Jednoróg (działo): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 21:14, 29 mar 2011

Jednoróg to rodzaj działa z XVIII wieku konstrukcji rosyjskiego generała artylerii Piotra Szuwałowa, odmiana haubicy.

Wprowadzone zostały do armii rosyjskiej w 1757 roku jednorogi miały kaliber od 90 do 250 milimetrów i długość lufy od 7,5 do 12,5 kalibra^[1].

Ówczesna artyleria dzieliła się na strzelające głównie pełnymi pociskami armaty i haubice, o krótszej lufie, większym kącie podniesienia, i zwężonej komorze prochowej, strzelające także granatami^[2]. Mniejsza ilość prochu zapewniała mniejsze siły działające na skorupy granatów, które w armatach często ulegały zniszczeniu.

Jednorogi były typem pośrednim między armatą i haubicą (rodzajem wczesnej haubicoarmaty), o mniej stromej trajektorii pocisku, co dawało większy zasięg^[2]. Od haubic jednorogi różniły się:

stożkową komora prochową, którego podstawa równała się średnicy kalibru lufy
dłuższą lufą.

Zastosowanie powyższych rozwiązań pozwoliło na stosowanie kartaczy, kul pełnych, naboi scalonych, jak i granatów typowych dla haubic. Użyte po raz pierwszy przez Rosję w czasie wojny siedmioletniej stosowane były aż do połowy XIX wieku. Wykorzystywane także w artylerii Turcji, Prus i Królestwa Polskiego.

W okresie napoleońskim armia rosyjska używała 2-, 10- i 18-funtowych jednorogów. Cztery 10-funtowe jednorogi (oraz cztery lekkie i cztery średnie armaty 6-funtowe) wchodziły w skład kompanii artylerii lekkiej, podczas gdy cztery lekkie i cztery ciężkie armaty 12-funtowe oraz cztery 18- i dwa 2-funtowe jednorogi składały się na kompanię artylerii ciężkiej. Artyleria konna posiadała 6 lekkich sześciofuntówek i 6 jednorógów 10-funtowych na kompanię^[3].

Nazwa wywodzi się od uchwytów do przenoszenia lufy, czyli delfinów, wykonywanych w kształcie jednorożców^[2]. Kształt ten zainspirowany był najprawdopodobniej herbem Jednorożec konstruktora – generała Szuwałowa.

Zobacz też

Sekretna haubica Szuwałowa

↑ Mała Encyklopedia Wojskowa. Warszawa: 1967, s. 590.
↑ ^a ^b ^c Jeff Kinard: An Illustrated History of Its Impact. Oxford: ABC-CLIO, 2007, s. 112 i 159. ISBN 978-1851095568.
↑ Kevin Kiley: Artillery of the Napoleonic Wars. Londyn: Greenhill Books, 2006, s. 157. ISBN 978-1853675836.

[1] Mała Encyklopedia Wojskowa. Warszawa: 1967, s. 590.

[kinard-2] Jeff Kinard: An Illustrated History of Its Impact. Oxford: ABC-CLIO, 2007, s. 112 i 159. ISBN 978-1851095568.

[3] Kevin Kiley: Artillery of the Napoleonic Wars. Londyn: Greenhill Books, 2006, s. 157. ISBN 978-1853675836.

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 7: / Linia 7: @@
 [[Plik:Fotothek df tg 0006841 Kriegskunde ^ Artillerie ^ Geschütz.jpg|thumb|Przekrój haubicy, widoczna mniejsza komora prochowa]]
-Ówczesna artyleria dzieliła się na strzelające głównie pełnymi pociskami [[armata|armaty]] i haubice, o krótszej lufie, większym kącie podniesienia, i zwężonej komorze prochowej. Mniejsza ilość prochu zapewniała mniejsze siły działające na wystrzeliwane z nich [[Granat (broń))|granaty]], które w armatach często ulegały zniszczeniu.
+Ówczesna artyleria dzieliła się na strzelające głównie pełnymi pociskami [[armata|armaty]] i haubice, o krótszej lufie, większym kącie podniesienia, i zwężonej komorze prochowej, strzelające także  [[Granat (broń)|granatami]]<ref name="kinard">{{cytuj książkę|nazwisko=Kinard|imię=Jeff |tytuł=An Illustrated History of Its Impact|wydawca=ABC-CLIO|miejsce=Oxford|data=2007|strony=112 i 159|isbn=978-1851095568}}</ref>. Mniejsza ilość prochu zapewniała mniejsze siły działające na skorupy granatów, które w armatach często ulegały zniszczeniu.
+Jednorogi były typem pośrednim między armatą i haubicą (rodzajem wczesnej [[Haubicoarmata|haubicoarmaty]]), o mniej stromej [[Tor ruchu|trajektorii]] pocisku, co dawało większy zasięg<ref name="kinard" />. Od haubic jednorogi różniły się:
-Od haubic jednorogi różniły się:
-* stożkowa [[komora nabojowa]], którego podstawa równała się średnicy [[Kaliber broni|kalibru]] lufy
+* stożkową komora prochową, którego podstawa równała się średnicy [[Kaliber broni|kalibru]] lufy
-* dłuższa [[lufa]] od ówczesnych haubic.
+* dłuższą [[lufa|lufą]].
 Zastosowanie powyższych rozwiązań pozwoliło na stosowanie [[kartacz (pocisk)|kartaczy]], kul pełnych, naboi scalonych, jak i granatów typowych dla haubic. Użyte po raz pierwszy przez [[Imperium Rosyjskie|Rosję]] w czasie [[wojna siedmioletnia|wojny siedmioletniej]] stosowane były aż do połowy XIX wieku. Wykorzystywane także w artylerii [[Imperium osmańskie|Turcji]], [[Królestwo Prus|Prus]] i [[Królestwo Kongresowe|Królestwa Polskiego]].
-W okresie napoleońskim armia rosyjska używała 2-, 10- i 18-funtowych jednorogów<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Kiley|imię=Kevin |tytuł=Artillery of the Napoleonic Wars|wydawca=Greenhill Books|miejsce=Londyn|data=2006|strony=157|isbn=978-1853675836}}</ref>.
+W okresie napoleońskim armia rosyjska używała 2-, 10- i 18-funtowych jednorogów. Cztery 10-funtowe jednorogi (oraz cztery lekkie i cztery średnie armaty 6-funtowe) wchodziły w skład [[kompania|kompanii]] [[Artyleria lekka|artylerii lekkiej]], podczas gdy cztery lekkie i cztery ciężkie armaty 12-funtowe oraz cztery 18- i dwa 2-funtowe jednorogi składały się na kompanię [[Artyleria ciężka|artylerii ciężkiej]]. [[Artyleria konna]] posiadała 6 lekkich sześciofuntówek i 6 jednorógów 10-funtowych na kompanię<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Kiley|imię=Kevin |tytuł=Artillery of the Napoleonic Wars|wydawca=Greenhill Books|miejsce=Londyn|data=2006|strony=157|isbn=978-1853675836}}</ref>.
+Nazwa wywodzi się od uchwytów do przenoszenia lufy, czyli delfinów, wykonywanych w kształcie [[jednorożec|jednorożców]]<ref name="kinard" />. Kształt ten zainspirowany był najprawdopodobniej herbem [[Jednorożec]] konstruktora – generała Szuwałowa.
-Nazwa powstała najprawdopodobniej od herbu [[Jednorożec]] konstruktora – generała Szuwałowa, umieszczanego na dziale w formie uchwytów do przenoszenia.
 == Zobacz też ==