Sztucer

Sztucer - broń palna myśliwska z gwintowaną lufą, do polowania na grubą zwierzynę.

W XVIII i XIX w. używali sztucery w wojsku strzelcy wyborowi (np. jegrów w Prusach, Austrii i Rosji).

Rozróżnia się sztucery powtarzalne tzw. repetiery z obrotowym zamkiem (zwykle 5 –strzałowe), wzorowane na karabinie z jedną lufą oraz sztucery łamane jednolufowe lub tzw. ekspresy, o lufie podwójnej i konstrukcji dubeltówki.

Repetiery są także wytwarzane z dwiema lufami, na przykład FineGuns 700SSS. Dwulufowe repetiery są przeważnie ciężkie i mają duży kaliber. Repetiery mają zwykle zamek ślizgowo-obrotowy dwu- lub czterotaktowy.

Nazwa wywodzi się z niem. stutzen - "obcinać", nawiązuje do krótkiej ("obciętej") lufy, która nie wystawała powyżej pasa stojącego na baczność żołnierza. Broń typu Stutzen jest zwykle krótsza niż inne karabiny i ma łoże do końca lufy.

Specyficznym jednolufowym, wojskowym sztucerem był używany przez powstańców styczniowych w formacji karabinierów (strzelców z bronią gwintowaną) tzw. sztuciec (określenie żargonowe) wytwarzany w fabryce J. Gerarda w Liège (Belgia) według pomysłu Ludwika Mierosławskiego. Jest on wspominany w pieśni Marsz strzelców autorstwa Władysława Ludwika Anycza.

Dane techniczne:

• kaliber 18 mm,
• długość całkowita 110,5 cm,
• waga 4,08 kg,
• bagnet płaski, sieczno-kłujący długości 40-60 cm.

W Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie znajduje się taki sztuciec należący do Apolinarego Kurowskiego.

Bibliografia

• Kwaśniewicz W., Leksykon dawnej broni palnej, Dom Wydawniczy BELLONA, Warszawa 2004.
• Powstanie niespełnionych nadziei 1863, Arsenał Polski., Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków 1984.
• Wimmer J., Historia piechoty polskiej do roku 1864, Warszawa 1978.