khandhaka (pāḷi: khandhaka): 22 rozdziały na różne tematy
  • Parivara (pāḷi: parivara) analiza wskazań etycznych, z różnych punktów widzenia

2. 'Dul-ba, tybetańskie tłumaczenie wersji mulasarvastivady; ta wersja używana jest w tradycji tybetańskiej

  • Vinayavastu: 16 skandhak (pāḷi: khandhaka; skr. skandhaka) i początek 17.
  • Pratimokshasutra dla mnichów
  • Vinayavibhanga dla mnichów
  • Pratimokshasutra dla mniszek
  • Vinayavibhanga dla mniszek
  • Vinayakshudrakavastu: dalszy ciąg 17. skandhaki i pozostałe
  • Vinayottaragrantha: dodatki, w tym Upaliparipriccha, która koresponduje z jednym z rozdziałów Parivary

3. Ssŭ-fen lü (katalog Taisho: nr 1428), chińskie tłumaczenie wersji dharmaguptaki. To wersja używana w tradycji chińskiej i wywodzących się z niej tradycji koreańskiej, wietnamskiej oraz w japońskiej szkole ritsu. Większość mnichów i mniszek w Japonii nie podąża za wskazaniami Vinayi, ale za wskazaniami mahayany (wskazaniami bodhisattwy). Jest to efekt skutecznej kampanii szkoły tendai.

  • Bhikshuvibhanga dotyczący wskazań dla mnichów
  • Bhikshunivibhanga dotyczący wskazań dla mniszek; przetłumaczony przez Ann Heirman jako "Rules for Nuns According to the Dharmaguptakavinaya", część II, Motilal Banarsidass, Delhi, 2002
  • Skandhaka
  • Samyuktavarga
  • Vinayaikottara, odpowiadający z jednym z rozdziałów Parivary

4. Shih-sung lü (katalog Taisho: nr 1435), tłumaczenie wersji sarvastivady

  • Bhikshuvibhanga
  • Skandhaka
  • Bhikshunivibhanga
  • Ekottaradharma, podobny do Vinayaikottara
  • Upaliparipriccha
  • Ubhayatovinaya
  • Samyukta
  • Parajikadharma
  • Sanghavasesha
  • Kusaladhyaya

5. Wu-fen lü (katalog Taisho: nr 1421), tłumaczenie wersji mahisasaki

  • Bhikshuvibhanga
  • Bhikshunivibhanga
  • Skandhaka

6. Mo-ho-seng-ch'i lü (katalog Taisho: nr 1425), tłumaczenie wersji mahasanghiki. Reguły dla mniszek zostały przetłumaczone przez ś.p. prof. Hirakawa jako Monastic Discipline for the Buddhist Nuns, Patna, 1982.

  • Bhikshuvibhanga
  • Bhikshunivibhanga
  • Skandhaka

Oprócz tego przetrwały również części różnych wersji, w różnych językach

Pochodzenie Vinaya Pitaki

Tradycyjnie każda szkoła utrzymuje, że jej wersja była spisana krótko po śmierci Buddy, na Pierwszym Soborze Buddyjskim, gdzie została wyrecytowana przez Upali, z nieznacznymi późniejszymi dodatkami. Jako że wersje różnią się od siebie, badacze nie traktują tych pretensji poważnie. Z drugiej strony, ponieważ są też bardzo podobne, większość naukowców uważa Vinayę za tekst wczesny, datowany na okres przed powstaniem odmiennych szkół [2] Jednakże, Dr Gregory Schopen, profesor studiów sanskryckich, tybeteńskich i buddyjskich na Uniwersytecie Teksańskim w Austin, w wielu punktach nie zgadza się z tymi przekonaniami [3]. Sugeruje on, że podobieństwa mogą być spowodowane późniejszą standaryzacją. Zauważa również, że wiele zapisów już od wczesnego okresu pokazuje, że mnisi posiadali własność prywatną, co jest sprzeczne z Vinayą. Według niego nie ma dowodu, że oznacza to upadek wczesnych wskazań etycznych i sugeruje on, że Vinaya może być próbą narzucenia wszystkim standardów postępowania przez samozwańczą elitę.

Treść Vinaya Pitaki

Palijska wersja Patimokkhy, buddyjskiego monastycznego kodeksu postępowania, zawiera 227 głównych reguł dla mnichów (pāḷi: bhikkhu) i 311 głównych reguł dla mniszek (pāḷi: bhikkhuni). Sekcja(e) Vibhangi (pāḷi: Vibhanga) w Vinaya Pitace składa(ją) się z komentarzy do tych reguł, dając szczegółowe wyjaśnienia oraz oryginalne historie opowiadające o każdej z nich. Sekcje Khandhaki (pāḷi: khandhaka; skr.: skandhaka) opisują liczne reguły uzupełniające pogrupowane według tematu, również obrazowane odpowiednimi historiami. Budda nazywał swoje nauki "Dhamma-Vanaya", podkreślając zarówno aspekt filozoficzny buddyzmu, jak i praktykowanie cnót, które urzeczywistnia buddyjską filozofię. Vinaya Pitaka ma szersze znaczenie w zbiorowych edycjach chińskich, w skład których wchodzą wszystkie cztery chińskie Vinaye wyliczone wyżej, części innych, niekanoniczna literatura Vinayi, świeckie Vinaya i Vinaya bodhisattvy.

Miejsce w tradycji

Zgodnie z tekstami, w pierwszym roku nauczania Buddy, członkowie sanghi żyli razem w harmonii - bez Vinayi. Nie była ona potrzebna, ponieważ wcześni uczniowie byli wybitnie zrealizowani, jeżeli nie w pełni oświeceni. W miarę jak sangha się rozrastała, pojawiały się sytuacje, które Budda i świecka społeczność odczuwali jako niewłaściwe dla samanów (pāḷi: शमण samaṇa; skr.: श्रमण śramaṇa). Jak przekazuje tradycja, pierwsze reguły dotyczyły zakazu aktywności seksualnej. Historia opowiadająca, jak doszło do ustanowienia tego zakazu mówi o gorliwym mnichu, którego rodzina rozgoryczona tym, że nie posiada męskiego potomka, zmusiła go do spłodzenia potomka. Mnich, a także jego żona i syn, którzy później również wstąpili do zakonu, ostatecznie stali się w pełni oświeconymi arahantami. Vinaja jest dla buddystów bardzo ważna: "Jakąkolwiek Dhammę i Vinaję wskazałem i wypowiedziałem dla was, będzie ona dla was Nauczycielem, kiedy ja już odejdę." (Mahaaparinibbaana Sutta, [D.16])

  1. Pali Text Society <http://www.palitext.com/>
  2. New Penguin Handbook of Living Religions, str. 380
  3. Bones, Stones, and Buddhist Monks, University of Hawai'i Press, Honolulu, 1997

Zobacz też

Linki zewnętrzne