Szwabowie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, drobne techniczne |
→Znaczenie potoczne: lit. |
||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
=== Znaczenie potoczne === |
=== Znaczenie potoczne === |
||
Nazwa ta stosowana bywa w potocznym [[Język polski|języku polskim]] jako pejoratywne określenie każdego Niemca, nie tylko pochodzącego ze Szwabii<ref>Maria Peisert: ''Formy i funkcje agresji werbalnej. Próba typologii.'' Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 226 s.; ISBN 83-229-2480-1</ref><ref>Maria Peisert: ''Nazwy narodowości i ras we współczesnej polszczyźnie potocznej.''</ref><ref>W literaturze polskiej wyraz "Szwab" w znaczeniu "jakiegokolwiek Niemca" z pejoratywnym podtekstem pojawił się m.in. w XIX wieku u [[Józef Ignacy Kraszewski|Kraszewskiego]] ("Bracia Zmartwychwstańcy"), [[Jan Lam|Lama]] ("Wielki świat Capowic") i [[Bolesław Prus|Prusa]] ("Lalka").</ref>. Określenie |
Nazwa ta stosowana bywa w potocznym [[Język polski|języku polskim]] jako pejoratywne określenie każdego Niemca, nie tylko pochodzącego ze Szwabii<ref>Maria Peisert: ''Formy i funkcje agresji werbalnej. Próba typologii.'' Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 226 s.; ISBN 83-229-2480-1</ref><ref>Maria Peisert: ''Nazwy narodowości i ras we współczesnej polszczyźnie potocznej.''</ref><ref>W literaturze polskiej wyraz "Szwab" w znaczeniu "jakiegokolwiek Niemca" z pejoratywnym podtekstem pojawił się m.in. w XIX wieku u [[Józef Ignacy Kraszewski|Kraszewskiego]] ("Bracia Zmartwychwstańcy"), [[Jan Lam|Lama]] ("Wielki świat Capowic") i [[Bolesław Prus|Prusa]] ("Lalka").</ref>. Określenie to ma wydźwięk pejoratywny, podobne jak "Polack" w amerykańskim [[Język angielski|angielskim]], "Polacke" po [[Język niemiecki|niemiecku]], czy "Polak" w [[Język niderlandzki|języku niderlandzkim]]. |
||
Podobnie negatywny wydźwięk wobec [[Narodowość|narodowości]] niemieckiej jak wyraz "Szwab" ma określenie "[[szkop]]". |
Podobnie negatywny wydźwięk wobec [[Narodowość|narodowości]] niemieckiej jak wyraz "Szwab" ma określenie "[[szkop]]". |
||
Wersja z 21:19, 7 gru 2010
 |
Ten artykuł należy dopracować |
Szwabowie (niem. Schwaben, staroniem. Suaben) – to grupa etniczna stanowiąca pierwotnie część związku plemiennego Alamanów, jak również mieszkańcy Szwabii, historycznego regionu leżącego w dzisiejszych południowych Niemczech, we wschodniej części kraju związkowego Badenia-Wirtembergia (dawna Wirtembergia i Hohenzollern) oraz w zachodniej części Bawarii – obecnie Rejencja Szwabia.
Znaczenie potoczne
Nazwa ta stosowana bywa w potocznym języku polskim jako pejoratywne określenie każdego Niemca, nie tylko pochodzącego ze Szwabii[1][2][3]. Określenie to ma wydźwięk pejoratywny, podobne jak "Polack" w amerykańskim angielskim, "Polacke" po niemiecku, czy "Polak" w języku niderlandzkim.
Podobnie negatywny wydźwięk wobec narodowości niemieckiej jak wyraz "Szwab" ma określenie "szkop".
W Polsce przypisuje się Szwabom pewne stereotypowe właściwości, które są także podzielane w innych krajach, tak jak głośne, aroganckie, grubiańskie zachowanie, brak wrażliwości i giętkości umysłu[potrzebny przypis]. Poza tym Szwabów wyobraża się z reguły jako ciężkich, tępych ludzi o charakterystycznym wyglądzie. Przypisywane im cechy nie tworzą spójnego stereotypu, bowiem niektóre cechy – zasadniczo pozytywne – można w pewnych warunkach traktować także jako wady. Przykład: przysłowiowa niemiecka pracowitość nie musi koniecznie uchodzić za zaletę, lecz może też być znakiem chciwości lub służalczości. Inne ich cechy to: oszczędność (równe jednak skąpstwu), brak fantazji, gustu i tolerancji, niegościnność, obowiązkowość, punktualność, dokładność, bezwzględne posłuszeństwo wobec władz i karność, niezdolność do oporu (wobec władz, autorytetów itp), przez co Szwabów uznaje się za ludzi sparaliżowanych mentalnie, niezdolnych do lekkości życia.
Często mówi się: "typowy Szwab", "typowy szkop", co wyraża negatywne nastawienie (często uprzedzenia) mówcy wobec określonej osoby, jednak szkop brzmi bardziej negatywnie i agresywnie niż Szwab[4].
Od rzeczownika "Szwab" powstał czasownik "oszwabić", znaczący tyle samo co "oszukać", tylko z wydźwiękiem nieco bardziej pejoratywnym i cwaniackim. Nawiązuje to do wymienionych powyżej rzekomych cech narodowych Niemców, przez które mogą być oni stosunkowo łatwym celem sprytnych naciągaczy.
Zobacz też
- ↑ Maria Peisert: Formy i funkcje agresji werbalnej. Próba typologii. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 226 s.; ISBN 83-229-2480-1
- ↑ Maria Peisert: Nazwy narodowości i ras we współczesnej polszczyźnie potocznej.
- ↑ W literaturze polskiej wyraz "Szwab" w znaczeniu "jakiegokolwiek Niemca" z pejoratywnym podtekstem pojawił się m.in. w XIX wieku u Kraszewskiego ("Bracia Zmartwychwstańcy"), Lama ("Wielki świat Capowic") i Prusa ("Lalka").
- ↑ Słowo szkop (l. mn. szkopy) weszło do użycia zwłaszcza podczas II wojny światowej jako określenie na żołnierzy niemieckich wojsk okupacyjnych. Ci bywali w polskich filmach i komiksach powojennych często przedstawiani jako okrutnicy, których jedyną łatwo rozpoznawalną artykulacją było głośne "Raus! Schnell, schnell, raus!".