Membrana półprzepuszczalna

Schemat membrany półprzepuszczalnej podczas hemodializy

Membrana półprzepuszczalna czyli inaczej błona półprzepuszczalna jest to rodzaj membrany, która jest w stanie przepuszczać niektóre rodzaje cząsteczek a zatrzymywać inne. Np. przepuszczać małe cząsteczki rozpuszczalnika a nie duże cząsteczki lub jony. Różnica stężeń związków chemicznych po dwu stronach membrany powoduje powstanie ciśnienia osmotycznego. Ciśnienie może być też wymuszone. Przykładem naturalnej membrany półprzepuszczalnej jest błona komórkowa czy skóra człowieka. Membrany półprzepuszczalne są m.in. wykorzystywane na dużą skalę do dializy krwi osób z chorobami nerek, do odsalania wody morskiej, do oczyszczania wody filtry RO.

Ogólnie membranę można określić jako selektywną barierę oddzielającą dwie fazy o różnym stężeniu. Taka definicja nie jest jednak wystarczająca do rozważania procesów transportu w membranie, ponieważ nie zawiera informacji o strukturze i roli membrany, do czego niezbędny jest precyzyjniejszy opis. Rozróżnia się membrany biologiczne i syntetyczne:

• membrany biologiczne (plazma, membrany komórkowe) są niezbędne do jakiegokolwiek ziemskiego życia, ponieważ wszystkie procesy transportu masy pomiędzy komórką a jej otoczeniem zachodzą wyłącznie przez błony komórkowe. Membrany biologiczne różnią się jednak bardzo pod względem struktury oraz roli jaką spełniają i mechanizmów transportów masy od membran syntetycznych.

• membrany syntetyczne stałe, można wytworzyć z materiałów organicznych i nieorganicznych, przy czym organiczne membrany polimerowe zyskały większe znaczenie niż nieorganiczne, które dopiero w ostatnich latach zaczęto stosować częściej i to na ogół porowate.

Linki zewnętrzne

• Zalecana angielskojęzyczna terminologia technologii błon półprzepuszczalnych. 'International Union of Pure and Applied Chemistry recommendations'
• "Wodociągi: podręcznik dla technikum" Zbigniew Heidrich