Województwo ciechanowskie

Zasięg terytorialny

Województwo ciechanowskie w latach 1975-1998. Składało się z dzisiejszych powiatów:

• Powiat ciechanowski (w całości)
• Powiat działdowski (w całości)
• Powiat makowski (tylko gmina Karniewo)
• Powiat mławski (w całości)
• Powiat nowodworski (tylko gmina Nasielsk)
• Powiat płoński (oprócz gminy Czerwińsk nad Wisłą)
• Powiat przasnyski (tylko gmina Krasne i gmina Czernice Borowe)
• Powiat pułtuski (oprócz gminy Obryte i gminy Zatory)
• Powiat żuromiński (w całości)

Po reformie administracyjnej w 1999 roku województwo ciechanowskie zostało podzielone na dwa województwa :

• warmińsko-mazurskie - (gminy powiatu działdowskiego)
• mazowieckie - (oprócz gmin powiatu działdowskiego)

Urzędy Rejonowe

Na podstawie ustawy z 22 marca 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej, utworzono na terenie województwa 5 rejonów administracyjnych, zrzeszających po kilkanaście gmin.

Nr	Gmina		Siedziba
Urząd Rejonowy w Ciechanowie
1	Gmina Ciechanów		Ciechanów
2	Miasto Ciechanów		Ciechanów
3	Gmina Czernice Borowe		Czernice Borowe
4	Gmina Glinojeck		Glinojeck
5	Gmina Gołymin-Ośrodek		Gołymin-Ośrodek
6	Gmina Grudusk		Grudusk
7	Gmina Krasne		Krasne (województwo mazowieckie)
8	Gmina Ojrzeń		Ojrzeń
9	Gmina Opinogóra Górna		Opinogóra Górna
10	Gmina Regimin		Regimin
11	Gmina Sońsk		Sońsk
Urząd Rejonowy w Działdowie
1	Gmina Działdowo		Działdowo
2	Miasto Działdowo		Działdowo
3	Gmina Iłowo-Osada		Iłowo-Osada
4	Gmina Lidzbark		Lidzbark
5	Gmina Lubowidz		Lubowidz
6	Gmina Płośnica		Płośnica
7	Gmina Rybno		Rybno
Urząd Rejonowy w Mławie
1	Gmina Bieżuń		Bieżuń
2	Gmina Dzierzgowo		Dzierzgowo
3	Gmina Kuczbork-Osada		Kuczbork-Osada
4	gmina Lipowiec Kościelny		Lipowiec Kościelny
5	Gmina Lutocin		Lutocin
6	Mława		Mława
7	Gmina Radzanów		Radzanów
8	Gmina Strzegowo		Strzegowo-Osada
9	Gmina Stupsk		Stupsk
10	Gmina Szreńsk		Szreńsk
11	Gmina Szydłowo		Szydłowo
12	Gmina Wieczfnia Kościelna		Wieczfnia Kościelna
13	Gmina Wiśniewo		Wiśniewo
14	Gmina Żuromin		Żuromin
Urząd Rejonowy w Płońsku
1	Gmina Baboszewo		Baboszewo
2	Gmina Dzierzążnia		Dzierzążnia
3	Gmina Joniec		Joniec
4	Gmina Naruszewo		Naruszewo
5	Gmina Nowe Miasto		Nowe Miasto
6	Gmina Płońsk		Płońsk
7	Płońsk		Płońsk
8	Gmina Raciąż		Raciąż
11	Raciąż		Raciąż
9	Gmina Siemiątkowo		Siemiątkowo
10	Gmina Sochocin		Sochocin
11	Gmina Załuski		Załuski
Urząd Rejonowy w Pułtusku
1	Gmina Gzy		Gzy
2	Gmina Karniewo		Karniewo
3	Nasielsk		Nasielsk
4	Gmina Pokrzywnica		Pokrzywnica
5	Pułtusk		Pułtusk
6	Gmina Świercze		Świercze
7	Gmina Winnica		Winnica

Miasta

Ludność 31.12.1998

• Ciechanów - 47 468
• Mława - 30 520
• Płońsk - 23 039
• Działdowo - 21 088
• Pułtusk - 19 129
• Żuromin - 8 997
• Lidzbark - 8 351
• Nasielsk - 7 222
• Raciąż - 4 585
• Glinojeck - 3 060
• Bieżuń -1 903

Zabytki miast województwa ciechanowskiego

Ciechanów

• Zamek w Ciechanowie z XV wieku – ruiny
• Farska Góra – grodzisko z XI (VII) w., na górze neogotycka dzwonnica (1889)
• Kościół farny w Ciechanowie (XVI w.)
• Cmentarz rzymskokatolicki przy ul. Płońskiej – założony na początku XIX w., z licznymi starymi, zabytkowymi grobami
• Nowy cmentarz żydowski w Ciechanowie – założony pod koniec XIX w.
• Średniowieczny układ urbanistyczny (z rynkiem i trójkątnym placem przedlokacyjnym)
• Kościół poaugustiański (XVI w.) i budynek dawnego klasztoru (XVII w.)
• Ratusz (XIX w.)

Mława

• Kościół parafialny pw. św. Trójcy – wybudowany w 1477, pierwotnie gotycki; w latach 1882-1886 powiększony i całkowicie przebudowany w tzw. stylu toskańskim, w niektórych źródłach jego styl jest określany jako eklektyczny. Jedynymi pozostałościami po pierwotnym założeniu gotyckim są: okno w prezbiterium nad ołtarzem, łuk tęczowy oddzielający prezbiterium od nawy głównej i widoczna za ołtarzem bocznym w prawej nawie przypora zewnętrzna znajdująca się obecnie wewnątrz świątyni.
• Ratusz miejski – zbudowany pod koniec XVIII w. Z wieży ratuszowej odgrywany jest codziennie o 12:00 hejnał Mławy.
• Kościół pw. św. Wawrzyńca – 1786 r. na wzgórzu cmentarnym, późnobarokowy z klasycyzującą elewacją frontową.
• "Lelewelówka" – drewniany spichlerz z XVIII w., jedyna pozostałość po zabudowaniach starościńskich, czasami zwyczajowo zwanych zamkiem
• Secesyjne kamienice z początku XX w.
• Pomnik Obrońcom Mławy upamiętniający bitwę pod Mławą w 1939 r.
• Pozycja Mławska – linia polskich fortyfikacji wybudowanych w przeddzień II wojny światowej. W skład obiektu wchodzi 55 schronów żelbetowych, pozostałości budowli ziemno-drewnianych i okopów. Pozycja Mławska była główna areną bitwy po Mławą.
• Więzienie powiatowe wybudowane w 1889 roku, obecnie siedziba oddziału Archiwum Państwowego Miasta Stołecznego Warszawy.
• Hala Targowa z 1912 roku wybudowana według projektu miejskiego architekta Stefana Usakiewcza
• Spichlerz Obywatelski przy ulicy Długiej, wybudowany w latach sześćdziesiątych XIX wieku, obecnie supermarket i dom handlowy
• Park miejski im. Dąbrowszczaków, założony w 1897 roku jako ogród spacerowy, powstał z poszerzenia ogrodu przy cerkwi prawosławnej. Przez mieszczan zwany "Salonem Mławy". Po II wojnie światowej nazwany imieniem J. Stalina, a od 1956 do dzisiaj im. Dąbrowszczaków. W parku znajduje się fontanna wykonana w brązie według projektu Andrzeja Borcza przedstawiajaca czterech zdunów, legendarnych założycieli miasta, i Muławę, od której imienia miasto wywodzi swoją nazwę; pomnik Józefa Piłsudskiego; Dąb Niepodległości z tablicą pamiątkową; oraz dawna popówka, jedyna pozostałość po cerkwi, obecnie przychodnia dziecięca.

Płońsk

• Układ urbanistyczny miasta wraz ze znajdującą się na tym terenie zabudową i wylotami ulic,
• Zespół pokarmelicki: Kościół parafialny pw. św. Michała, d. klasztor, mur – XVI, XVIII w., dzwonnica, mur – II poł. XIX w. oraz całe wyposażenie wnętrz,
• Wczesnośredniowieczne grodzisko, pozostałość XI–wiecznego grodu o wymiarach 75x80 metrów, zwanego dawniej Górą Szwedzką lub Górą Łysą, obecnie nazywane Górą Kawałkowskiego ewentualnie Górą Kabana,
• Zespół podworski: dwór, mur – 1 poł. XIX /XX w, oficyna, mur – k. XIX w, budynek gospodarczy, mur, pozostałości parku – k. XIX w.,
• Więzienie, ob. Areszt Śledczy, ul. Warszawska 49, mur – k. XIX w.,
• Zespół cmentarza parafialnego: cmentarz rzymskokatolicki – 1779 r., kaplica grobowa małż. Grobickich, mur – 1876 r.
• Dom, ul. Rynek 4a – XIX w.,
• Dom, pl. 15 sierpnia 21, 21a (d. ul. Rynek 21) – XIX w.

Działdowo

• kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego - pierwotnie gotycki (XIV wiek), później zniszczony i odbudowany
• kościół pw. św. Wojciecha
• zamek (XIV wiek)
• ratusz (XVII wiek)
• rynek z zabudową wokół ratusza XVIII-XIX wiek
• dawna bożnica z 1874 roku
• zespół budynków koszarowych (w latach 1939-1945 Obóz koncentracyjny)
• zabytkowe kamienice na ul. Jagiełły, szkoła (Gimnazjum Nr 1 im. króla Władysława Jagiełły), sąd i więzienie
• budynek szkoły medycznej przy ul. Wolność (dawny szpital) z witrażem św. Katarzyny i tablicą poświęconą Janowi Pawłowi II
• wieża ciśnień i dawna gazownia - obecnie hotel i restauracja.
• wieża Bismarcka

Pułtusk

• gotycka Bazylika kolegiacka Zwiastowania NMP z XV wieku, z renesansową przebudową z XVI wieku (kolebkowe sklepienie wykonane w latach 1554-1561). W 1975 roku papież Paweł VI nadał kolegiacie tytuł bazyliki mniejszej
• zamek biskupi usytuowany na brzegu Narwi z XIV-XVI wieku, obecnie Dom Polonii. Właścicielem Domu Polonii jest Stowarzyszenie "Wspólnota Polska". W murach zamku przebywali m.in: król Zygmunt Waza, król szwedzki Karol XII, carowie rosyjscy Aleksander I i Aleksander II.
• Kaplica pw. Świętej Marii Magdaleny przy rynku. Pierwotnie pełniła rolę kościoła parafialnego do czasu zbudowania kolegiaty. W 1944 r. została całkowicie zniszczona, zrekonstruowana w latach 1946-1951
• ratusz z wieżą ratuszową z XVI w (gotycko-renesansowa).
• Kościół św. Krzyża z XVI w, późnogotycki z elementami barokowo-klasycznymi. Wokół świątyni rozciąga się najstarszy pułtuski cmentarz katolicki, z grobowcami z XIX w.
• Kościół św. Józefa z XVII w., poreformacki. Do budynku przylegają budynki dawnego klasztoru Benedyktynów, w których w okresie PRL znajdowało się więzienie.

Żuromin

• zespół klasztorny poreformacki z XVIII wieku

Lidzbark

• Kościół św. Wojciecha
• resztki gotyckiej baszty zamkowej z XIV wieku
• kościół ewangelicki z 1828
• założenie urbanistyczne Starego Miasta z lat 1320-1331
• Budynki Szkoły Podstawowej nr 1, Urzędu Miasta, byłej garbarni, rzeźni, gazowni, dworca kolejowego oraz kamieniczki secesyjne z przełomu XIX i XX w.

Nasielsk

• kościół św. Wojciecha (neogotycki) z początku XX wieku
• plebania z XVI/XVII wieku

Raciąż

• kościół neogotycki z 1886 roku,
• murowana plebania z lat dwudziestych XX wieku,
• synagoga przy ulicy Kilińskiego
• domy przy ulicach Kilińskiego i Warszawskiej
• park miejski przy ul. Mławskiej – 1 ćw. XX w.,
• cmentarz parafialny rzymskokatolicki – XIX w.,
• cmentarz żydowski – XIX w.,
• grodzisko wczesnośredniowieczne – XII w.

Glinojeck

• młyn na Zawodzie
• cukrownia w Zygmuntowie
• Zespół podworski :

- dwór murowany z II poł .XIX w, - park krajobrazowy z I poł.XIX w.

Bieżuń

• barokowy kościół i pałac z XVIII wieku
• park krajobrazowy z pozostałościami fortyfikacji z XVI wieku
• Synagoga w Bieżuniu
• Muzeum Małego Miasta
• pozostałości domu poety Stefana Gołębiowskiego
• ruiny młyna wodnego na rzece Wkrze

Ludność w latach

rok	1975	1980	1985	1990	1995	1998
Ludność	398 700	405 400	418 100	428 400	436 400	437 400

Zobacz też

• Polska reforma administracyjna (1975)
• Podział administracyjny Polski 1975-98
• Polska reforma administracyjna (1999)