Doradca ds. bezpieczeństwa narodowego (Stany Zjednoczone)

Asystent Prezydenta do spraw Bezpieczeństwa Narodowego (ang. Assistant to the President for National Security Affairs), potocznie znany jako Doradca ds. Bezpieczeństwa Narodowego (National Security Advisor) jest głównym doradcą prezydenta Stanów Zjednoczonych w szeroko rozumianych sprawach bezpieczeństwa narodowego.

W odróżnieniu np. od ambasadora przy ONZ czy szefa sztabu Białego Domu, nie posiada rangi członka gabinetu, więc jego nominacja nie musi być zatwierdzana przez Senat. Zasiada za to w Krajowej Radzie Bezpieczeństwa, oraz należy do pracowników kancelarii prezydenta. W okresie kryzysów jego rola polega na informowaniu prezydenta na bieżąco o wydarzeniach z nim związanych.

Rola i władza

Rola i faktyczne wpływy doradców były w historii bardzo różne, co było niejako kwestią indywidualną w każdym przypadku. Henry Kissinger, który pełnił tę funkcję w okresie prezydentury Richarda Nixona i Geralda Forda (1969-1974), uchodził, w opinii zdecydowanej większości zarówno "wtajemniczonych" jak i opinii publicznej, za faktycznego architekta i kierownika amerykańskiej polityki zagranicznej (przyznawał to potem sam Nixon), podczas gdy sekretarz stanu William P. Rogers był pozbawionym wpływów figurantem. Zresztą w okresie od 1973 do 1974 łączył to stanowisko z urzędem sekretarza stanu.

Innym bardzo wpływowym doradcą był Zbigniew Brzeziński za rządów Jimmy'ego Cartera (1977-1981), który był ustawicznie skonfliktowany z dwoma sekretarzami stanu w tym okresie: Cyrusem Vance'em i Edmundem Muskiem na tle tego, do kogo należeć ma prymat w kształtowaniu polityki (jednak w przypadku Brzezińskiego nie uważano jednoznacznie, aby to któraś ze stron miała wyłącznie ów prymat).

Condoleezza Rice, pełniąca tę funkcję podczas pierwszej kadencji (2001-2005) George'a W. Busha, również uchodziła za jedną z najwpływowszych osób w administracji w tym zakresie (obok wiceprezydenta Dicka Cheneya i sekretarza obrony Donalda Rumsfelda). W opinii wielu sekretarz stanu Colin Powell nie odgrywał w związku z tym faktycznej roli.

Lista doradców ds. bezpieczeństwa narodowego

Doradca	Okres	Prezydent
Robert Cutler	1953–1955	Dwight D. Eisenhower
Dillon Anderson	1955–1956	Dwight D. Eisenhower
William Jackson	1956	Dwight D. Eisenhower
Robert Cutler	1957–1958	Dwight D. Eisenhower
Gordon Gray	1958–1961	Dwight D. Eisenhower
McGeorge Bundy	1961–1966	John F. Kennedy, Lyndon Johnson
Walt Rostow	1966–1969	Lyndon Johnson
Henry Kissinger	1969–1974	Richard Nixon
Brent Scowcroft	1974–1977	Gerald Ford
Zbigniew Brzezinski	1977–1981	Jimmy Carter
Richard V. Allen	1981–1982	Ronald Reagan
William P. Clark, Jr.	1982–1983	Ronald Reagan
Robert McFarlane	1983–1985	Ronald Reagan
John Poindexter	1985–1986	Ronald Reagan
Frank Carlucci	1986–1987	Ronald Reagan
Colin Powell	1987–1989	Ronald Reagan
Brent Scowcroft	1989–1993	George H. W. Bush
Anthony Lake	1993–1997	Bill Clinton
Sandy Berger	1997–2001	Bill Clinton
Condoleezza Rice	2001–2005	George W. Bush
Stephen Hadley	2005–2009	George W. Bush
James L. Jones	2009–	Barack Obama