Morze Wattowe: Różnice pomiędzy wersjami

Morze Wattowe^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
	; {{{opis grafiki}}}
Państwo	{{{państwo}}}
Typ	przyrodniczne
Spełniane kryterium	VIII, IX, X
Numer ref.	1314
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	{{{data wpisu}}}; na {{{sesja wpisu}}}. sesji
Dokonane zmiany	{{{dokonane zmiany}}}
	Położenie na mapie brak Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} \| mapa/core \| wariant = {{{państwo}}} }} Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|}
	[[commons:{{{commons}}}\|Multimedia w Wikimedia Commons]]
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 21:10, 15 mar 2011

Morze Wattowe (czasami też Morze Wattów; duń. Vadehavet; fryz. Waadsee; hol. Waddenzee; niem. Wattenmeer) – akwen, pomimo nazwy nie będący morzem, obejmujący przybrzeżne wody Zatoki Niemieckiej (południowo-wschodnia część Morza Północnego) położony pomiędzy kontynentem a łańcuchem Wysp Fryzyjskich. Morze Wattowe obejmuje przybrzeżne wody Holandii, Niemiec i Danii, jednak czasami wśród polskich geografów głoszony jest pogląd, że akwen ten znajduje się wyłącznie w Holandii pomiędzy Wyspami Zachodniofryzyjskimi, a kontynentalnym wybrzeżem Holandii.

Morze Wattowe, rozciągające się od wyspy Texel w Holandii do wyspy Fanø w Danii, ma około 450 km długości i 10–30 km szerokości. Jest to akwen płytki, znaczną jego część stanowią watty (osuchy) – szerokie równiny pływowe odsłaniane w czasie odpływu morza.

Ze względu na swoje unikatowe walory przyrodnicze, cały obszar Morza Wattowego jest obecnie objęty ochroną i uznany, na podstawie konwencji ramsarskiej, za "obszar wodno-błotny mający znaczenie międzynarodowe". Cała część holenderska i niemal cała niemiecka tworzą cztery światowe rezerwaty biosfery. Dodatkowo w części holenderskiej akwenu utworzono Park Narodowy Schiermonnikoog (hol. Nationaal Park Schiermonnikoog) oraz Park Narodowy Duinen van Texel (hol. Nationaal Park Duinen van Texel), w części niemieckiej Park Narodowy Szlezwicko-Holsztyńskiego Morza Wattowego (niem. Nationalpark Schleswig-Holsteinisches Wattenmeer), Park Narodowy Hamburskiego Morza Wattowego (niem. Nationalpark Hamburgisches Wattenmeer), Park Narodowy Dolnosaksońskiego Morza Wattowego (niem. Nationalpark Niedersächsisches Wattenmeer).

Trzy państwa leżące nad Morzem Wattowym prowadzą ciągłą współpracę w zakresie chronienia tego akwenu – w tym celu m.in. utrzymywany jest stały Wspólny Sekretariat Morza Wattowego.

W 2009 roku obszar Morza Wattowego został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, jako obiekt transgraniczny w Niemczech i Holandii.

Galeria

Mapa Morza Wattowego
Morze Wattowe przy wyspie Rømø w Danii
Morze Wattowe widziane z przystani promowej niedaleko Holwerd we Fryzji, Holandia

Linki zewnętrzne

Secretariat of the Trilateral Cooperation on the Protection of the Wadden Sea: strona oficjalna. [dostęp 2010-08-04]. (ang.).
Nationalpark Wattenmeer: strona oficjalna. [dostęp 2010-08-04]. (niem.).

[1] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[2] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[3] Wspólnie z Wielką Brytanią

[4] Wspólnie z Austrią, Francją, Słowenią, Szwajcarią, Włochami

[5] Wspólnie z Argentyną, Belgią, Francją, Indiami, Japonią i Szwajcarią

[6] Wspólnie z Austrią, Belgią, Czechami, Francją, Wielką Brytanią i Włochami

[7] Wspólnie z Holandią, Danią

[8] Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą i Włochami

[9] Wspólnie z Polską

[a]

[b]

[A]

[B]

[C]

[D]

[E]

[F]

[G]

@@ Linia 13: / Linia 13: @@
  | link = http://whc.unesco.org/en/list/1314
 }}
-'''Morze Wattowe''' (czasami też ''Morze Wattów''; [[język duński|duń.]] ''Vadehavet''; [[język fryzyjski|fryz.]] ''Waadsee''; [[język niderlandzki|hol.]] ''Waddenzee''; [[język niemiecki|niem.]] ''Wattenmeer'') – akwen, pomimo nazwy nie będący morzem, obejmujący przybrzeżne wody [[Zatoka Niemiecka|Zatoki Niemieckiej]] (południowo-wschodnia część [[Morze Północne|Morza Północnego]]) położony pomiędzy kontynentem a łańcuchem [[Wyspy Fryzyjskie|Wysp Fryzyjskich]]. Morze Wattowe obejmuje przybrzeżne wody [[Holandia|Holandii]], [[Niemcy|Niemiec]] i [[Dania|Danii]], jednak czasami wśród geografów polskich głoszony jest pogląd, że akwen ten znajduje się wyłącznie w Holandii pomiędzy [[Wyspy Zachodniofryzyjskie|Wyspami Zachodniofryzyjskimi]], a kontynentalnym wybrzeżem Holandii.
+'''Morze Wattowe''' (czasami też ''Morze Wattów''; [[język duński|duń.]] ''Vadehavet''; [[język fryzyjski|fryz.]] ''Waadsee''; [[język niderlandzki|hol.]] ''Waddenzee''; [[język niemiecki|niem.]] ''Wattenmeer'') – akwen, pomimo nazwy nie będący morzem, obejmujący przybrzeżne wody [[Zatoka Niemiecka|Zatoki Niemieckiej]] (południowo-wschodnia część [[Morze Północne|Morza Północnego]]) położony pomiędzy kontynentem a łańcuchem [[Wyspy Fryzyjskie|Wysp Fryzyjskich]]. Morze Wattowe obejmuje przybrzeżne wody [[Holandia|Holandii]], [[Niemcy|Niemiec]] i [[Dania|Danii]], jednak czasami wśród polskich geografów głoszony jest pogląd, że akwen ten znajduje się wyłącznie w Holandii pomiędzy [[Wyspy Zachodniofryzyjskie|Wyspami Zachodniofryzyjskimi]], a kontynentalnym wybrzeżem Holandii.
 Morze Wattowe, rozciągające się od wyspy [[Texel]] w Holandii do wyspy [[Fanø (wyspa)|Fanø]] w Danii, ma około 450 km długości i 10–30 km szerokości. Jest to akwen płytki, znaczną jego część stanowią [[watt (geografia)|watty (osuchy)]] – szerokie równiny pływowe odsłaniane w czasie odpływu morza.

Kulturowe	Katedra w Akwizgranie Katedra w Spirze Pałac arcybiskupi w Würzburgu, ogrody pałacowe i Plac Rezydencji Kościół pielgrzymkowy w Wies Pałace Augustusburg i Falkenlust w Brühl Katedra Wniebowzięcia Matki Bożej, skarbiec i Kościół św. Michała w Hildesheimie Zabytki rzymskie w Trewirze (Porta Nigra, most rzymski, Termy Cesarskie, amfiteatr rzymski, Barbarathermen, Bazylika Konstantyna, kolumna w Igel, Katedra św. Piotra i Kościół Najświętszej Marii Panny) Lubeka miasto hanzeatyckie Granice Cesarstwa Rzymskiego (Wał Hadriana, Wał Antonina i Limes Górnogermańsko-Retycki)^[A] Pałace i zespoły parkowe w Poczdamie i Berlinie Opactwo i klasztor Altenmünster w Lorsch Kopalnie w Rammelsberg oraz zespół zabytkowy w Goslar Bamberg – miasto i katedra św. Piotra i Jerzego Opactwo Maulbronn Kolegiata, zamek i Stare Miasto w Quedlinburgu Huta żelaza w Völklingen Katedra w Kolonii Budynki Bauhausu w Dessau-Roßlau i Weimarze Zabytki upamiętniające pobyt Lutra w Eisleben i Wittenberdze Klasycystyczny Weimar Wyspa Muzeów w Berlinie Zamek Wartburg koło Eisenach Ogrody Dessau-Wörlitz Wyspa klasztorna Reichenau na Jeziorze Bodeńskim Kompleks przemysłowy kopalni i koksowni Zollverein w Essen Dolina górnego Renu Stare Miasta Stralsundu i Wismaru Ratusz i posąg Rolanda w Bremie Stare miasto w Ratyzbonie wraz z dzielnicą Stadtamhof Modernistyczne osiedla mieszkaniowe w Berlinie Prehistoryczne osady na palach^[B] Fabryka obuwia Fagus w Alfeldzie Opera Margrabiów Park Wilhelmshöhe w Kassel Karoliński westwerk kościoła i „civitas” w Corvey Speicherstadt i Kontorhausviertel wraz z Chilehaus Dzieła architektury Le Corbusiera^[C] Jaskinie i sztuka epoki lodowej w Jurze Szwabskiej Archeologiczny zespół graniczny Hedeby i Danevirke Katedra w Naumburgu Wspaniałe miasta uzdrowiskowe Europy^[D] Mathildenhöhe Darmstadt
Przyrodnicze	Kopalnia skamielin w Messel Morze Wattowe^[E] Pradawne i pierwotne lasy bukowe Karpat i innych regionów Europy^[F]
Kulturowe i przyrodnicze	Park Mużakowski w Bad Muskau^[G]