Szwabowie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
szablon |
m dodanie daty do szablonu, zmiany kosmetyczne |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
'''Szwab''' - mieszkaniec historycznego regionu [[Niemcy|Niemiec]] (leżącego częściowo w [[kraj związkowy|kraju związkowym]] [[Bawaria]] i częściowo w [[Badenia-Wirtembergia|Badenii-Wirtembergii]]) - [[Szwabia|Szwabii]]. |
'''Szwab''' - mieszkaniec historycznego regionu [[Niemcy|Niemiec]] (leżącego częściowo w [[kraj związkowy|kraju związkowym]] [[Bawaria]] i częściowo w [[Badenia-Wirtembergia|Badenii-Wirtembergii]]) - [[Szwabia|Szwabii]]. |
||
W [[język polski|języku polskim]] określenie to ma wydźwięk |
W [[język polski|języku polskim]] określenie to ma wydźwięk agresywny<ref> Maria Peisert, ''Formy i funkcje agresji werbalnej. Próba typologii'', Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 226 s.; ISBN 83-229-2480-1</ref><ref>Maria Peisert, ''Nazwy narodowości i ras we współczesnej polszczyźnie potocznej''</ref>, pogardliwy lub pejoratywny, nazwa stosowana bywa przez Polaków na określenie każdego Niemca, nie tylko pochodzącego ze Szwabii<ref>W literaturze polskiej wyraz "Szwab" w znaczeniu "jakiegokolwiek Niemca" z pejoratywnym podtekstem pojawił się m.in. w [[XIX]] wieku u [[Józef Ignacy Kraszewski|Kraszewskiego]] ("Bracia Zmartwychwstańcy"), [[Jan Lam|Lama]] ("Wielki świat Capowic") i [[Bolesław Prus|Prusa]] ("Lalka").</ref>. Określenie to jest podobne do "Polack" w amerykańskim [[język angielski|angielskim]], "Polacke" po [[język niemiecki|niemiecku]], czy "Polak" w [[Język niderlandzki|języku niderlandzkim]]. |
||
Podobnie negatywny wydźwięk wobec [[narodowość|narodowości]] niemieckiej jak wyraz "Szwab" ma wyraz "[[szkop]]". |
Podobnie negatywny wydźwięk wobec [[narodowość|narodowości]] niemieckiej jak wyraz "Szwab" ma wyraz "[[szkop]]". |
||
W Polsce przypisuje się ''Szwabom'' pewne [[stereotyp |
W Polsce przypisuje się ''Szwabom'' pewne [[stereotyp]]owe właściwości, które są także podzielane w innych krajach, tak jak głośne, aroganckie, grubiańskie zachowanie, brak wrażliwości i giętkości umysłu {{fakt|data=2010-07}}. Poza tym ''Szwabów'' wyobraża się z reguły jako ciężkich, tępych ludzi o charakterystycznym wyglądzie. Przypisywane im cechy nie tworzą spójnego stereotypu, bowiem niektóre cechy - zasadniczo pozytywne - można w pewnych warunkach traktować także jako wady. Przykład: przysłowiowa niemiecka pracowitość nie musi koniecznie uchodzić za zaletę, lecz może też być znakiem chciwości lub służalczości. Inne ich cechy to: oszczędność (równe jednak skąpstwu), brak fantazji, gustu i tolerancji, niegościnność, obowiązkowość, punktualność, dokładność, bezwzględne posłuszeństwo wobec władz i karność, niezdolność do oporu (wobec władz, autorytetów itp), przez co ''Szwabów'' uznaje się za ludzi sparaliżowanych mentalnie, niezdolnych do lekkości życia. |
||
Często mówi się: ''"typowy Szwab"'', ''"typowy szkop"'', co wyraża negatywne nastawienie (często uprzedzenia) mówcy wobec określonej osoby, jednak ''szkop'' brzmi bardziej negatywnie i agresywnie niż ''Szwab''<ref>Słowo ''szkop'' (l. mn. ''szkopy'') weszło do użycia zwłaszcza podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] jako określenie na [[żołnierz]]y niemieckich wojsk okupacyjnych. Ci bywali w polskich filmach i [[komiks |
Często mówi się: ''"typowy Szwab"'', ''"typowy szkop"'', co wyraża negatywne nastawienie (często uprzedzenia) mówcy wobec określonej osoby, jednak ''szkop'' brzmi bardziej negatywnie i agresywnie niż ''Szwab''<ref>Słowo ''szkop'' (l. mn. ''szkopy'') weszło do użycia zwłaszcza podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] jako określenie na [[żołnierz]]y niemieckich wojsk okupacyjnych. Ci bywali w polskich filmach i [[komiks]]ach powojennych często przedstawiani jako okrutnicy, których jedyną łatwo rozpoznawalną artykulacją było głośne ''"Raus! Schnell, schnell, raus!"''.</ref>. |
||
Od rzeczownika "Szwab" powstał czasownik "oszwabić", znaczący tyle samo co "oszukać", tylko z wydźwiękiem nieco bardziej pejoratywnym i cwaniackim. Nawiązuje to do wymienionych powyżej rzekomych cech narodowych Niemców, przez które mogą być oni stosunkowo łatwym celem sprytnych naciągaczy. |
Od rzeczownika "Szwab" powstał czasownik "oszwabić", znaczący tyle samo co "oszukać", tylko z wydźwiękiem nieco bardziej pejoratywnym i cwaniackim. Nawiązuje to do wymienionych powyżej rzekomych cech narodowych Niemców, przez które mogą być oni stosunkowo łatwym celem sprytnych naciągaczy. |
||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
{{wikisłownik|szwab}} |
{{wikisłownik|szwab}} |
||
*[[Rejencja Szwabia]] |
* [[Rejencja Szwabia]] |
||
==Linki zewnętrzne== |
== Linki zewnętrzne == |
||
* [http://www.lingwistyka.uni.wroc.pl/jk/JK-05/JK05-peisert.pdf Maria Peisert, Nazwy narodowości i ras we współczesnej polszczyźnie potocznej] |
* [http://www.lingwistyka.uni.wroc.pl/jk/JK-05/JK05-peisert.pdf Maria Peisert, Nazwy narodowości i ras we współczesnej polszczyźnie potocznej] |
||
[[Kategoria:Etnografia]] |
[[Kategoria:Etnografia]] |
||
[[Kategoria: |
[[Kategoria:Językoznawstwo]] |
||
[[de:Szwab]] |
[[de:Szwab]] |
||
Wersja z 00:29, 9 lip 2010
 |
Ten artykuł należy dopracować |
Szwab - mieszkaniec historycznego regionu Niemiec (leżącego częściowo w kraju związkowym Bawaria i częściowo w Badenii-Wirtembergii) - Szwabii.
W języku polskim określenie to ma wydźwięk agresywny[1][2], pogardliwy lub pejoratywny, nazwa stosowana bywa przez Polaków na określenie każdego Niemca, nie tylko pochodzącego ze Szwabii[3]. Określenie to jest podobne do "Polack" w amerykańskim angielskim, "Polacke" po niemiecku, czy "Polak" w języku niderlandzkim.
Podobnie negatywny wydźwięk wobec narodowości niemieckiej jak wyraz "Szwab" ma wyraz "szkop".
W Polsce przypisuje się Szwabom pewne stereotypowe właściwości, które są także podzielane w innych krajach, tak jak głośne, aroganckie, grubiańskie zachowanie, brak wrażliwości i giętkości umysłu [potrzebny przypis]. Poza tym Szwabów wyobraża się z reguły jako ciężkich, tępych ludzi o charakterystycznym wyglądzie. Przypisywane im cechy nie tworzą spójnego stereotypu, bowiem niektóre cechy - zasadniczo pozytywne - można w pewnych warunkach traktować także jako wady. Przykład: przysłowiowa niemiecka pracowitość nie musi koniecznie uchodzić za zaletę, lecz może też być znakiem chciwości lub służalczości. Inne ich cechy to: oszczędność (równe jednak skąpstwu), brak fantazji, gustu i tolerancji, niegościnność, obowiązkowość, punktualność, dokładność, bezwzględne posłuszeństwo wobec władz i karność, niezdolność do oporu (wobec władz, autorytetów itp), przez co Szwabów uznaje się za ludzi sparaliżowanych mentalnie, niezdolnych do lekkości życia.
Często mówi się: "typowy Szwab", "typowy szkop", co wyraża negatywne nastawienie (często uprzedzenia) mówcy wobec określonej osoby, jednak szkop brzmi bardziej negatywnie i agresywnie niż Szwab[4].
Od rzeczownika "Szwab" powstał czasownik "oszwabić", znaczący tyle samo co "oszukać", tylko z wydźwiękiem nieco bardziej pejoratywnym i cwaniackim. Nawiązuje to do wymienionych powyżej rzekomych cech narodowych Niemców, przez które mogą być oni stosunkowo łatwym celem sprytnych naciągaczy.
- ↑ Maria Peisert, Formy i funkcje agresji werbalnej. Próba typologii, Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 226 s.; ISBN 83-229-2480-1
- ↑ Maria Peisert, Nazwy narodowości i ras we współczesnej polszczyźnie potocznej
- ↑ W literaturze polskiej wyraz "Szwab" w znaczeniu "jakiegokolwiek Niemca" z pejoratywnym podtekstem pojawił się m.in. w XIX wieku u Kraszewskiego ("Bracia Zmartwychwstańcy"), Lama ("Wielki świat Capowic") i Prusa ("Lalka").
- ↑ Słowo szkop (l. mn. szkopy) weszło do użycia zwłaszcza podczas II wojny światowej jako określenie na żołnierzy niemieckich wojsk okupacyjnych. Ci bywali w polskich filmach i komiksach powojennych często przedstawiani jako okrutnicy, których jedyną łatwo rozpoznawalną artykulacją było głośne "Raus! Schnell, schnell, raus!".
