Jednoróg (działo): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m źródła/przypisy |
Zostawiono po dyskusji: Wikipedia:Poczekalnia/naprawa/2011:03:28:Jednoróg_(działo) |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[plik:152-мм полевой единорог образца 1838.jpg|thumb|Jednoróg kal. 152 mm z 1838 r.]] |
[[plik:152-мм полевой единорог образца 1838.jpg|thumb|Jednoróg kal. 152 mm z 1838 r.]] |
||
{{DNU|naprawa|podstrona=2011:03:28:Jednoróg_(działo)}} |
|||
{{disambigR|broni artyleryjskiej|[[Cech Artystów Plastyków Jednoróg]]}} |
{{disambigR|broni artyleryjskiej|[[Cech Artystów Plastyków Jednoróg]]}} |
||
'''Jednoróg''' to rodzaj [[Rosja|rosyjskiego]] [[działo|działa]] z [[XVIII wiek]]u, odmiana [[haubica|haubicy]] konstrukcji M.W. Daniłowa<ref name="angus"/> i S.A. Martinowa<ref name="jedno-1760" />, przyjętego na uzbrojenie decyzją generała artylerii [[Piotr Szuwałow|Piotra Szuwałowa]]. |
'''Jednoróg''' to rodzaj [[Rosja|rosyjskiego]] [[działo|działa]] z [[XVIII wiek]]u, odmiana [[haubica|haubicy]] konstrukcji M.W. Daniłowa<ref name="angus"/> i S.A. Martinowa<ref name="jedno-1760" />, przyjętego na uzbrojenie decyzją generała artylerii [[Piotr Szuwałow|Piotra Szuwałowa]]. |
Wersja z 13:50, 14 kwi 2011
Jednoróg to rodzaj rosyjskiego działa z XVIII wieku, odmiana haubicy konstrukcji M.W. Daniłowa[1] i S.A. Martinowa[2], przyjętego na uzbrojenie decyzją generała artylerii Piotra Szuwałowa.
Wprowadzone zostały do armii rosyjskiej w 1757 roku jednorogi miały kaliber od 90 do 250 milimetrów i długość lufy od 7,5 do 12,5 kalibra[3]. Wpierw wprowadzono wersję 8-funtową, następnie 10-, 20-, 40- i 80-funtowe[1].
Ówczesna artyleria dzieliła się na strzelające głównie pełnymi pociskami armaty i haubice, o krótszej lufie, większym kącie podniesienia, i zwężonej komorze prochowej, strzelające także granatami[4].
Jednorogi były typem pośrednim między armatą i haubicą (rodzajem wczesnej haubicoarmaty), o mniej stromej trajektorii pocisku, co dawało większy zasięg[4]. Od haubic jednorogi różniły się stożkową komora prochową[1], którego podstawa równała się średnicy kalibru lufy, co ułatwiało ładowanie i łatwiejsze umieszczenie pocisku dokładnie na osi lufy[2].
Pozwoliło to na stosowanie kartaczy, kul pełnych, naboi scalonych, jak i granatów typowych dla haubic. Użyte po raz pierwszy przez Rosję w czasie wojny siedmioletniej stosowane były aż do połowy XIX wieku. Wykorzystywane także w artylerii Turcji, Prus i Królestwa Polskiego.
W okresie napoleońskim armia rosyjska używała 2-, 10- i 18-funtowych jednorogów. Cztery 10-funtowe jednorogi (oraz cztery lekkie i cztery średnie armaty 6-funtowe) wchodziły w skład kompanii artylerii lekkiej, podczas gdy cztery lekkie i cztery ciężkie armaty 12-funtowe oraz cztery 18- i dwa 2-funtowe jednorogi składały się na kompanię artylerii ciężkiej. Artyleria konna posiadała 6 lekkich sześciofuntówek i 6 jednorógów 10-funtowych na kompanię[5].
Nazwa wywodzi się od uchwytów do przenoszenia lufy, czyli delfinów, wykonywanych w kształcie jednorożców[4]. Kształt ten zainspirowany był najprawdopodobniej herbem Jednorożec konstruktora – generała Szuwałowa.
Zobacz też
- ↑ a b c Angus Konstam: Russian Army of the Seven Years War (2). Londyn: Osprey Publishing, 1996, s. 41, seria: Men-at-Arms. ISBN 978-1855325876.
- ↑ a b 76-мм единорог (1760). www.kbgrabina.ru, 2010. [dostęp 2011-03-29]. (ros.).
- ↑ Mała Encyklopedia Wojskowa. Warszawa: 1967, s. 590.
- ↑ a b c Jeff Kinard: An Illustrated History of Its Impact. Oxford: ABC-CLIO, 2007, s. 112 i 159. ISBN 978-1851095568.
- ↑ Kevin Kiley: Artillery of the Napoleonic Wars. Londyn: Greenhill Books, 2006, s. 157. ISBN 978-1853675836.