Ładunek (nabój): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 14:37, 28 lip 2010

Ładunek - inaczej patron (od niem. Patrone) - historycznie nabój - pierwowzór współczesnego naboju zespolonego, znane użycie w polszczyźnie ok. 1601^[1].

Zawinięta w papierową tulejkę porcja czarnego prochu do oddania pojedynczego strzału wraz z pociskiem ^[2]. Ułatwiało to ładowanie broni odprzodowej. Ładunki przechowywane były w ładownicy.

W Polsce, (po raz pierwszy w Europie), wprowadzenie ładunków przypisuje się królowi Stefanowi Batoremu w ramach reform wojska (piechota wybraniecka^[3]).

Zastąpiły używane dotychczas prochownice, zwłaszcza w wojsku, eliminując stosowanie przybitki i flejtucha, (zmięty papier stanowił przybitkę). Ułatwiały ładowanie i tym samym zwiększały szybkostrzelność, choć wymagały wówczas kosztownego papieru (papier czerpany). Rozpowszechnione w końcu XVII i XVIII w.. Stosowane do II poł. XIX w. - do momentu wprowadzenia broni odtylcowej (np. karabinu Dreyse wz. 1849, karabin Sharps M1948, karabin norweski M1842) z nabojem zespolonym.

Podczas ładowania broni^[4], należało odgryźć przednimi zębami^[5] koniec ładunku, podsypać proch na panewkę, resztę prochu wsypać do lufy^[6], następnie wsunąć do lufy zmięty papier z opakowania ładunku (jako przybitkę), a na końcu pocisk, ubijając wszystko stemplem.

↑ hasło ładunek [w:] SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I 1. POŁOWY XVIII WIEKU. PAN Instytut Języka Polskiego. [dostęp 2010-07-27]. (pol.).
↑ sporządzanie ładunków - Maciejewski, str. 155, rys. 21 (za franc. "Règlement de Bardin", 1807)
↑ str. 13 [w:] Marian Maciejewski: Broń palna wojsk polskich 1797-1831. Wrocław: Ossolineum, 1980, s. 165. ISBN 83-04-00440-2.
↑ opis ładowania broni na 12 temp - w: "Regulamen musztry dla piechoty Woyska Polskiego..."
↑ (ciekawostka) - brak przednich zębów zwalniał od służby wojskowej
↑ dla karabinu piechoty wz. 1777 AN IX Francja: waga podsypki 1,0 g waga prochu 12,24 g za: Maciejewski, "Broń palna..", str. 38

Literatura

Roman Matuszewski: Muszkiety, arkebuzy, karabiny.... Warszawa: Rytm, 2000. ISBN 83-87893-69-2.
Marian Maciejewski: Broń palna wojsk polskich 1797-1831. Wrocław: Ossolineum, 1980, s. 165. ISBN 83-04-00440-2.
Regulamen musztry dla piechoty Woyska Polskiego, przełożony z francuskiego na polskie [przekład francuskiego regulaminu z 1791 przez Cypriana Godebskiego]. Jasna Góra: 1807 (reprint 2000 ?).

Linki zewnętrzne

Fabrication des cartouches (pol. Sposób przygotowania ładunków wg "Règlement de Bardin", 1807 z rysunkami). [dostęp 2010-07-27]. (fr.). stosowany m.in. w Armii Księstwa Warszawskiego.

Zobacz też

[1] sło ładunek [w:] SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I 1. POŁOWY XVIII WIEKU. PAN Instytut Języka Polskiego. [dostęp 2010-07-27]. (pol.).

[2] sporządzanie ładunków - Maciejewski, str. 155, rys. 21 (za franc. "Règlement de Bardin", 1807)

[3] str. 13 [w:] Marian Maciejewski: Broń palna wojsk polskich 1797-1831. Wrocław: Ossolineum, 1980, s. 165. ISBN 83-04-00440-2.

[4] s ładowania broni na 12 temp - w: "Regulamen musztry dla piechoty Woyska Polskiego..."

[5] (ciekawostka) - brak przednich zębów zwalniał od służby wojskowej

[6] rabinu piechoty wz. 1777 AN IX Francja: waga podsypki 1,0 g waga prochu 12,24 g za: Maciejewski, "Broń palna..", str. 38

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Linia 17: / Linia 17: @@
 == Linki zewnętrzne ==
-* [http://www.waterloo-reconstitution.com/fabrication_cartouche.htm Sposób przygotowania ładunków wg ''"Règlement de Bardin"'', 1807 z rysunkami (po francusku),] stosowany m.in. w [[Armia Księstwa Warszawskiego|Armii Księstwa Warszawskiego]].
+* {{cytuj stronę| url = http://www.waterloo-reconstitution.com/fabrication_cartouche.htm | tytuł = Fabrication des cartouches (pol. Sposób przygotowania ładunków wg ''"Règlement de Bardin"'', 1807 z rysunkami)| data dostępu = 2010-07-27| autor = | opublikowany = | praca = | data = | język =fr }} stosowany m.in. w [[Armia Księstwa Warszawskiego|Armii Księstwa Warszawskiego]].
 == Zobacz też ==